Cải cách hành chính thuế: Cần gỡ "nút thắt" thể chế

Thời gian qua, ngành Thuế đã có những nỗ lực nhất định trong công tác cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế. Tuy nhiên, sự thiếu đồng bộ, nhất quán của các cơ chế, chính sách trong lĩnh vực này đã và đang “níu chân” nỗ lực cải cách.

 

Nỗ lực cải cách hành chính

 

Đáp ứng yêu cầu phát triển mới, điều dễ nhận thấy nhất hiện nay ở ngành Thuế là đã có một sự thay đổi, chuyển đổi rất lớn về tư duy. Đó là, chuyển đổi từ tư duy nhà nước quản lý (đặc quyền, ban ơn, ban phát…) sang tư duy nhà nước cung cấp dịch vụ công (tư duy nhà nước phục vụ) đồng hành với sự phát triển. Điều này đã được Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bùi Văn Chuẩn liên tục nhắc đến tại các cuộc đối thoại với doanh nghiệp (DN) trong thời gian qua. Thậm chí khi nhận được phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp về tình trạng “nhũng nhiễu” của một bộ phận cán bộ thuế, người đứng đầu ngành Thuế tỉnh đã tuyên bố sẽ điều chuyển, sa thải cán bộ đó nếu có đủ chứng cứ. Cùng với đó, việc công khai thủ tục hành chính (TTHC) thuế được Cục Thuế tỉnh thực hiện nghiêm túc, kịp thời ngay khi có Quyết định công bố TTHC của Bộ Tài chính. Đến hết năm 2017, số lượng TTHC đã được công bố và công khai tại Cục Thuế là 164 thủ tục (giảm 19 thủ tục so với năm 2016), tại chi cục thuế là 122 thủ tục (giảm 13 thủ tục so với năm 2016); công khai 17 văn bản xin lỗi người nộp thuế khi giải quyết TTHC quá hạn; phối hợp với các đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ miễn phí và giảm chi phí cho 215 DN với số tiền 513 triệu đồng; cung cấp được 164 TTHC dịch vụ công, trong đó có 75 hồ sơ TTHC đạt cấp độ 2; 11 hồ sơ đạt cấp độ 3; 78 hồ sơ đạt cấp độ 4; thực hiện tốt hệ thống tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO 9001:2008 ở tất cả các khâu. Ngoài ra, Cục Thuế cũng công khai danh sách các DN đủ điều kiện hành nghề đại lý thuế trên địa bàn tỉnh; công khai toàn bộ TTHC thuế và danh sách hộ kinh doanh nộp thuế khoán.

 

Cán bộ Chi cục Thuế thị xã Buôn Hồ hướng dẫn người nộp thuế thực hiện kê khai thuế.

Một trong những áp lực lớn của ngành Thuế là vấn đề thực hiện thanh, kiểm tra và truy thu thuế. Một mặt, phải bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ, mặt khác phải không gây phiền hà cho DN làm ăn chính đáng. Trong lĩnh vực này, Cục Thuế tỉnh đã chủ động công bố kế hoạch thanh, kiểm tra thường xuyên; thừa nhận kết quả thanh tra, kiểm tra của các ngành liên quan khác; xác định rõ những thủ tục cơ bản đối với công việc thanh, kiểm tra; giảm bớt tần suất thanh tra đối với những DN có truyền thống thực hiện tốt chính sách thuế. 

 

Còn gặp “khó” do thể chế

 

Kết quả đạt được là thấy rõ, thế nhưng tốc độ cải cách hành chính trong lĩnh vực thuế vẫn chưa đạt được như kỳ vọng của cộng đồng DN và người nộp thuế, mà một trong những nguyên nhân quan trọng là sự thay đổi “chóng mặt” của các chính sách thuế. Tại các cuộc đối thoại với ngành Thuế, nhiều DN đã phản ánh tình trạng nhân viên kế toán gần như luôn gặp khó khăn trong việc cập nhật những thay đổi của chính sách thuế. Thậm chí có DN còn cho rằng, nhân viên kế toán của họ chỉ lo việc đối phó với chính sách thuế cũng đã “ngốn” hết thời gian. Đây không chỉ là khó khăn của ngành Thuế tỉnh mà là khó khăn chung, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình cải cách hành chính của ngành Thuế cả nước. Mới đây tại Hội nghị trực tuyến triển khai nhiệm vụ công tác Thuế năm 2018, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ ra những tồn tại của ngành Thuế cần phải khắc phục. Trong đó, thể chế, cải cách hành chính tuy có tiến bộ nhưng chuyển biến chậm, TTHC còn phức tạp, gây khó khăn cho người nộp thuế và kinh doanh. Đáng chú ý, nhiều năm vừa qua, chính sách thuế thay đổi quá nhanh, nhiều, dẫn đến nhiều hệ lụy cho người dân và DN. Chính sách thuế vẫn còn theo tư duy có lợi cho cơ quan nhà nước, chưa hướng đến bảo vệ quyền lợi người nộp thuế. Đồng thời, chính sách thuế hiện còn tư duy theo hướng coi trọng tăng thuế suất hơn là mở rộng cơ sở thuế.

 

Thời gian qua, ngành Thuế luôn khẳng định đồng hành với DN và người nộp thuế, nhưng giữa kêu gọi, khẩu hiệu và thực tế phải song hành với nhau. Muốn vậy, mọi thứ phải được phản ánh trong những quy định, chính sách; thể chế phải rõ ràng, minh bạch và có tính ổn định lâu dài.

Đến nay, 100% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh (7.750 doanh nghiệp) kê khai thuế qua mạng Internet; 99,67% người nộp thuế điện tử tại các ngân hàng thương mại; 97,61% số tiền nộp thuế bằng hình thức điện tử.

Giang Nam