"Đỏ mắt" tìm Home stay ở Buôn Ma Thuột

Chồng chéo việc bảo tồn và quy hoạch

Trước đây, Công ty Cổ phần Du lịch Đắk Lắk, Công ty dịch vụ Du lịch Vạn Phát, Đam San… có mở các tour Home stay tại buôn Akô Dhông (phường Tân Lợi), hay buôn Kô Tam (xã Ea Tu) thu hút rất nhiều du khách đến tham quan và trải nghiệm. Tuy nhiên, đến nay đã không còn duy trì được nữa do những buôn làng cổ xưa này vướng vào “câu chuyện quy hoạch” của chính quyền địa phương với nhiều mục đích, dự án khác nhau. Do vậy, như bà Nguyễn Thị Ngọc Anh – Chủ tịch Hội đồng quản trị Khu du lịch Văn hóa – Sinh thái Cộng đồng Kô Tam tâm sự là rất khó khăn trong việc thực hiện sản phẩm du lịch trên vì thiếu sự liên kết của người dân, lẫn cơ quan chức năng.

Theo bà Ngọc Anh, để phát triển loại hình du lịch cộng đồng ở đây, việc quy hoạch không gian đô thị - trong đó có các buôn làng của người dân tộc bản địa cần phải được gìn giữ, bảo tồn đặc trưng nguyên dạng. Yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng và hình thành sản phẩm du lịch Home stay trong lòng TP. Buôn Ma Thuột. Tiếc thay, nhiều buôn làng như Kô Siêr, Păn Lăm, Kô Tam, Alê A, Dhăp Prông, Prông Kmrơng… đang bị “cơn lốc đô thị hóa” lấn lướt và đe dọa khiến bản sắc văn hóa của người Êđê ở đây mất mát, mai một cả về vật thể và phi vật thể. Vì thế, về phía doanh nghiệp dù có tâm huyết đến mấy cũng không thể biến nơi đó thành điểm đến, phục vụ du lịch do “lực bất tòng tâm”. Trong khi đó, về phía Nhà nước – mà trực tiếp là chính quyền thành phố đã “bỏ ngỏ” vấn đề quy hoạch, trùng tu và tôn tạo lại những điểm đến ấy trong thời gian dài vừa qua, dẫn đến không ít nhiều công trình kiến trúc, lịch sử, văn hóa bị hư hại và xuống cấp nghiêm trọng.

Một góc buôn Akô D'hông (phường Tân Lợi - TP. Buôn Ma Thuột) đô thị hóa mạnh mẽ, khiến không gian truyền thống bị ảnh hưởng.

Cùng góc nhìn này, nhiều người cho rằng, phải có thái độ tôn trọng hơn nữa với vốn văn hóa người bản địa, bởi đó là tài nguyên vô giá để phát triển du lịch. Làm du lịch, đặc biệt là loại hình du lịch Home stay ở Buôn Ma Thuột mà không đứng về cộng đồng sở hữu tài nguyên đó thì không thể bền vững, thành công được. Những ngôi nhà dài hàng trăm tuổi của người Êđê, gắn liền với bến nước, không khí sinh hoạt, lễ hội… không được gìn giữ và bảo tồn đúng nghĩa thì thật khó để có du lịch Home stay.

Chia sẻ từ nhiều phía

Rõ ràng, những ý kiến phản ánh trên cần phải được các bên: cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp làm du lịch và cộng đồng các dân tộc tại chỗ nghiêm túc nghiên cứu, chia sẻ để có định hướng sát thực, đúng đắn giúp cho ngành “công nghiệp không khói” Buôn Ma Thuột phát triển. Trong mối dây cộng đồng trách nhiệm ấy, nếu một phía nào đó đứng ngoài cuộc, chắc chắn sẽ tạo nên “nút thắt” tai hại, làm ảnh hưởng đến mục tiêu chung.

Những nếp nhà dài truyền thống ở buôn Akô D'hông (phường Tân Lợi - TP. Buôn Ma Thuột)

Ông Đoàn Văn Thống, Trưởng Phòng Văn hóa – Thông tin TP. Buôn Ma Thuột đánh giá: Hầu hết sản phẩm tại những điểm, khu du lịch ở Buôn Ma Thuột còn đơn điệu, trùng lặp và không tạo sự khác biệt so với nơi khác. Thế mạnh làm nên sản phẩm du lịch đặc trưng và khác biệt ở đây là vốn văn hóa của người Êđê bản địa. Những tour Home stay giúp du khách tìm hiểu, khám phá cuộc sống của người dân địa phương ngày càng thiếu vắng ở Buôn Ma Thuột. Trong khi đó loại hình du lịch này đang trở thành xu thế và đang được nhiều địa phương trên cả nước xây dựng, khai thác rất hiệu quả, tạo sự vượt trội đáng kể trong bước chuyển dịch cơ cấu của ngành kinh tế được xem là mũi nhọn hiện nay của mỗi tỉnh thành cũng như quốc gia.

Theo ông Thống, chỉ có bước chuyển dịch và tạo dựng một cách có chiều sâu sản phẩm Home stay ở đây mới tạo nên chuỗi giá trị gia tăng cho ngành du lịch Buôn Ma Thuột một cách đáng kể. Và khi đó, mục tiêu đón 1 triệu lượt khách đến thành phố này vào năm 2020 mới có thể đạt được. Theo đó, sản phẩm du lịch này không những góp phần đưa thời gian lưu trú của du khách tăng lên, mà còn  tạo công ăn việc làm và thu nhập cho bộ phận cư dân trong vùng.

        Phương Đình