Canh bột lá bép - món ngon truyền thống của người M'nông

Cũng như món canh thụt truyền thống, canh biêp êpai không thể thiếu được lá bép (rau nhiếp) được hái từ trong rừng. Ngoài ra, món canh này còn cần có bột gạo, vỏ chuối khô, thịt các loại động vật hay cá suối… Ðể có món canh ngon, lá bép phải càng già càng tốt, chỉ lấy phiến lá rửa sạch rồi bỏ vào cối giã nhỏ. Gạo chừng nửa chén sau khi ngâm 2 tiếng trong nước được lấy giã cùng với lá bép khô (thường được người M’nông cất trên gác bếp lửa để dùng giã chung với gạo khi nấu các món canh bột). Sau khi những lá bép khô, hạt gạo trắng được giã nát thành bột mịn thì vớt ra cho vào một tô nước ấm và khuấy thật đều tay rồi cho vào nồi để nấu. Khi bột gạo đã đủ độ chín mới bỏ lá bép tươi vừa giã xong vào nồi khuấy chung, sau đó cho thêm gia vị, thịt, cá vào nồi nấu chín...

Bà H’Drê Mdrang ở buôn Đăk Tuôr (xã Cư Pui, huyện Krông Bông) cho biết: Ngày xưa khi chưa có gia vị, người M’nông thường lấy vỏ chuối khô đốt cháy thành tro để bỏ vào món ăn. Tro của vỏ chuối sẽ tạo độ mặn và mùi vị riêng. Ngày nay tuy đã có nhiều loại gia vị để lựa chọn nhưng mùi vị mà lá chuối khô mang lại vẫn khiến món canh bột có đặc trưng riêng khó tả. Canh biêp êpai có vị ngậy của thịt, cá, vị ngọt của bột gạo, mùi thơm của lá bép hòa quyện vào nhau tạo cho món ăn thêm phần hấp dẫn.

Để có được món canh bột lá bép ngon phải nấu bằng bếp củi và đảo thật đều tay.

Không đơn giản như cách nấu của một số món ăn khác, món canh bột đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến cách nấu. Để món biêp êpai ngon, có vị thơm, người M’nông thường dùng bếp củi để nấu. Khi nấu, lửa than phải để đỏ hồng đều, tuyệt đối không nhen lửa quá mạnh hay quá yếu vì sẽ làm món ăn chín không đều, hôi mùi khói. Đặc biệt, trong khi nấu phải dùng muỗng quấy canh liên tục, thật đều từ lúc nấu đến lúc canh chín. Có như thế thì bột gạo mới không bị vón cục, chín đều, không cháy khét dưới đáy nồi và để canh có vị thơm riêng.

Ông Y Tâng Niê, cán bộ văn hóa xã Cư Pui chia sẻ: Biêp êpai là món ăn truyền thống ngon miệng được người M’nông sử dụng trong bữa ăn hằng ngày hoặc trong những ngày lễ, Tết truyền thống. Phụ nữ người M’nông quan niệm rằng, người nào biết nấu canh bột lá bép ngon mới là người phụ nữ đã trưởng thành, luôn đảm đang, tháo vát mọi công việc trong gia đình. Do đó, nhiều chị em đã truyền tay nhau cách thức nấu món canh bột lá bép để vừa giữ gìn truyền thống, vừa giữ lửa hạnh phúc trong gia đình.

Khả Lê