Xây dựng nông thôn mới: Đâu chỉ là chuyện kinh phí!?

Hơn hai năm bắt tay vào thực hiện chương trình nông thôn mới, diện mạo nông thôn ở nhiều địa phương đã đổi thay. Tuy nhiên bên cạnh đó, không ít nơi, chính quyền, người dân vẫn “trầy trật” với lý do là thiếu kinh phí. Nhưng nhìn lại 19 tiêu chí trong Chương trình mục tiêu Quốc gia này cho thấy, nhiều chỉ tiêu đâu cứ bắt buộc phải có kinh phí mới thực hiện được…

Theo tính toán của Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới tỉnh, tổng số tiêu chí khi 152 xã của tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới sẽ là 2.888 tiêu chí. Tính đến giữa tháng 11-2013, toàn tỉnh đã có 929 tiêu chí đạt chuẩn. Tại hội nghị trực tuyến của tỉnh về đánh giá tiến độ thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới diễn ra trung tuần tháng 11 vừa qua, khá nhiều ý kiến của các địa phương nêu lên những vướng mắc đồng thời đề xuất giải pháp gỡ khó có liên quan đến vấn đề kinh phí. Lắng nghe phát biểu của các huyện, Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Trọng Hải chia sẻ, ghi nhận và đề nghị các sở, ngành liên quan cùng tính toán, nghiên cứu, giải quyết. Tuy nhiên, Chủ tịch UBND tỉnh cũng phân tích thêm: Bên cạnh những khó khăn liên quan đến chuyện nguồn vốn để thực hiện các chỉ tiêu về xây dựng cơ sở hạ tầng, có nhiều chỉ tiêu không cứ phải đợi kinh phí mới làm. Tùy đặc điểm cụ thể của địa phương, tính chất của các tiêu chí, làm được ở mức độ nào thì cố gắng hết sức, đặc biệt phải huy động sức dân, vì người dân được xác định là chủ thể của chương trình. Ví dụ như tiêu chí về môi trường, ngoài việc phải có tiền mua phương tiện vận chuyển rác thì trước hết chính quyền cơ sở cũng phải nỗ lực trong tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh, bảo vệ cảnh quan chung. Hay tiêu chí về xây dựng hệ thống chính trị, bảo đảm an ninh trật tự, hình thức tổ chức sản xuất, đâu phải cứ có kinh phí mới thực hiện được mà còn cần cả sự sâu sát, năng động của lãnh đạo địa phương. Không có chương trình xây dựng nông thôn mới thì việc giữ gìn vệ sinh môi trường, xây dựng hệ thống chính trị, bảo đảm an ninh trật tự… vẫn phải thực hiện.

Nâng cao năng suất, chất lượng cà phê để cải thiện thu nhập cho người dân cũng là giải pháp để đạt chuẩn tiêu chí về thu nhập, tỷ lệ hộ nghèo trong xây dựng nông thôn mới.

Phát biểu của Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Trọng Hải tại Hội nghị được rất nhiều đại biểu lưu ý và đánh giá là xác đáng. Đó cũng là dịp để các địa phương nhìn nhận, rà soát lại mức độ việc thực hiện các chỉ tiêu trong chương trình. Tính đến tháng 11-2013, trong tổng số 152 xã, mới chỉ có 1 xã đạt được 15 tiêu chí, 3 xã đạt 14 tiêu chí, 2 xã đạt 13 tiêu chí, 13 xã đạt 10-12 tiêu chí còn lại là các xã đạt dưới 10 tiêu chí, trong đó số xã mới đạt 4-6 tiêu chí khá nhiều. Tính theo từng tiêu chí, ngoài những tiêu chí mà mức độ thực hiện chịu tác động lớn của yếu tố nguồn vốn như giao thông, thủy lợi, trường học, điện, một số tiêu chí khác, kinh phí chưa phải là vấn đề bức xúc ảnh hưởng đến khả năng thực hiện thì tỷ lệ đạt được vẫn còn khiêm tốn. Cụ thể, mới có 2/152 xã đạt tiêu chí về môi trường, 61/152 xã đạt tiêu chí về hình thức tổ chức sản xuất, 49/152 xã đạt tiêu chí về văn hóa. Một số xã mới đạt được 2-3 tiêu chí như: Xã Dak Liêng (huyện Lak) mới đạt được tiêu chí về quy hoạch, y tế, an ninh trật tự; xã Ea Sin (huyện Krông Buk) và xã Ea Dăh (huyện Krông Năng) mới đạt được 2 tiêu chí: quy hoạch và y tế…

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới bao hàm tổng thể các lĩnh vực của đời sống. Chính vì vậy, khối lượng công việc cũng như tổng lực cần có để về đích, đạt chuẩn nông thôn mới là vô cùng lớn. Mỗi địa phương có những xuất phát điểm khác nhau khi bắt tay vào thực hiện chương trình này. Tuy nhiên, cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, qua theo dõi, cập nhật tình hình,  Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của tỉnh cho rằng, căn cứ vào việc huy động nguồn lực, đặc điểm của từng thôn, buôn, từng xã, các địa phương nên lựa chọn một cách khoa học sát thực tế những nội dung ưu tiên để tập trung hoàn thành sớm tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Bên cạnh đó, sự năng động, linh hoạt của lãnh đạo chính quyền cơ sở cũng là chất xúc tác để đạt được những mức độ nhất định trong thực hiện các tiêu chí khi vấn đề kinh phí eo hẹp, đặc biệt đối với những xã ở vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn.

 Đàm Thuần