Bài học từ hạn hán

Tổ công tác chống hạn của Sở NN - PTNT kiểm tra cống dẫn nước của đập thủy lợi Ea Ning (Cư Kuin).

Thời tiết nắng nóng kéo dài, lượng mưa  đạt thấp dẫn đến nguồn nước phục vụ sản xuất không bảo đảm. Ngay từ đầu vụ, mực nước ở các sông suối trên địa bàn tỉnh duy trì ở mức thấp hơn so với TBNN, tuy các hồ chứa phổ biến trữ đầy, nhưng do hồ bị bồi lắng nên lượng nước tích không bảo đảm dung tích thiết kế. Riêng một số hồ khu vực phía Đông tỉnh, nguồn nước dự trữ hạn chế hơn, nhiều hồ chứa trên địa bàn huyện Ea Kar chỉ trữ được 50-60% dung tích hồ, mực nước ngầm duy trì ở mức thấp. Bắt đầu từ tháng 3-2015, mực nước sông suối giảm nhanh, dòng chảy cạn kiệt,  sông Krông Năng, Krông Pak, suối Ea Tul, Ea H’leo đã cạn nước; mực nước ở các hồ chứa vừa chỉ còn 20-50% dung tích trữ, riêng các hồ lớn bảo đảm lượng nước nhưng do hệ thống kênh mương chưa hoàn chỉnh nên hạn chế khả năng khai thác nước phục vụ chống hạn; nguồn nước ngầm suy giảm nhanh, bị tụt sâu. Đến nay, đã có 69 hồ chứa, 9 đập dâng và trạm bơm bị cạn khô hoặc dưới mực nước chết. Trong điều kiện thời tiết diễn biến nhiều bất lợi như vậy, nhưng diện tích gieo trồng lại vượt gần 4.300 ha so với kế hoạch (45.987ha/41.699ha), chủ yếu là lúa (4.250 ha). Trong số 24.291 ha cây trồng bị khô hạn, có đến 4.685 ha lúa, 117 ha ngô, 19.468 ha cà phê và một số cây trồng khác, diện tích bị mất trắng 878 ha (lúa 753 ha). Ngay đầu mùa hạn, các giải pháp chống hạn cũng đã được đưa ra như: đánh giá khả năng tưới của các hồ đập, khuyến cáo người dân thực hiện sản xuất theo kế hoạch; không gieo trồng những diện tích nguồn nước không bảo đảm; tổ chức chặt chẽ các nguồn nước, điều tiết sử dụng tiết kiệm, khuyến cáo, hướng dẫn nông dân chuyển đổi mùa vụ cây trồng phù hợp. Tuy nhiên, người dân vẫn gieo trồng tăng diện tích, nên khi nắng hạn kéo dài kéo theo sự thiệt hại về diện tích cây trồng không ngừng tăng cao. Chỉ trong vòng 1 tuần (từ 18 đến 24-3), diện tích cây trồng bị hạn đã tăng gần 14.000 ha (từ 10.766 ha lên 24.291 ha). Câu chuyện phá vỡ quy hoạch, sản xuất không theo kế hoạch dẫn đến những hậu quả khó lường vốn không mới, bởi bài học về diện tích cà phê tăng vượt con số quy hoạch (khoảng 30 nghìn héc-ta) trong những năm qua là một minh chứng, nâng con số bị hạn năm nay đã lên đến gần 19.500 ha và có thể tăng lên nếu nắng nóng tiếp tục kéo dài.