Nan giải cuộc chiến chống thuốc lá lậu

Việc quản lý vận chuyển, kinh doanh thuốc lá lậu đã được siết chặt nhưng tại các điểm kinh doanh nhỏ lẻ, nhiều người bán vẫn tìm cách “lách luật”.

So với thời gian trước đây thì tình hình vận chuyển, kinh doanh thuốc lá trên địa bàn tỉnh không còn rầm rộ. Tuy nhiên, thuốc lá nhập lậu vẫn được bày bán tại các điểm bán lẻ, người tiêu dùng không khó để tìm mua bao thuốc lá hiệu Jet, Hero...

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh đã tổ chức kiểm tra 28 cơ sở, phát hiện, xử lý 28 vụ vi phạm, phạt hành chính gần 300 triệu đồng, tịch thu 3.054 bao thuốc lá điếu ngoại nhập lậu các loại. Bằng nhiều phương thức bán hàng tinh vi, các tiểu thương bán lẻ đã tìm cách “qua mặt” lực lượng chức năng. Theo một cán bộ Chi cục QLTT tỉnh, bên cạnh việc bán thuốc của các hãng sản xuất trong nước thì vẫn còn một số tiểu thương lén lút kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu, tuy nhiên số lượng không lớn, chủ yếu là bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng. Thuốc lá lậu thường bày bán trà trộn với thuốc lá hợp pháp hoặc cất giấu kỹ trong ngăn kéo. Các chủ quầy cũng “ngụy trang” cho hàng lậu bằng việc trưng bày vỏ hộp khi nào khách có nhu cầu mua mới mang ra bán. Với những người có nhu cầu mua số lượng nhiều hơn thì gọi điện thoại “đặt hàng” trước, sau đó được hẹn nơi khác để giao hàng. Chiêu bán hàng theo kiểu giao dịch tận nơi này hiệu quả và được nhiều đối tượng kinh doanh thuốc lá lậu áp dụng mà ít bị phát hiện. Theo chủ một tủ thuốc lá di dộng trên đường Y Jut (TP. Buôn Ma Thuột), chỉ cần bán 10 bao thuốc lá lậu, tiền phạt đã lên đến 1 triệu đồng nên không thể trưng bày công khai. Nếu khách hỏi mua vài bao thì hàng lúc nào cũng có sẵn... trong ngăn kéo tủ, còn nếu mua nhiều hơn thì phải để lại số điện thoại, sẽ có người liên lạc lại và giao dịch sau.

Tiến hành tiêu hủy thuốc lá điếu nhập lậu.

Song điều đáng nói là việc bắt giữ đường dây buôn bán thuốc lá lậu số lượng lớn lại không dễ dàng. Theo quy định, chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự với số lượng thuốc lá điếu nhập lậu từ 1.500 bao trở lên. Vì vậy, để “lách luật”, các đối tượng vận chuyển đã chia nhỏ dưới 1.500 bao/lần vận chuyển, tàng trữ để khi bị bắt giữ chỉ bị xử lý hành chính mà không bị xử lý hình sự.

Theo Chi cục QLTT tỉnh, từ khi Nghị định 124/2015/NĐ-CP ngày 19-11-2015 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 185/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại về tăng mức xử phạt đối với việc buôn bán thuốc lá lậu có hiệu lực thì hoạt động kinh doanh thuốc lá nhập lậu trên địa bàn tỉnh đã bớt công khai, sôi động như trước. Nhiều trường hợp bị xử phạt rất nặng khiến các đối tượng kinh doanh mặt hàng này “chùn tay”. Tuy nhiên, việc kiểm tra, xử lý hành vi buôn bán thuốc lá lậu còn gặp nhiều khó khăn. Công tác kiểm tra được tiến hành thường xuyên nên chủ các cơ sở, hộ kinh doanh trái phép thường trốn tránh, đối phó với QLTT bằng cách đóng cửa hàng, quầy hàng. Thêm vào đó, theo Luật Đầu tư 2014, thuốc lá là mặt hàng kinh doanh có điều kiện, thuốc lá điếu nhập lậu bị tịch thu không phải là hàng cấm nhưng Nghị định 124/2015/NĐ-CP ngày 19-11-2015 của Chính phủ lại quy định thuốc lá nhập lậu là hàng cấm! Sự không thống nhất giữa Luật và Nghị định gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong kiểm tra, xử lý, nhất là với các trường hợp đủ định lượng truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cơ quan chức năng tiến hành tịch thu thuốc lá điếu nhập lậu.

Để ngăn chặn tình trạng buôn lậu thuốc lá, Chi cục QLTT tỉnh tiến hành đồng bộ các giải pháp như tăng cường kiểm tra, kiểm soát; thường xuyên chỉ đạo các đội QLTT trực thuộc thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, các cấp, các ngành về công tác chống buôn lậu thuốc lá. Đồng thời, đẩy mạnh theo dõi, giám sát và tổ chức kiểm tra các cơ sở kinh doanh, điểm bán lẻ thuốc lá; phối hợp kiểm tra liên ngành và kiên quyết xử lý nếu phát hiện vi phạm. Ngoài ra, Chi cục cũng đã và đang tiến hành yêu cầu các hộ kinh doanh ký cam kết không bán thuốc lá lậu, đồng thời dán áp phích tuyên truyền về việc cấm hành vi bán thuốc lá lậu, phổ biến các quy định của pháp luật để các hộ kinh doanh được biết và thực hiện.  Mặt khác, công khai các đối tượng vi phạm bị xử lý về buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá nhập lậu để nâng cao ý thức cho người dân trong công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá. “Việc kiểm tra là nhằm mục tiêu ngăn chặn và đẩy lùi việc bày bán nhỏ lẻ, dù chỉ vài gói” - Ông Nguyễn Đào Chí, Chi cục phó Chi cục QLTT tỉnh cho hay.

Đỗ Lan