Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc thông qua nghị quyết yêu cầu Israel ngừng hoạt động định cư

Ngày 23-12 (giờ địa phương), Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc đã thông qua nghị quyết yêu cầu Israel ngừng xây dựng các khu định cư tại vùng lãnh thổ chiếm đóng Palestine, sau khi Mỹ bỏ phiếu trắng trong một động thái trái với thông lệ của nước này là bảo vệ Israel trước hành động của Liên hiệp quốc.

Quyết định hiếm hoi trên của Mỹ đã cho phép nghị quyết được thông qua với 14 phiếu thuận trong Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên. Đây là nghị quyết đầu tiên về Israel và Palestine mà Hội đồng Bảo an thông qua trong gần 8 năm.

Cuộc bỏ phiếu về nghị quyết trên được tiến hành theo đề nghị của 4 nước là New Zealand, Malaysia, Senegal và Venezuela. Các nước này đã hối thúc hành động sau khi Ai Cập hôm 22-12 đề nghị trì hoãn công tác bỏ phiếu. 

Nghị quyết yêu cầu Israel "ngừng hoàn toàn và ngay lập tức tất cả các hoạt động định cư ở vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng, trong đó có Đông Jerusalem", nhấn mạnh các khu định cư của Israel không có giá trị pháp lý và khiến cho khả năng đạt được giải pháp hai nhà nước gặp nguy hiểm.

Đại sứ Israel tại Liên hiệp quốc Danny Danon cho biết chính phủ nước này trước đó đã kỳ vọng Mỹ sẽ phủ quyết "nghị quyết đáng hổ thẹn đó". Ông Danon cho rằng hành động lần này đi ngược với những giá trị mà Mỹ và Israel cùng chia sẻ. Ông cũng bày tỏ, chính quyền của Tổng thống Donald Trump và Tổng Thư ký Liên hiệp quốc tương lai Antonio Guterres sẽ mở ra một thời kỳ mới trong quan hệ giữa Liên hiệp quốc với Israel.

Một quan chức giấu tên của Israel đã tỏ thái độ hết sức tức giận về việc Mỹ bỏ phiếu trắng. Quan chức này được cho là đã sử dụng ngôn từ chưa từng có tiền lệ trong quan hệ giữa chính quyền hai nước, tuyên bố "Tổng thống Obama và Ngoại trưởng Kerry đứng sau động thái đáng xấu hổ này chống Israel tại Liên hiệp quốc". Quan chức này nhấn mạnh rằng: "Thay vì tuyên bố sẵn sàng phủ quyết, Tổng thống Obama đang thúc đẩy nghị quyết này. Đây là một sự bỏ rơi Israel, phá vỡ chính sách của Mỹ suốt nhiều thập niên trong việc bảo hộ cho Israel tại Liên hiệp quốc và làm suy yếu triển vọng làm việc với chính quyền sắp tới để thúc đẩy hòa bình."

Khu định cư Do Thái Ramat Shlomo tại Jerusalem ngày 7-6. (Nguồn: AFP/TTXVN)

Đáp lại, một quan chức Mỹ cấp cao ngày 23-12 tuyên bố chính quyền Tổng thống Barack Obama không liên quan đến việc soạn thảo hay thúc đẩy một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc yêu cầu Israel chấm dứt xây dựng khu định cư Do Thái, qua đó bác bỏ cáo buộc của Tel Aviv rằng Mỹ đứng đằng sau nỗ lực này. Nguồn tin giấu tên trên cũng cho biết Mỹ không hề thông báo với bất kỳ thành viên nào khác của Hội đồng Bảo an về việc nước này dự định bỏ phiếu như thế nào về bản nghị quyết trên.

Cùng ngày, Tuyên bố của Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định,  Israel bác bỏ nghị quyết này của Liên hiệp quốc và sẽ không tuân thủ các nội dung của nghị quyết. Tuyên bố cũng cho rằng, chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama đã không bảo vệ Israel tại Liên hiệp quốc, mà  thậm chí còn "đứng sau giật dây". Israel trông đợi hợp tác với Tổng thống đắc cử Donald Trump cũng như mọi người bạn ở Quốc hội Mỹ, cả từ đảng Cộng hòa và Dân chủ, để phủ nhận những tác động gây phương hại từ nghị quyết phi lí này.

Ngoài ra, Israel cũng thông báo các bước trả đũa ngoại giao nhằm vào New Zealand và Senegal, hai trong số 4 quốc gia thúc đẩy việc bỏ phiếu nghị quyết nói trên. Hiện Israel không có quan hệ ngoại giao với hai nước còn lại là Malaysia và Venezuela.

Phát biểu với báo giới sau cuộc bỏ phiếu, Đại sứ Mỹ tại Liên hiệp quốc Samatha Power  cho biết, trong suốt 5 thập kỷ qua, Mỹ luôn giữ quan điểm thống nhất về việc cần phải ngừng xây dựng các khu định cư, việc Israel tiếp tục hoạt động này sẽ "hủy hoại nghiêm trọng an ninh của Israel”.

Trong khi đó, phía Palestine cho rằng, thông qua nghị quyết yêu cầu Israel ngừng xây dựng các khu định cư tại vùng lãnh thổ chiếm đóng Palestine là một chiến thắng lịch sử. Tổng Thư ký Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Saeb Erekat nói: "Đây là một ngày lịch sử. Cộng đồng quốc tế đã đứng về phía hòa bình khi nhất trí bác bỏ chính sách về khu định cư của Israel. Đây cũng là một ngày hy vọng khi cộng đồng quốc tế nói rằng cách duy nhất thoát khỏi xung đột này là đạt được giải pháp hai nhà nước, theo đó nhà nước Palestine sẽ sống bên cạnh nhà nước Israel theo đường biên giới năm 1967”.

Ông Nabil Abu Rudeina, người phát ngôn Văn phòng Tổng thống Palestine cũng tuyên bố, kết quả bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an là "một đòn giáng mạnh" vào chính sách của Israel và thể hiện "sự ủng hộ mạnh mẽ đối với giải pháp hai nhà nước.

Tổng thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-moon hoan nghênh nghị quyết nói trên của Hội đồng bảo an trong khi Đại sứ Nga tại Liên hiệp quốc Vitaly Churkin kêu gọi Israel “tôn trọng luật pháp quốc tế”.

Israel trong nhiều thập kỷ qua theo đuổi chính sách xây dựng các khu định cư Do Thái trên lãnh thổ đã chiếm đóng trong chiến tranh Trung Đông năm 1967. Hầu hết các quốc gia đều coi hoạt động định cư của Israel ở Bờ Tây và Đông Jerusalem là bất hợp pháp. Hiện có khoảng 430.000 người định cư Israel sống ở Bờ Tây và 200.000 người nữa ở Đông Jerusalem, nơi người Palestine muốn là thủ đô nhà nước của họ trong tương lai.

Hồng Hà (Theo VOV, TTXVN)