Cảnh giác với những nhóm thực phẩm làm tăng tai biến mạch máu não

Hiệp hội Đột quỵ Quốc gia Mỹ (ASA) vừa công bố cách nhận biết một số loại thực phẩm có thể làm gia tăng tai biến mạch máu não. Đây là căn bệnh có tỷ lệ tử vong và tàn phế cao nên việc phòng bệnh là vô cùng quan trọng.

Tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não hay đột quỵ xảy ra khi một phần não bị tổn thương do tắc nghẽn mạch máu đi nuôi não làm nhồi máu não hoặc vỡ mạch máu não gây xuất huyết não. Lúc này, não bộ không được cung cấp oxy đủ để có thể hoạt động được nên một vùng não nào đó sẽ ngưng hoạt động và kéo theo không điều khiển các cơ quan khác hoạt động, có thể gây liệt nửa người, tay, chân, rối loạn ngôn ngữ, mất ý thức và nặng có thể hôn mê, chết não dẫn đến tử vong.

Bệnh đột quỵ có nhiều nguyên nhân, thường gặp ở những người lớn tuổi hay nam giới hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia; những người mắc các bệnh lý như cao huyết áp, tim mạch, tiểu đường, xơ vữa động mạch, mỡ máu cao, bệnh mạch máu ngoại biên… Ngoài ra, bệnh đột quỵ xảy ra còn do lối sống thiếu khoa học, không lành mạnh, lười vận động, gây tăng cân, béo phì, sử dụng nhiều chất béo gây dư thừa cholesterol, hút thuốc lá, căng thẳng thần kinh, áp lực công việc lớn, stresss cao...

Nhóm thực phẩm làm tăng tai biến mạch máu não

• Thịt đỏ và muối: Cả hai nhóm thực phẩm này đều gây bất lợi cho sức khoẻ nói chung và bệnh tim mạch nói riêng. Riêng thịt đỏ, nhất là loại thịt được chăn nuôi bằng các chất tăng trọng, có chứa nhiều hợp chất nguy hiểm, kể cả cholesterol. Nếu dùng thịt đỏ thì nên chọn động vật nuôi bằng kỹ thuật hữu cơ, ăn cỏ, thả ngoài tự nhiên. Muối được xem là thủ phạm gây bệnh tim mạch và đột quỵ rất lớn, nhất là khi lạm dụng dài kỳ, nghiện các đồ ăn đã chế biến đóng hộp.

• Mỡ trans-fat: Còn được gọi là chất béo chuyển hoá, có thể là dầu mỡ chiên đi chiên lại bị hydrô hóa ở nhiệt độ cao, là chất béo nguy hiểm nhất trong nhóm các loại chất béo không có lợi. Loại mỡ này có nhiều trong thực phẩm chiên rán như khoai tây chiên, gà chiên, cá chiên, thịt chiên... Trans-fat không thể chuyển hóa, đọng lại trong cơ thể, lâu ngày có thể làm tăng cholesterol xấu (LDL), làm giảm cholesterol tốt (HDL) giảm sự lưu thông máu nên dễ gây xơ vữa động mạch. Nghiên cứu của Viện Y học Mỹ (AHA) thực hiện gần đây cho thấy phụ nữ trung tuổi, nhất là nhóm mãn kinh ăn uống thiếu khoa học, ăn nhiều mỡ trans-fat có nguy cơ mắc bệnh đột quỵ cao gấp 30% so với nhóm người không ăn loại mỡ này. Vì lý do trên, trans-fat được ví như sát thủ giấu mặt song vì tiện lợi, ngon mắt, ngon miệng, giảm chi phí nên nhiều người vẫn cứ ham sử dụng.

• Thịt hun khói: Mối nguy hiểm nhất trong nhóm thực phẩm này là chất bảo quản như natrinitrat và nitrit, thủ phạm gây tổn thương đến các thành mạch máu trong cơ thể làm đẩy nhanh nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ. Ngoài ra, nitrat thường xuyên chuyển đổi thành nitrosamines, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Kết luận trên được dựa vào nghiên cứu trên 7.000 người có thói quen ăn thịt hun khói do các chuyên gia Quỹ ung thư thế giới (WCRF) thực hiện. Nhóm thực phẩm hun khói đã chế biến sẵn rất đa dạng như xúc xích, gà, thịt lợn hun khói... Nhóm thực phẩm này còn làm tăng bệnh tiểu đường tới 50%, giảm chức năng của hệ thống hô hấp, đặc biệt là chức năng của phổi, tăng nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Vì vậy, Quỹ ung thư thế giới khuyến cáo mọi người nên tìm thực phẩm khác như thịt tươi sống, chăn nuôi bằng phương pháp hữu cơ, không dùng chất tăng trọng; nếu dùng thịt gà thì không nên ăn mỡ và da; hạn chế thực phẩm có chứa các chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi nhân tạo.

• Xôđa: Tại Hội nghị Quốc tế thường niên do Hiệp hội Đột quỵ Mỹ (ASA) tổ chức mới đây, người ta đã được nghe nhiều báo cáo về tác hại của xôđa, làm gia tăng bệnh đột quỵ tới 48%. Đây là loại đồ uống có gas có chứa nhiều chất ngọt từ đường, hàm lượng carbohydrate, glucose, fructose, sucrose và aspartame... Ngoài làm tăng nguy cơ đột quỵ, đồ uống xôđa còn phát sinh nhiều bệnh khác như chảy máu răng, hen suyễn, tim mạch, sỏi thận, làm  tăng đường huyết, gây loãng và giòn xương.

• Thiếu hụt vitamin D:  Ngoài các nhóm thực phẩm nói trên, việc thiếu hụt vitamin D cũng là nguyên nhân làm tăng bệnh đột quỵ gấp hai lần so với những người khoẻ mạnh. Vitamin D có rất nhiều tác dụng như sửa chữa khuyết tật mạch máu, duy trì sức khoẻ gen, ADN, tế bào, tăng cường sức khoẻ miễn dịch, khử độc, tắm rửa tế bào, đặc biệt là thuỷ ngân. Vì vậy, việc thiếu hụt vitamin D có thể làm tăng bệnh đột quỵ, bệnh tiểu đường tới 50%, giảm các chức năng phổi và làm tăng nguy cơ mắc bệnh COPD.

Giải pháp phòng ngừa tai biến mạch máu não

 Viện Đột quỵ quốc gia Mỹ cho biết 80% nguy cơ mắc bệnh có thể phòng ngừa được. Chủ yếu là những biện pháp như sau:

• Nói không với nhóm thực phẩm bất lợi, dễ làm tăng rủi ro mắc bệnh, đặc biệt là thịt hun khói, chế biến quá kỹ, xôđa và bổ sung đủ vitamin D cho cơ thể.

• Duy trì hàm lượng mỡ máu (Cholesterol) ở ngưỡng tối ưu, giảm mỡ máu xấu và tăng mỡ máu tốt, kiểm soát huyết áp ở ngưỡng thích hợp.

• Ăn uống cân bằng, khoa học, tăng cường luyện tập

• Quản lý stress, giảm thiếu áp lực căng thẳng

• Phụ nữ khi đang áp dụng liệu pháp thay thế hormone (HRT) và dùng thuốc tránh thai thì nên tư vấn để hiểu rõ tác dụng của nội tiết tố (hormone) trong các loại thuốc này nhằm hạn chế tác dụng phụ của thuốc .

• Sau đột quỵ nên tư vấn bác sĩ dùng vitamin B3 hoặc niacin sẽ có tác dụng cải thiện trực tiếp sức khỏe thần kinh và hạn chế những căn bệnh liên quan đến sức khoẻ của não bộ.

Nguyễn Khắc Nam  (Dịch từ MNS- 12/2016)