Nguy cơ "nhiễm độc" bạo lực học đường

Liên tiếp những vụ học sinh đánh nhau, làm nhục, thậm chí tước đi mạng sống của bạn chỉ vì mâu thuẫn nhỏ, khiến dư luận bàng hoàng.

Đáng lo hơn, những hành vi bạo lực ấy còn được các em học sinh quay clip đăng lên mạng xã hội như trò tiêu khiển. Lỗ hổng giáo dục từ gia đình, nhà trường đến cộng đồng xã hội đang khiến lớp trẻ lớn lên trong nguy cơ bị “nhiễm độc” bạo lực.

“Virus bạo lực” lan nhanh trên mạng

Chỉ từ đầu năm học 2025 - 2026 đến nay, dư luận cả nước liên tiếp chứng kiến hàng loạt vụ bạo lực học đường có tính chất nghiêm trọng, vượt xa những gì người lớn vẫn quen gọi là mâu thuẫn học trò. Đơn cử, vụ việc nam sinh lớp 7 Trường THCS Đại Kim (Hà Nội) giật tóc, dúi đầu giáo viên chủ nhiệm ngay trong lớp; học sinh lớp 11 đâm tử vong bạn lớp 12 tại Thanh Hóa; học sinh lớp 9 Trường THCS Phú Cường (Hà Nội) dùng hung khí khiến bạn tử vong; nữ sinh Trường THCS An Điền (TP. Hồ Chí Minh) bị đánh gãy xương sườn trong nhà vệ sinh; và mới đây, ngày 7/11, nam sinh lớp 9 Trường THCS Minh Lạc (Hà Tĩnh) tử vong sau khi bị học sinh lớp 11 đánh vào đầu…

Hiện nay, chỉ cần lướt qua vài hội nhóm trên Facebook, TikTok, có thể thấy nhiều video ghi cảnh học sinh đánh hội đồng, chửi bới, hò hét cổ vũ. Điều đáng buồn là thay vì can ngăn hay báo thầy cô, không ít học sinh lại dùng điện thoại quay clip, xem đó như một “nội dung giải trí”.

Các em học sinh Trường THCS Tân Lợi chia sẻ về kinh nghiệm sử dụng mạng an toàn.

Thực tế cho thấy, phần lớn học sinh vẫn ngoan, có ý thức rèn luyện. Nhưng bên cạnh đó là một bộ phận học sinh ngày càng đánh mất những giá trị ứng xử cơ bản. Theo một cán bộ Sở GD-ĐT Đắk Lắk, độ tuổi THCS, THPT là thời điểm tâm lý các em biến động mạnh. Khi tiếp xúc liên tục với nội dung bạo lực trên mạng, các em dễ chai lỳ cảm xúc, coi bạo lực là bình thường. Thêm tâm lý thích thể hiện, muốn nổi tiếng, các em quay - đăng clip nhằm tạo “địa vị ảo”, câu like. Những clip ấy không chỉ gây tổn thương thể xác, mà còn khắc sâu vết sẹo tâm lý. Nhiều nạn nhân sau khi bị bạo hành tiếp tục bị chế giễu, lan truyền hình ảnh trên mạng, dẫn đến trầm cảm, hoảng loạn và ám ảnh kéo dài.

Chị Nguyễn Thị Lan (phụ huynh một học sinh lớp 8, ở phường Buôn Ma Thuột), thở dài: “Tối nào con cũng đóng cửa phòng xem điện thoại. Có lần tôi bắt gặp đang xem clip học sinh đánh nhau, hoặc chơi game online rồi chửi tục trên mạng. Mua điện thoại cho con để tiện liên lạc, tôi không nghĩ đến hệ lụy này”.

Thầy Nguyễn Văn Hiệp, giáo viên THCS 17 năm gắn bó nghề tại xã Yang Mao, chia sẻ: “Nhiều mâu thuẫn bắt đầu từ mạng xã hội, thách thức nhau rồi kéo ra ngoài trường giải quyết. Giáo viên khó kiểm soát vì không tham gia trong “thế giới ảo” ấy. Trong khi đó, phòng quản sinh ở một số trường chỉ làm chức năng xử lý vi phạm nội quy, không quan tâm đến công tác tư vấn tâm lý học sinh, thiếu chuyên môn và chưa tạo được niềm tin để học sinh tìm đến khi gặp vấn đề”.

Xây dựng môi trường học đường an toàn, nhân văn

Theo anh Nguyễn Tấn Hải Triều, Trưởng Tổng đài Quốc gia Bảo vệ trẻ em 111 vùng Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, gia đình phải là “pháo đài đầu tiên” bảo vệ con. Cha mẹ cần trang bị kiến thức về mạng xã hội, vừa đặt ra nguyên tắc rõ ràng để con sử dụng smartphone an toàn, vừa đồng hành cùng con, thường xuyên trao đổi để định hướng con nhận diện nội dung độc hại.

Học sinh Trường THPT Lê Quý Đôn (phường Buôn Ma Thuột) đặt câu hỏi với chuyên gia về cách sử dụng mạng xã hội an toàn.

Trong khi đó, nhà trường phải là “vùng an toàn”, bên cạnh truyền thụ kiến thức, cần chú trọng giáo dục nhân cách, kỹ năng tự vệ phi bạo lực, kỹ năng quản lý cảm xúc, giải quyết xung đột. Các trường có thể mời chuyên gia tâm lý, luật sư, công an tổ chức chuyên đề, ngoại khóa để học sinh hiểu rõ hậu quả pháp lý của hành vi bạo lực, phát tán clip độc hại. Một trường học chỉ an toàn khi mỗi học sinh được chia sẻ, lắng nghe, yêu thương và được bảo vệ.

Ở góc độ quản lý nhà nước, cần hoàn thiện chế tài đủ sức răn đe đối với hành vi phát tán video bạo lực, làm nhục người khác trên mạng. Các cơ quan chức năng cần phối hợp với nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới để gỡ bỏ nội dung độc hại, xử lý tài khoản vi phạm. Bởi nếu không hành động, “dịch bệnh bạo lực” sẽ tiếp tục lan rộng. Bạo lực học đường không thể chấm dứt nếu người lớn chỉ đứng nhìn.

Lê Thành