Bồi hồi những ngày cuối năm…

Mùa lũ ào về trong những nhọc nhằn lo toan đọng sâu nơi khóe mắt mẹ, cùng tiếng thở dài thắt ruột xa xót của cha. Con ở khung trời xa ngái bỗng giật mình khi nghe tin lũ về mênh mang xóm nhỏ, tiếng mẹ lạc đi trong tiếng mưa thê thiết, dầm dề đã mấy ngày qua.

Tôi ngồi trên bờ đê năm xưa mà ngẫm lại cái thời chúng tôi còn con nít.

Mùa này, mưa mút trời trắng xóa. Ngồi trong văn phòng nhìn mưa mù mịt mà lòng tôi không yên. Một chút lo âu thoáng qua. Rồi hoài niệm cứ thế ùa về. Những ngày mưa thương nhớ. Quê nhà bình yên nép dưới màn mưa trắng xóa…

Bạn tôi học nhiếp ảnh, ra trường vì kiếm cơm mà nhận làm đủ thứ việc từ chụp ảnh cộng tác các tạp chí đến chụp ảnh đám cưới, đám ma đều đủ cả. Mấy năm không gặp nhau, một hôm nhận được giấy mời đến xem triển lãm tranh của bạn khiến tôi không khỏi bất ngờ.

Trong tâm khảm của mỗi người xa quê có lẽ đều ẩn chứa một khu vườn, đong đưa những khóm hoa đồng nội tỏa hương vào giấc mơ. Mỗi loài hoa thuộc về góc quê hồn hậu đều mang trong mình những vẻ đẹp riêng.

Năm nào mùa nước nổi về tôi cũng tranh thủ mấy bận để về quê. Tôi bị mê hoặc bởi khung cảnh miền quê sông nước ngợp sắc vàng miên man của điên điển vào mùa. Loài hoa dân dã như tín hiệu thân quen của mùa nước nổi miền châu thổ.

Một sớm mùa thu trong mát, khi còn đang nằm trong căn phòng trên tầng gác mái, tôi bỗng nghe có tiếng rao vang lên từ dưới lòng đường.

Từ phía góc trời xa mây kéo về bao trùm cả thành phố. Mưa! Mưa xối xả. Ngày mùa hạ, những cơn mưa thường đến bất thình lình, lại rất to khiến người trên phố chỉ kịp tấp vào một quán nước hay một chái hiên bên lề đường.

Tôi vẫn nhớ ngày mình còn nhỏ, ở quê có rất nhiều những quán lợp lá đơn sơ nằm ven đường. Quán bán vài loại bánh kẹo như mấy viên kẹo dẻo xanh xanh đỏ đỏ, nước mắm đong lít, vài nải chuối, dừa khô và không thể nào thiếu bánh lá dừa. Bánh được buộc lại từng chùm theo loại nhân. Bánh lá dừa luôn gợi ký ức về khung cảnh đầm ấm khi cả nhà cùng nhau gói, nói cười rôm rả.

Mưa vừa ào xuống một trận, gột sạch những bức bối oi ả ngày hè. Ðể mẹ tôi bắt đầu vun vén cho tháng bảy khi mùa gặt đã xong, rơm rạ vun thành đống và cơm mới trong nồi còn thơm vị mồ hôi.

Đứng trước đồng chiều mênh mông, thấy lòng mình vời vợi bao xúc cảm khó diễn tả thành lời. Có những khoảnh khắc được trải lòng cùng đồng đất quê hương, mới vỡ lẽ ra rằng những được mất, thành bại của cuộc đời dài rộng có là gì khi được về an trú giữa quê nhà bao dung.

Tôi xa quê lên thành phố sống ngót ngét cũng gần hai mươi năm. Ngần ấy thời gian năm nào cũng có đôi ba bận trở về nhưng không hiểu sao vẫn cảm thấy nhớ da diết.

Ban Mê bắt đầu vào mùa mưa. Rẫy cà phê trải dài, nhấp nhô trên những triền đồi sau trận mưa mang trên mình màu xanh đậm cứ hút hồn tôi.

Hôm trước, khi đi qua con đường cũ, em ngỡ ngàng vì con đường lạ lẫm quá. Em thả cho xe trôi xuống dốc. Con đường mới được thảm nhựa, láng mướt.

Chẳng có thứ rau gì dân dã hơn rau dền. Nói rau dền là rau của nhà quê cũng chẳng sai chút nào, vì ở quê đâu đâu cũng thấy rau dền.

Cây phượng vĩ đã từ lâu luôn gắn liền với tuổi học trò, gắn liền với mùa thi, mùa chia tay, với những ước mơ đẹp tuổi mới lớn.

Trong cuộc sống hiện đại, mỗi khi người ta mua sắm đồ dùng mới thì thường vứt bỏ những vật dụng cũ đã lạc hậu, lỗi thời. Riêng cha tôi, lại có thói quen gói ghém những món đồ cũ không còn sử dụng của gia đình lại để dồn nơi góc nhỏ sau nhà như một hoài niệm về những năm tháng đã qua.

Lâu lắm rồi mới được thảnh thơi ngồi bó gối ngắm trăng giữa đêm mùa hạ thanh bình. Cả một khoảng trời thênh thang vời vợi hiện ra trước mắt, ánh trăng như tấm lụa mềm phủ lên cảnh vật,

Bữa cơm nhà có thể cầu kỳ hay giản đơn tùy thuộc vào khẩu vị của từng người trong gia đình, nhưng là nỗi khát thèm của bao kẻ xa quê mong được về quê ấm áp trong vòng tay của má, được ăn bữa cơm ngọt lành má nấu.

Cơn mưa đầu mùa đổ xuống vùng châu thổ sau bao ngày đất trời oi ả, khô hanh. Tôi trở về nhà, mây trắng bềnh bồng trôi trên nền trời xanh trong veo.

Trong số bạn bè trên Facebook của tôi có một chị bạn rất lạ. Tất cả các loài hoa có màu tím chị đều thích.

Xa quê lên phố đã ngót nghét gần mười năm, nếm không biết bao nhiêu đắng cay ngọt bùi của miền đất hứa. Thời gian làm con người ta đổi thay đi,

Thời nhỏ, tôi còn nhớ hầu như phụ nữ ai cũng đội nón lá.

Tháng Tư rồi cũng đi qua. Một buổi sáng ngồi học nhìn ra cửa sổ, bất chợt thấy những nhánh phượng màu đỏ ối chấp chóa trong nắng hạ về.

Cơn mưa đầu mùa vừa rớt xuống, những khô cong bữa giờ được tưới tắm cứ rạng rỡ hết cả lên. Mẹ dưới quê điện thoại lên hồ hởi khoe lúa đã kịp gặt về chất sân, chờ máy đến tuốt và phơi phóng nữa là đổ bồ.

Chưa bao giờ cánh đồng buồn đến thế…

Khi là đứa trẻ mười tuổi, tôi nghĩ bánh mì là món ngon nhất trên đời!

Mấy ngày nay các con được nghỉ học, tôi đưa chúng về quê ngoại chơi. Chiều chiều ra triền đê cho các con hòa mình với tiếng vi vút của cánh diều trong gió.

Trở về quê nhà giữa mùa cau nở mà lòng cứ dâng lên bao nỗi niềm khó tả. Quê tôi là một xóm nhỏ thanh bình, nằm lọt thỏm giữa vùng quê bốn mùa ngát hương cây trái.

Xung quanh chỗ tôi ở, những ngôi nhà cao tầng lần lượt mọc lên, vây áp. Nhìn ra chỉ thấy tường vôi trắng, cảm giác bê tông hóa đang ăn sâu vào ngực mình, khó thở.

Có bao giờ giữa những bộn bề lo toan của cuộc sống bạn chợt nhớ về ấu thơ của mình và khao khát muốn tìm lại nó?

Hôm nay về lại dòng sông xưa, đứng bên này bờ nắng vàng phai lấp lánh, mơ một tiếng gọi đò của ngày xa lắm. Nghe lòng nhớ về dáng cô lái đò năm nào cần mẫn đưa khách sang sông trong những trưa nắng lấp loáng mặt sông.

Ngày nhỏ, tôi thường đứng ở ngọn đồi phía sau làng thích thú ngắm nhìn cánh đồng quê hương. Khung cảnh thênh thang, khoáng đạt với những thửa ruộng xanh mỡ màng, dòng sông quanh co bên những nếp nhà bình dị hiện ra trước mắt.

Có lần về công tác tại một xã vùng sâu trên miền đất cao nguyên, bất chợt tôi nghe tiếng gà gáy trưa ở bên đồi.

Vậy là đã hơn mười lăm năm tôi xa quê lên phố học hành rồi làm việc. Một người bạn của tôi nói rằng chỉ cần độ mười năm thôi là những gì thuộc về ký ức bạn sẽ quên sạch.

Mỗi lần bưng bát cơm ăn, có lẽ không chỉ riêng tôi mà rất nhiều người đều ngùi ngùi thương nhớ mẹ. Nhớ mẹ, bao giờ tôi cũng nhớ luôn đến những vật dụng hằng ngày gắn liền với mẹ, nhất là trong sinh hoạt lao động. Với tôi, cái sàng gạo năm xưa vẫn bồi hồi đi về trong ký ức mỗi lần nhớ mẹ.

Có những buổi chiều quê xao xác khói đốt đồng gợi ký ức khôn nguôi. Chạm vào màn sương mỏng lành lạnh, tôi nhìn về xa xăm mà lòng rưng rức bao hoài niệm xa vắng.

Có người đi qua rất nhiều không gian, nơi chốn trong hành trình cuộc sống. Một góc nhìn lộng lẫy sang trọng từ khách sạn xa hoa.

Tôi thương hoài những chuyến đò sông năm cũ. Quê tôi nằm ở điểm cuối cùng trên bản đồ địa lý Việt Nam. Bên dòng sông Cái Tàu sóng vỗ, tôi đã được sinh ra và lớn lên, sống những năm tháng đầu đời nhiều kỷ niệm khó quên.

Nhạc sĩ Nguyễn Bắc Sơn, trong ca khúc "Còn thương rau đắng mọc sau hè" có viết một câu khó quên "chái bếp hiên sau ngọt ngào một lời cho nhau".

Mẹ gọi từ quê lên, bảo tôi rằng cha mới sửa sang lại chuồng gà lâu nay vẫn để trống, chuẩn bị nuôi đàn gà mới mua về được hơn chục con. Mẹ sẽ mua thêm hạt ngô trộn với thóc cho gà ăn mau lớn. Nghe mẹ nói mà lòng tôi bồi hồi nhớ cái chuồng gà sau vườn lâu nay không để ý.

Lời hẹn đôi khi không chỉ giản đơn là hứa với nhau một điều gì mà cái quan trọng nhất chính là người ta đã cố gắng như thế nào để thực hiện được lời hẹn ấy.

Nồi bánh chưng ấy cũng có đầy đủ nhân thịt heo, đậu xanh và những gia vị khác, nhưng lại thiếu thứ quan trọng nhất là vị… Tết.

Hồi tôi còn bé, nội hay hỏi tôi rằng: Mai này đi xa, con sẽ nhớ điều gì nhất? Tôi hồn nhiên nói với nội: Con nhớ nhất là cái chợ làng mình.

Một buổi sáng mùa đông ở quê, trong lúc cả nhà đang ngồi chuyện trò thì cậu bé con chị gái hét lớn: "Cò, cò kìa mọi người ơi!".

Với tôi, tháng Chạp không đơn giản là tháng cuối cùng trong quỹ thời gian một năm, tháng Chạp không dừng lại ở sự nôn nao tiễn cũ – đón mới, tháng Chạp trong tôi đặc biệt hơn, tháng Chạp về tôi lại nhớ dáng mẹ tảo tần lo Tết cho con.

Mùa đông đã về mang theo những cơn mưa. Từng hạt mưa rơi xuống thấm vào lớp đất xốp mịn như mang trong mình hơi thở của sự sống đang sinh sôi.

Bạn dúi vào tay mình một củ khoai nướng vừa mua ở vỉa hè cạnh cơ quan. Đang lạnh lại thêm cái đói cuối giờ hoành hành nên gặp mùi khoai nướng, mình như bừng tỉnh hẳn.

Có những mùi hương chỉ cần thoảng qua lại gợi nhớ về một kỷ niệm nào đó trong quá khứ, cũng có những thứ mùi đã rất lâu rồi không còn được gặp lại. Tôi tạm gọi đó là mùi của ký ức.

Dù mùa đông mỗi năm đều qua đi nhưng trong ta tất cả mùa đông của kỷ niệm đều là mùa yêu dấu, dẫu cho đó là mùa đông ta từng khóc ướt gối, hay là mùa đông ấm áp trong hạnh phúc, nói cười.

Sáng nay, đang mải mê với sổ sách, chứng từ thì bỗng nhiên bạn được cô bạn đồng nghiệp cùng phòng choàng lên cổ một chiếc khăn len mềm mại, bảo rằng quà tặng nhân dịp mùa đông.

Bước về con đường ngày cũ băng giữa cánh đồng, lòng chợt bâng khuâng những nỗi nhớ vẫn còn nguyên vẹn.

Phố có những ngày buồn đến lạ, lòng cứ ngẩn ngơ nhớ thương một điều xưa cũ. Trong hoang hoải của bóng đêm, của thao thức, những tiếng rao khuya vọng về từ tiềm thức.

Lâu lắm rồi tôi mới có dịp ở bên gia đình vào những buổi chiều yên bình như thế này. Đứa cháu đang làm con trâu bằng lá mít, hai đứa con tôi dán mắt vào xem hứng thú vô cùng.

Những cuộc đi luôn ẩn chứa trong nó bao điều thi vị với những ai đam mê xê dịch và khám phá. Bàn chân đi qua lộng gió những cung đường, đi qua những mênh mông biển mặn.

Ba hay bảo, phải chi mỗi tháng mất điện chừng một lần thì hay lắm. Không phải vì ba hưởng ứng phong trào "Giờ trái đất", cũng không phải để ba tiết kiệm tiền điện, mà là ba thèm cái cảm giác khi con người ta chưa vùi đầu vào các thiết bị điện tử. Lúc đó bình yên đến lạ.

Ba điện thoại lên từ quê nhà, giọng trầm trầm: "Lũ về rồi con ơi". Trong câu nói giản đơn ấy tôi nghe có sự vui mừng sau bao ngày trông ngóng đợi mong và có cả dư âm nghèn nghẹn.

Có những thanh âm vọng vang trong cuộc đời để rồi lòng người cứ hoài vương vấn. Đôi khi tiếc quắt quay những thứ từng bền bỉ góp mặt vào năm tháng đã đi qua, mà nay nhòa lẫn trong bóng hình hoài niệm.