Các đề án chống thất thu thuế: Hiệu quả thấp, vì đâu?

Hiện ngành Thuế đang triển khai 16/32 đề án CTT liên quan đến  hầu hết các lĩnh vực có khả năng thất thu lớn như kinh doanh cà phê, nông sản; thuế khoán hộ kinh doanh; kinh doanh vận tải, nhà hàng, khách sạn, các dịch vụ karaoke, massage, vũ trường; khai thác khoáng sản; kinh doanh xăng dầu; thuốc tây và thiết bị vật tư y tế; liên kết đào tạo, dạy nghề…

Trong đó có 9 đề án được xây dựng từ năm 2015, tiếp tục thực hiện đến nay, (gồm Đề án CTT thuế thu nhập doanh nghiệp kinh doanh cà phê; Đề án nâng cao hiệu quả, tiếp tục CTT thuế đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán; CTT đối với hoạt động xây dựng và tư vấn xây dựng; nâng cao hiệu quả CTT đối với doanh nghiệp kinh doanh ăn uống, nhà hàng, tiệc cưới, hội nghị, khách sạn, nhà nghỉ; nâng cao hiệu quả CTT đối với ngành kinh doanh thương mại (bán hàng không xuất hóa đơn); nâng cao hiệu quả quản lý đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ vận tải; CTT trong khai thác cát và đất sản xuất gạch của Chi cục Thuế Krông Ana; CTT đối với việc xuất hóa đơn sai đối tượng của các doanh nghiệp kinh doanh vật liệu xây dựng; CTT đối với việc khai thác khoáng sản); và 2 đề án xây dựng trong năm 2016: tăng cường quản lý nguồn thu từ hoạt động sử dụng đất nông nghiệp vào mục đích kinh doanh; CTT về việc tăng cường công tác chống gian lận thương mại, chống thất thu ngân sách đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu). Ngoài ra còn có 4 đề án do các chi cục thuế đề xuất: CTT thuế đối với lĩnh vực hộ kinh doanh nộp thuế khoán (Chi cục Thuế TP. Buôn Ma Thuột); CTT đối với lĩnh vực xây dựng cơ bản tư nhân (Chi cục Thuế huyện Krông Bông); CTT đối với hộ kinh doanh nấu ăn lưu động và CTT khâu lưu thông và bán hàng lưu động (Chi cục Thuế huyện Cư Kuin).

Đoàn dán tem niêm phong các trụ bơm xăng dầu, trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột theo Chỉ thị 01/2016/CT-UBND.

Qua đánh giá của ngành Thuế, một số đề án đã mang lại kết quả bước đầu, như Đề án CTT đối với việc khai thác khoáng sản, Đề án nâng cao hiệu quả, tiếp tục CTT thuế đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán... Tuy nhiên, những kết quả trên chưa thật sự tương xứng với tiềm năng, nhiều đề án được xây dựng quy mô, ước lượng có số thu lớn lại không phát huy hiệu quả trong thực tế. Chẳng hạn, qua việc CTT trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, mặc dù đã tăng thu được 560 triệu đồng, nhưng hiện vẫn còn 30/117 đơn vị khai thác cát không được Sở Tài nguyên – Môi trường cấp phép mà vẫn hoạt động khai thác, đồng nghĩa với việc thất thu thuế đối với số đơn vị khai thác không phép này là rất lớn. Hay như trong việc CTT thuế thu nhập doanh nghiệp cà phê, mặc dù đã tăng thu gần 1,3 tỷ đồng, nhưng có đến 182/474 doanh nghiệp báo không phát sinh doanh thu. Đáng chú ý là có những địa phương được xem là trọng điểm về cà phê như huyện Krông Năng đã không thu được đồng tiền thuế nào từ doanh nghiệp kinh doanh cà phê trên địa bàn (!)

Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bùi Văn Chuẩn cho rằng, việc triển khai nhiều đề án CTT sẽ bao quát được hầu hết các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, nhưng lại có mặt trái là thiếu “chiều sâu” ở mỗi lĩnh vực. Cùng với đó, việc xây dựng các đề án không sát với thực tế đã gây khó khăn cho việc triển khai của các đơn vị cơ sở, cộng với áp lực công việc, nhiều đơn vị chỉ triển khai “cho có”. Một yếu tố khác rất quan trọng là mỗi đề án CTT muốn đạt được hiệu quả phải có sự phối hợp chặt chẽ của nhiều cấp, ngành liên quan. Một ví dụ rất rõ là Đề án CTT trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu được Cục Thuế tỉnh triển khai từ giữa năm 2015, nhưng chỉ khi ngành Thuế tham mưu UBND tỉnh ban hành Chỉ thị 01/2016/CT-UBND về chống thất thu trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, chỉ đạo các cấp, ngành cùng vào cuộc thì việc chống thất thu trong lĩnh vực này mới đạt hiệu quả.

Việc xây dựng các đề án CTT là cần thiết, nhưng mỗi đề án ra đời cần tính đến hiệu quả mang lại. Theo ông Bùi Văn Chuẩn, để các đề án CTT phát huy hiệu quả, trong thời gian tới, ngành Thuế sẽ rà soát tất cả các đề án đã phê duyệt, đang triển khai để đánh giá tính khả thi và đi sâu vào những lĩnh vực có nguồn thu lớn.             

Quốc Anh