08:31, 12/07/2021
TP. Buôn Ma Thuột sở hữu không gian đô thị hết sức đặc thù, đó là những buôn làng trong lòng thành phố được cộng đồng người Êđê kiến tạo nên hàng trăm năm qua. Nhà dài và bến nước là hai sinh thể quan trọng, tiêu biểu để tạo nên buôn làng truyền thống của người Êđê bản xứ, nhưng đến nay những sinh thể kia ngày càng thưa bóng…
Điều nhức nhối ấy đâu phải một mình già Ama Rin lúc sinh thời đau đáu, mà nhiều người có tâm huyết cũng ngậm ngùi lo ngại. Mí Hin sinh sống ở buôn Kmrơng Prông B (xã Ea Tu) tâm sự: Trước đây khoảng 10 -15 năm thôi, những ngôi nhà dài vẫn còn khá nhiều và được bà con giữ gìn hầu như nguyên vẹn. Vườn nhà nào cũng có cây cối tươi tốt quanh năm, nên ai vào thăm chơi cũng bảo cái buôn này thật đẹp, thật nguyên sơ. Nhiều hoạt động văn hoá truyền thống bên nếp nhà dài của mỗi buôn theo đó cũng có đất mà diễn xướng.
Ở đây, không riêng gì buôn Akô Dhông mà nhiều buôn khác như Kô Siêr, Păn Lăm (phường Tân Lập), Alê A (phường Khánh Xuân), Ky (phường Thành Nhất), Dhăp Drông, Ea Bông (xã Cư Êbur), Kô Tam, Ea Nao, Jù, Kmrơng Prông A,B (xã Ea Tu)… cũng thế - đã có nhiều ngôi nhà dài lần lượt biến mất theo quá trình đô thị hóa diễn ra. Những dòng suối, bến nước gắn bó với cuộc sống của người dân trước đây, gần như chỉ còn sống và tái hiện trong những dịp lễ hội lớn.
Trong suy nghĩ của nhiều người - rằng để lại ngôi nhà dài thì chiếm đất nhiều lắm. Trong khi gia đình nào cũng đông con cháu, có nhà đến ba bốn thế hệ - và đứa nào cũng cần đất để làm cái nhà mới. Tuy nhiên những người đau đáu với vốn văn hoá truyền thống Êđê vẫn tin một ngày nào đó, điều kiện sống khá hơn, không bắt con người ta phải có sự chọn lựa ngoài ý muốn, thì ngôi nhà dài truyền thống lại được xây dựng lại như xưa…
Nội dung: Đình Đối – Đàm Thuần
Hình ảnh: Nhóm PV và CTV
Thiết kế: Đức Văn
