Ea H'leo giữa cơn đại hạn

Người dân xã Ea H’leo khoan giếng lấy nước cứu tiêu.

"Đỏ mắt" tìm nước

Trước tình trạng khô hạn kéo dài và chưa có dấu hiệu dừng lại, nhiều hộ dân trên địa bàn huyện đang phải tìm mọi cách để có nước tưới cho cây trồng. Trong tâm trạng lo lắng, ông Huỳnh Văn Chính (thôn 2A, xã Ea H'leo) cho biết, mặc dù đã chủ động nạo vét hồ chứa và giếng nước từ trước, nhưng năm nay, lượng nước bị rút đi rất nhanh nên hiện cả hai nguồn nước tưới chính của gia đình ông đã cạn kiệt; lo nhất là hơn 300 trụ tiêu đang cho thu hoạch của gia đình có biểu hiện khô cháy vì thiếu nước tưới. Trong khi đó, nhiều hộ dân tại đây đã phải thuê người về khoan giếng tìm nước cứu tiêu. Nhiều người đã bỏ ra số tiền lớn, nhưng việc khoan được giếng có khả năng tưới tiêu cũng chưa chắc đã được. Cũng ở xã Ea H’leo, gia đình anh Lê Anh Tuấn (thôn 2B) đã phải thuê một cơ sở tận Đồng Nai về khoan giếng chống hạn, nhưng như anh Nguyễn Tất Tuấn, chủ cơ sở khoan giếng này thì việc khoan giếng tại đây đang trong tình trạng “5 ăn – 5 thua”, do mực nước ngầm đã xuống rất thấp. Anh Nguyễn Tất Tuấn cho hay, mỗi giếng khoan trung bình 70-80 m, nhưng có nhiều giếng khoan xong chỉ đủ nước ăn, may mắn lắm thì mới có nước để tưới. Trong khi đó, tại xã Ea Hiao, tình trạng khô hạn cũng đã ở mức báo động. Khi được hỏi về tình trạng hạn hán trên địa bàn, Chánh Văn phòng xã Ea Hiao Lê Quang Hưng thở dài: “Hạn nặng, nhà tôi còn không có nước để ăn đây”. Theo ông Hưng, chưa có năm nào hạn hán lại diễn ra gay gắt và trên diện rộng như năm nay. Toàn xã hiện có gần 600 ha cây công nghiệp (chủ yếu là cà phê và tiêu) và hơn 11 ha lúa bị hạn, 457 hộ dân đang thiếu nước sinh hoạt.

Nông dân xã Ea Sol đào giếng tìm nước.

Cần có giải pháp căn cơ

Phó Chủ tịch UBND huyện Ea H'leo Phan Tiến Dũng cho biết, đến nay trên địa bàn huyện Ea H’leo các suối đã cạn khô hoàn toàn, tình hình thiếu nước tưới và nước sinh hoạt đang xảy ra trên diện rộng. Toàn huyện đã có trên 5.000 ha cây trồng bị hạn, trong đó có gần 45 ha lúa nước, trên 4.534 ha cà phê, trên 512 ha hồ tiêu và trên 2 nghìn hộ dân thiếu nước sinh hoạt. UBND huyện đã hỗ trợ cho nhân dân múc hồ lấy nước tưới cứu hạn cà phê, hồ tiêu và đào giếng để bảo đảm nước sinh hoạt. Đối với những vùng nước ngầm giảm quá sâu, huyện đã triển khai khoan 6 giếng và lắp đặt bơm, bồn chứa cấp nước sinh hoạt tập trung cho nhân dân các xã Ea Tir, Ea Ral, Ea H’leo; lắp đặt 10 bồn chứa cho xã Cư Amung và triển khai khoan sâu một số giếng tại địa bàn xã Dliê Yang. Tuy nhiên, theo ông Dũng, những giải pháp trên chỉ mang tính đối phó trước mắt. Về lâu dài, huyện đã khuyến cáo người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, bởi theo ông Dũng, những vùng bị hạn, mất trắng hiện nay đều là những vùng thường xuyên bị hạn và nền địa chất ở những vùng này cũng khó có thể tìm được nước ngầm. Lâu dài hơn, Chính phủ cần quan tâm triển khai dự án hồ chứa nước Ea H’leo 1 (xã Ea H’leo). Đây là công trình đã được địa phương đề nghị thực hiện hơn chục năm nay, nhưng vẫn chưa có động tĩnh gì. Với công suất thiết kế trên 30 triệu khối nước, nếu công trình này được triển khai sẽ bảo đảm nước tưới cho 3 nghìn ha cây trồng và nước sinh hoạt cho 13 nghìn người dân. Bên cạnh đó, việc phát triển các công trình thủy lợi nhỏ cũng là việc làm hết sức cần thiết. Hiện nay, các công trình thủy lợi nhỏ của huyện chỉ mới đáp ứng nhu cầu tưới tiêu cho khoảng 3 nghìn ha cây trồng (chưa đến 10% tổng diện tích).

Có thể thấy, với tình trạng hạn hán gay gắt cùng hệ thống thủy lợi vừa thiếu, vừa yếu như hiện nay, nếu trong thời gian tới thời tiết không có chuyển biến có lợi thì Ea H’leo sẽ phải gánh thiệt hại rất lớn.

Giang Nam