(E-Magazine) Cực tăng trưởng mới từ Nghị quyết 57 - Kỳ 2: Tăng tốc trên “đường ray số”

Chuyển đổi số, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo đang dần trở thành “lực đỡ” cho tăng trưởng kinh tế. Từ dữ liệu số được coi là tài nguyên mới, đến công nghệ len lỏi về buôn làng, cơ sở; từ thay đổi cách quản lý, sản xuất đến khơi dậy khát vọng vươn lên bằng tri thức số, một dòng chảy phát triển mới đang hình thành, bền bỉ và có chiều sâu. Đây cũng chính là nền tảng để địa phương mở rộng không gian tăng trưởng, nâng cao năng suất và tạo động lực phát triển dài hạn.

 

Trong thời đại số hóa hiện nay, dữ liệu số đang dần bước ra “tiền tuyến” của quản trị phát triển. Từ quản trị hành chính, quy hoạch, đầu tư, an sinh xã hội đến các lĩnh vực kinh tế, xã hội mọi hoạt động ngày càng được đặt trên nền tảng dữ liệu được thu thập, kết nối và phân tích theo thời gian thực. Khi dữ liệu trở thành tài nguyên, cách thức quản lý cũng thay đổi, mở ra hướng tiếp cận mới cho tăng trưởng bền vững, minh bạch và có kiểm soát.

 

 

Tại phường Tân Lập, việc dữ liệu hóa các quy trình quản lý đã giúp phường vận hành minh bạch dựa trên dữ liệu thông qua hệ thống quản lý văn bản và điều hành Idesk. 100% cán bộ, công chức phường trao đổi văn bản trên môi trường mạng. UBND phường đã trang bị 57 chứng thư chữ ký số cá nhân và 6 thiết bị USB token cho tổ chức để số hóa hồ sơ TTHC, khép kín quy trình làm việc điện tử, giúp các quyết định điều hành được ban hành nhanh chóng. Tỷ lệ hồ sơ dịch vụ công trực tuyến đạt 95%, thanh toán trực tuyến đạt  gần 99%…

 

 

Phường Tân Lập đang phối hợp xây dựng bản đồ số hóa nông nghiệp; từng thửa đất, cây trồng được định danh số hóa giúp cán bộ quản lý hiệu quả và tạo cơ sở dữ liệu quan trọng giúp nông dân truy xuất nguồn gốc và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường.

 

Còn theo bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh hiện có 2.553 tàu cá được đăng ký trong cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, tất cả đều được đánh dấu, ghi biển số đúng quy định, tạo nền tảng quan trọng cho công tác quản lý đồng bộ, thống nhất; đặc biệt đã có 2.552/2.553 tàu cá đã được định danh; 100% tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên (687/687 tàu) đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình VMS, bảo đảm kết nối, theo dõi liên tục trên hệ thống dữ liệu nghề cá.

 

Hiện nay dữ liệu số còn mở rộng sang truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác. Tỉnh đang yêu cầu và vận động ngư dân nghiêm túc thực hiện việc rời, cập cảng trên hệ thống eCDT, đồng thời sử dụng nhật ký khai thác điện tử đối với toàn bộ tàu cá từ 15 m trở lên, theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

 

Khi mỗi chuyến biển, mỗi sản lượng khai thác đều được ghi nhận bằng dữ liệu, nghề cá không chỉ được quản lý chặt chẽ hơn, mà còn từng bước tiệm cận các chuẩn mực phát triển bền vững và hội nhập thị trường.

 

 

Chuyển đổi số (CĐS) đang rời khỏi phạm vi của những chương trình, dự án để đi vào đời sống thường nhật ở từng thôn, buôn, khu dân cư. Ở đó, công nghệ không còn là khái niệm xa lạ mà trở thành công cụ phục vụ trực tiếp cho người dân, từ chăm sóc sức khỏe, giải quyết thủ tục hành chính đến tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Cách tiếp cận “lấy người dân làm trung tâm” đang giúp CĐS lan tỏa theo chiều sâu, bền bỉ và thực chất hơn.

 

 

Ông Nguyễn Văn Thành (phường Bình Kiến) cho biết, từ khi Bệnh viện Đa khoa Phú Yên triển khai bệnh án điện tử, việc khám chữa bệnh trở nên thuận tiện hơn rất nhiều. Toàn bộ thông tin bệnh nhân được lưu trữ trên hệ thống nên mỗi lần tái khám, việc tiếp nhận và cấp phát thuốc diễn ra nhanh gọn hơn.

 

"Hiện nay tôi có thể tự mình đến bệnh viện, được hướng dẫn lấy số tự động, thông tin về các lần khám, điều trị đều được bệnh viện lưu giữ trên hệ thống nên không cần mang theo bất kỳ loại giấy tờ nào khi đi khám. Những thay đổi này giúp tôi cảm nhận rất rõ lợi ích mà CĐS mang lại trong chăm sóc sức khỏe", ông Thành chia sẻ.

 

 

Nếu như trong bệnh viện, một cú chạm vân tay giúp người bệnh mở ra toàn bộ hồ sơ sức khỏe đã được lưu trữ trên hệ thống, thì ngoài bến cá, một cú chạm màn hình lại mở ra thị trường cho những thớ cá ngừ đại dương vừa được phi lê, đưa đặc sản của Đắk Lắk đến với mọi miền.

 

 

Hiện nay, CĐS chính là công cụ giúp người dân thay đổi cách sống, cách làm và là lưới chắn vô hình bảo vệ bình yên cho buôn làng.

 

Ở xã Ea Wy, địa phương có 20 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 51%. Với những tiện ích từ CĐS không chỉ giúp bà con đổi nếp nghĩ, cách làm mà còn trở thành “lá chắn” thép giữ vững an ninh trật tự từ mỗi nếp nhà.

 

 

Các hộ dân ở đây được khuyến khích tham gia nhóm Zalo chung của thôn, buôn và nhóm zalo an ninh của Công an xã. Đây là nhiệm vụ trọng tâm được Công an xã Ea Wy phối hợp chặt chẽ với ban tự quản các thôn, buôn triển khai. Tại đây, mọi thông tin về phương thức thủ đoạn của tội phạm, các quy định mới về pháp luật đều được cập nhật liên tục.

 

Nhờ vậy người dân không còn mơ hồ trước các tin tức giả mạo hay chiêu trò lừa đảo trên mạng xã hội. Họ biết cách nhận diện, biết cách phản bác và trở thành những “cánh tay” đắc lực trên không gian mạng. Khi có dấu hiệu bất thường như người lạ xuất hiện khả nghi hay xảy ra tình trạng đe dọa an ninh trật tự tại cơ sở, người dân chỉ cần một thao tác trên điện thoại thông minh, thông tin truyền đi, lực lượng chức năng đã có mặt kịp thời để xử lý.

 

 

Cùng với đó, hệ thống camera an ninh giám sát được lắp đặt tại các ngả đường huyết mạch ở các thôn, buôn đã trở thành những “mắt thần” bảo vệ an ninh cơ sở. “Từ ngày có camera và nhóm Zalo, bà con yên tâm hẳn. Có việc gì chỉ cần nhắn lên là công an xã phản hồi, xử lý ngay, không còn tình trạng mất trộm vặt như trước” - ông Tạ Ngọc Kiều, Bí thư chi bộ thôn 9A, xã Ea Wy chia sẻ.

 

 

Thực tế trên là minh chứng cho thấy, công cuộc CĐS đang diễn ra tại khắp các buôn làng trong tỉnh không phải là cái gì đó xa vời, mà chính là những tiện ích thiết thực nhất người dân, tạo nên một thế trận an ninh nhân dân vững chắc trên nền tảng số.

 

 

Tinh thần Nghị quyết 57 đã trở thành “ngọn hải đăng” dẫn dắt tỉnh Đắk Lắk bước những bước đi bài bản, có chiều sâu, dựa trên hệ sinh thái khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo (KHCN, ĐMST) làm điểm tựa cho khát vọng bứt phá. 

 

 

Năm 2025 đánh dấu cột mốc quan trọng, là năm đầu tiên triển khai Nghị quyết, với sự chỉ đạo quyết liệt từ Tỉnh ủy và UBND tỉnh nhằm gắn kết KHCN, ĐMST và CĐS với việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

 

Từ tầm nhìn chiến lược của Nghị quyết 57, KHCN, ĐMST đang trở thành “xương sống” trong chiến lược phát triển của Đắk Lắk. Sự chuyển dịch này không dừng lại ở tư duy mà đã hiện hữu bằng những con số và mô hình cụ thể.

 

Đắk Lắk đã chủ động ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật (IoT) để tạo ra giá trị mới, nâng cao lợi thế cạnh tranh cho nông nghiệp công nghệ cao, du lịch thông minh và thương mại điện tử, bước đầu góp phần cải thiện năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và hiệu quả phục vụ người dân.

 

 

Điểm sáng nhất trong hành trình này chính là sự hình thành cơ chế hợp tác “ba nhà”: Cơ quan quản lý – Viện nghiên cứu/ Trường Đại học – Doanh nghiệp. Đây được coi là “chìa khóa” để đưa các kết quả nghiên cứu từ phòng thí nghiệm bước thẳng vào đời sống sản xuất.

 

 

Nhằm thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo trong trường học; tạo cơ hội cho giáo viên và học sinh giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong dạy học, trung tuần tháng 12 vừa qua, ngành Giáo dục tỉnh tổ chức cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật dành cho học sinh THCS và THPT  tỉnh Đắk Lắk.

 

Năm học 2025-2026, Cuộc thi thu hút 231 sản phẩm, dự án thuộc 17 lĩnh vực từ khoa học môi trường, kỹ thuật, công nghệ thông tin đến rô bốt, trí tuệ nhân tạo và y học ứng dụng, của 439 tác giả, đến từ 189 cơ sở giáo dục trên toàn tỉnh.

 

Các dự án đã phần nào phản ánh rõ năng lực vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề thực tiễn, thích ứng với biến đổi khí hậu và yêu cầu chuyển đổi số.

 

Nhiều đề tài không chỉ tập trung vào giải pháp kỹ thuật mà còn gắn với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là văn hóa các dân tộc thiểu số, thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ hiện đại và bản sắc địa phương…

 

 

Nổi bật trong số này có  6 dự án, sản phẩm tham gia Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh THCS và THPT năm học 2025 - 2026.

 

Cụ thể: Dự án “Hồn việt” - ứng dụng AI, 3D, VR trong phục hồi di sản văn hóa và dự án Chế tạo vải da sinh học từ vỏ sầu riêng của học sinh Trường Tiểu học, THCS và THPT Hoàng Việt. Dự án Xây dựng ứng dụng hỗ trợ phân loại và phát hiện khối u trên ảnh siêu âm vú bằng trí tuệ nhân tạo của học sinh Trường THPT chuyên Nguyễn Du (phường Tân An).

 

Dự án TECHNOTRAFFIX - Ứng dụng trí tuệ nhân tạo điều phối hệ thống giao thông xanh thông minh và bền vững của học sinh Trường THPT Lê Hồng Phong (xã Tây Hòa). Dự án BioMW dung dịch vệ sinh nam giới chiết xuất từ cây Xuyến Chi (Bidens pilosa) và lá Cỏ Lào (Eupatorium odoratum L.) của học sinh Trường THPT Số 1 Nguyễn Trường Tộ (xã Ea Riêng). Dự án Mô hình Robot AI học sâu hỗ trợ hồi phục ký ức và chăm sóc sức khỏe cho người bệnh Alzheimer của học sinh Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh (phường Tuy Hòa).

 

Hoạt động này được tổ chức là môi trường nuôi dưỡng đam mê sáng tạo, góp phần đào tạo nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao cho địa phương và đất nước. Qua đó góp phần hiện thực hóa các nghị quyết chiến lược, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cùng Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

 

Thực hiện: Đỗ Lan - Tuyết Hương

Trình bày: Công Định