(Emagazine): Điều kiện bảo đảm xây dựng chính quyền địa phương hai cấp tỉnh Đắk Lắk hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả

Trong tiến trình đổi mới đất nước và hội nhập sâu rộng, yêu cầu xây dựng bộ máy chính quyền tinh gọn, hoạt động hiệu lực và hiệu quả là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cải cách hành chính nhà nước. Đặc biệt, trong bối cảnh tỉnh Đắk Lắk tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, việc thiết kế một bộ máy phù hợp, đồng bộ, vừa kế thừa những giá trị nền tảng vừa có tính đột phá là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững.

Tại hội nghị lấy ý kiến góp ý của các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh, các nhân sĩ, trí thức, chuyên gia, các nhà khoa học, nhà đầu tư tiêu biểu trên địa bàn tỉnh… vào dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030, TS. Nguyễn Minh Sản, Giám đốc Phân hiệu Học viện Hành chính và Quản trị công tại tỉnh Đắk Lắk đã tham luận, đề xuất những giải pháp để xây dựng chính quyền địa phương hai cấp tỉnh Đắk Lắk bảo đảm hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

TS. Nguyễn Minh Sản, Giám đốc Phân hiệu Học viện Hành chính và Quản trị công tại tỉnh Đắk Lắk

Trong bối cảnh Đắk Lắk đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với những kỳ vọng lớn về đổi mới hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân và phát huy tiềm năng vốn có của địa phương, việc xây dựng chính quyền địa phương hai cấp bảo đảm hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả trở thành yêu cầu mang tính cấp thiết và tất yếu.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đình Trung cùng đoàn công tác của tỉnh kiểm tra công tác vận hành chính quyền địa phương hai cấp tại phường Buôn Hồ.

Tỉnh Đắk Lắk - một địa phương có diện tích rộng, đa dân tộc, đa tôn giáo và tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số khá cao, nhu cầu phục vụ người dân tại cơ sở đặt ra yêu cầu phải tổ chức chính quyền vừa gần dân, vừa mạnh về chiến lược. Cấp tỉnh cần đảm nhiệm vai trò dẫn dắt vĩ mô: hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng thể chế, triển khai các chương trình đầu tư lớn, liên kết vùng, liên xã. Trong khi đó, cấp xã cần được trao quyền thực chất để giải quyết kịp thời các vấn đề dân sinh, cung cấp dịch vụ công thiết yếu, và phản ứng linh hoạt với các tình huống cụ thể tại địa phương. Phân định này giúp cấp tỉnh tập trung vào các nhiệm vụ chiến lược, liên vùng, trong khi cấp xã gần gũi với người dân, đáp ứng trực tiếp nhu cầu cộng đồng, góp phần không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo điều kiện để từng cấp phát huy thế mạnh riêng.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Cao Thị Hòa An thăm hỏi, động viên cán bộ, người dân đang làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Tuy Hòa.

Thực tiễn vận hành bộ máy tại nhiều địa phương, trong đó có Đắk Lắk, vẫn còn tồn tại những hạn chế cản trở hiệu suất hoạt động. Nhiều phòng ban chuyên môn còn hoạt động rời rạc; cán bộ cấp xã thiếu quyền hạn và ngại va chạm; năng lực ứng dụng công nghệ số chưa đồng đều; việc đánh giá hiệu quả công việc còn mang tính hình thức, thiếu công cụ đo lường rõ ràng… Xây dựng chính quyền hai cấp tại tỉnh Đắk Lắk không chỉ là bài toán tổ chức hành chính, mà còn là đòn bẩy để hiện thực hóa mục tiêu phát triển toàn diện, bền vững, hướng tới mô hình “chính quyền phục vụ” gắn bó mật thiết với người dân, đúng với tinh thần của cải cách thể chế trong thời đại mới.

Các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy kiểm tra công tác vận hành chính quyền địa phương hai cấp tại các xã, phường.

Để xây dựng chính quyền địa phương hai cấp tỉnh Đắk Lắk hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, việc triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp mang tính nền tảng và đột phá là hết sức cần thiết, dựa trên các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như thực tiễn triển khai mô hình này từ ngày 1/7/2025.

Trước tiên là hoàn thiện thể chế và khung pháp lý. Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) năm 2025 và các nghị định liên quan (như Nghị định 118/2025/NĐ-CP, Nghị định 125/2025/NĐ-CP) cần được hoàn thiện để phân định rõ thẩm quyền, nhiệm vụ, và quyền hạn giữa cấp tỉnh và cấp xã, tránh chồng chéo hoặc khoảng trống pháp lý. Thực hiện triệt để nguyên tắc “địa phương quyết định, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, đảm bảo phân cấp, phân quyền đủ mạnh, hợp lý, kèm theo cơ chế giám sát và đánh giá hiệu quả. Trung ương tập trung quản lý vĩ mô, xây dựng chiến lược, quy hoạch, trong khi địa phương chủ động thực hiện nhiệm vụ. Các văn bản quy phạm pháp luật liên quan phải được sửa đổi để phù hợp với mô hình hai cấp, đảm bảo tính thống nhất và thông suốt trong thi hành.

Ban Thường vụ Đảng ủy xã Ea M'Droh trao đổi về việc lãnh đạo, chỉ đạo, vận hành chính quyền cấp xã.

Song song đó, cần tinh gọn tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Giảm khoảng 60 - 70% đơn vị cấp xã (102 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 88 xã và 14 phường), để tạo bộ máy gọn nhẹ, giảm chi phí hành chính. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, đặc biệt là trong quản lý hành chính và cung cấp dịch vụ công. Cần bố trí cán bộ có trình độ, kinh nghiệm, am hiểu pháp luật, và tinh thần trách nhiệm cao. Xây dựng cơ chế hỗ trợ thỏa đáng cho cán bộ bị ảnh hưởng bởi tinh giản biên chế, đảm bảo công tác tư tưởng, ổn định tâm lý đội ngũ.

Cùng với đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Đảm bảo cơ sở hạ tầng mạng, trang thiết bị và băng thông đủ đáp ứng lưu lượng tăng đột biến khi vận hành mô hình mới. Các trung tâm điều hành thông minh (IOC) cần được khai thác hiệu quả. Hoàn thành chuyển đổi và đồng bộ 100% dữ liệu, đảm bảo tái sử dụng thông tin phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công quốc gia, đạt tỷ lệ giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến cao, giảm chi phí và thời gian cho người dân.

Ngoài ra, cần bảm bảo nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất. Xây dựng cơ chế ngân sách rõ ràng, đảm bảo nguồn lực cho cấp xã quản lý địa bàn rộng hơn. Sử dụng hiệu quả tài sản công và trụ sở sau sáp nhập, tránh lãng phí. Hoàn thành việc sắp xếp trụ sở làm việc, trang bị cơ sở vật chất hiện đại cho các trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã, đảm bảo điều kiện làm việc thuận lợi. Khuyến khích sự tham gia của các tổ chức đoàn thể và “Tổ Công nghệ số cộng đồng” để hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính.

Xây dựng cơ chế ngân sách rõ ràng, đảm bảo nguồn lực cho cấp xã quản lý địa bàn rộng hơn.

Mặt khác, cần tăng cường công tác tuyên truyền và tạo đồng thuận xã hội. Đẩy mạnh công tác thông tin để người dân hiểu rõ lợi ích của mô hình hai cấp, đạt đồng thuận cao. Cung cấp thông tin chính thống, minh bạch, tránh các hiểu lầm hoặc lo ngại về thay đổi thủ tục hành chính. Tăng cường cơ chế phản biện xã hội thông qua Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, đảm bảo chính quyền gần dân, phục vụ dân.

Khuyến khích các tổ chức đoàn thể và Tổ công nghệ số cộng đồng tham gia hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vướng mắc. Thiết lập cơ chế theo dõi, đánh giá hiệu quả phân cấp, phân quyền, kịp thời điều chỉnh nếu địa phương thực hiện không hiệu quả. Thiết lập đường dây nóng và cổng thông tin (như Cổng Pháp luật quốc gia) để hỗ trợ địa phương xử lý khó khăn trong triển khai. Nghiêm cấm can thiệp trái phép vào sắp xếp nhân sự, đảm bảo tính minh bạch và công bằng.

Tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vướng mắc trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Đặc biệt, cần phù hợp với đặc thù địa phương. Mô hình hai cấp cần được điều chỉnh phù hợp với đặc điểm của điều kiện tự nhiên và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của tỉnh Đắk Lắk. Quá trình sáp nhập đơn vị hành chính cần cân nhắc các yếu tố truyền thống, đặc điểm dân cư để đảm bảo sự ổn định và hài hòa.

Chủ động tạo nguồn cán bộ, công chức cấp xã.

Những điều kiện trên không chỉ đảm bảo mô hình chính quyền địa phương hai cấp tỉnh Đắk Lắk vận hành thông suốt mà còn hướng đến xây dựng một nền hành chính hiện đại, tinh gọn, gần dân, phục vụ hiệu quả người dân và doanh nghiệp. Việc thực hiện cần sự phối hợp đồng bộ giữa Trung ương và địa phương, cùng với sự đồng thuận của nhân dân, để đạt được mục tiêu cải cách hành chính mang tính lịch sử này.

Vận hành thông suốt mô hình chính quyền hai cấp sẽ phát huy sức mạnh tổng hợp, đóng góp thiết thực vào hành trình xây dựng một Đắk Lắk phát triển xanh, nhân văn, bản sắc, hiệu quả.

Tổ chức chính quyền địa phương hai cấp tại tỉnh Đắk Lắk không chỉ là yêu cầu về thể chế tổ chức mà sâu xa hơn là sự lựa chọn chiến lược mang tính cải cách toàn diện. Đây là lời cam kết mạnh mẽ của hệ thống chính trị với Nhân dân về một bộ máy công quyền minh bạch, hiện đại và thực chất, đặt mục tiêu phục vụ và phát triển lên hàng đầu. Chỉ khi mỗi cấp chính quyền thấm nhuần tư tưởng “lấy dân làm gốc”, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm và mỗi cán bộ, công chức chủ động đổi mới tư duy, nâng cao trình độ chuyên môn thì khi đó mô hình chính quyền hai cấp mới thật sự phát huy sức mạnh tổng hợp, đóng góp thiết thực vào hành trình xây dựng một Đắk Lắk phát triển xanh, nhân văn, bản sắc, hiệu quả.

Hà My - Nguyễn Xuân - Công Định

(thực hiện)