Thực hiện giải pháp tiền tệ kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô: Ưu tiên vốn cho sản xuất

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam vừa ký ban hành Chỉ thị số 01/CT-NHNN về thực hiện giải pháp tiền tệ và hoạt động ngân hàng nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội. Mục tiêu quan trọng trong năm 2011 là thực hiện chính sách tiền tệ chặt chẽ và thận trọng, kiểm soát tốc độ tăng tín dụng dưới 20% và tốc độ tăng tổng phương tiện thanh toán khoảng 15%-16%; lãi suất và tỷ giá ở mức hợp lý.

Khách hàng giao dịch tại VietinBank DakLak.

Để kiềm chế có hiệu quả tốc độ tăng trưởng tín dụng cũng như tổng phương tiện thanh toán, NHNN sẽ sử dụng và điều hành linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, trong đó tập trung ở 4 công cụ chính là lãi suất, nghiệp vụ thị trường mở, tái cấp vốn và dự trữ bắt buộc nhằm điều tiết lượng tiền cung ứng và thanh khoản. Bên cạnh đó, NHNN vẫn đáp ứng nhu cầu vốn để sản xuất kinh doanh hiệu quả, tập trung ưu tiên vốn tín dụng phục vụ phát triển sản xuất kinh doanh, nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa. NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng (TCTD) xây dựng và thực hiện kế hoạch kinh doanh năm 2011 phù hợp với mục tiêu đã đề ra cũng như các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ và chính sách kinh tế vĩ mô khác của Chính phủ; kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng, đồng thời điều chỉnh mạnh cơ cấu, tập trung vốn cho lĩnh vực sản xuất. Cụ thể, các TCTD phải giảm tốc độ và tỷ trọng dư nợ cho vay lĩnh vực phi sản xuất so với năm 2010, nhất là lĩnh vực bất động sản, chứng khoán. Mục tiêu đặt ra là đến cuối tháng 6-2011, tỷ trọng dư nợ cho vay lĩnh vực phi sản xuất tối đa là 22%/tổng dư nợ và đến cuối năm 2011, con số này chỉ được phép tối đa không quá 16%/tổng dư nợ. Cũng theo NHNN Việt Nam, nếu đến cuối tháng 6-2011, tốc độ tăng tín dụng vượt mục tiêu 20% thì sẽ áp dụng các biện pháp cần thiết, phù hợp với quy định của pháp luật để kiểm soát tín dụng. Một điểm khác biệt trong công tác chỉ đạo điều hành năm nay là NHNN sẽ “mạnh tay” xử lý các trường hợp vi phạm. Chẳng hạn, đối với yêu cầu hạn chế cho vay và kéo giảm tỷ trọng dư nợ lĩnh vực phi sản xuất, nếu TCTD chưa thực hiện được tỷ trọng này theo lộ trình, NHNN Việt Nam áp dụng tỷ lệ dự trữ bắt buộc gấp hai lần so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc chung đối với TCTD; hạn chế phạm vi hoạt động kinh doanh trong 6 tháng cuối năm 2011 và năm 2012. Ngoài ra, để bảo đảm các chỉ đạo được thực hiện nghiêm túc, NHNN cũng sẽ tăng cường công tác thanh tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm và công khai đưa lên Cổng thông tin điện tử của NHNN những vi phạm phải xử lý của TCTD. Theo kế hoạch, nửa đầu năm 2011 sẽ tập trung thanh tra cho vay lĩnh vực phi sản xuất; nửa cuối năm 2011 tập trung thanh tra chất lượng tín dụng và việc thực hiện các tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động kinh doanh của các TCTD. Đặc biệt, các công ty mua bán nợ, công ty chứng khoán trực thuộc TCTD cũng sẽ “được” tiến hành thanh tra…

Dây chuyền sản xuất gạch mộc của nhà máy gạch Giang Sơn. (Ảnh: N.S)

Nhận định về những giải pháp mà NHNN đã xây dựng, lãnh đạo một số TCTD vẫn không giấu được sự lo lắng về hiệu quả thực hiện các mục tiêu đã đề ra. Theo dự báo, nếu NHNN không làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, sẽ xảy ra tình trạng “vượt rào”, gây mất công bằng giữa các TCTD với nhau. Dự báo này cũng có cái lý của nó. Cụ thể là năm 2010, cam kết về trần lãi suất huy động liên tục bị phá vỡ để rồi các TCTD nghiêm túc thực hiện lại… chịu thiệt. Có thể nói: Tình trạng vi phạm cam kết lãi suất huy động đã đến mức báo động và đặt ra yêu cầu phải có một văn bản có giá trị pháp lý cao hơn là sự cam kết giữa các bên. Và, ngày 3-3-2011, NHNN Việt Nam đã ban hành Thông tư số 02 quy định lãi suất huy động vốn tối đa bằng Đồng Việt Nam của các TCTD và chi nhánh ngân hàng nước ngoài để giải quyết vấn đề này. Một điểm khác cũng được xem là “rào cản” trong việc thực hiện chỉ đạo ưu tiên vốn cho sản xuất, đó là chênh lệch giữa lãi suất huy động và cho vay quá nhỏ. Theo tính toán của các ngân hàng, với mức lãi suất huy động 14%/năm như hiện nay thì ngân hàng phải cho vay từ 17%/năm trở lên mới bảo đảm có lãi. Với mức lãi suất trên 17%/năm thì chỉ có những doanh nghiệp quá khó khăn về vốn mới vay vì ít có ngành nghề nào mang lại tỷ suất lợi nhuận đủ để trả lãi ngân hàng cao ngất ngưởng như thế. Và như vậy, nếu không có biện pháp kiểm soát chặt chẽ, nguy cơ các ngân hàng “tuồn” vốn cho vay khu vực phi sản xuất, nhất là bất động sản và chứng khoán để được hưởng lãi suất cho vay từ 18%-20%/năm là rất dễ xảy ra.