24 hòn đảo biến mất vĩnh viễn do nạn khai thác cát lậu ở Indonesia và Đông Nam Á

Những kẻ trục lợi đang tìm cách khai thác cát trên vô số hòn đảo ở vùng biển Đông Nam Á. Hàng chục đảo đã biến mất vĩnh viễn vì hoạt động khai thác lậu này.

Năm 2007, Indonesia đã cấm xuất khẩu cát, sỏi và đe dọa xử phạt nghiêm những kẻ khai thác lậu cát. Từ năm 2005 tới nay, ít nhất 24 hòn đảo của Indonesia đã biến mất vĩnh viễn vì nạn khai thác cát, đá. “Các hòn đảo nhỏ không có nhiều dân cư nhưng luôn có chức năng quan trọng trong hệ sinh thái”, Riza Damanik, thuộc Liên đoàn Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, cảnh báo. Tính riêng ở đảo Riau, người dân đã mất đi 80% nguồn thu nhập do hậu quả của các hoạt động khai thác cát. Hơn nữa, những hòn đảo nhỏ còn có chức năng bảo vệ đảo lớn khi xảy ra bão tố và sóng thần.

Khó có thể thống kê chính xác lượng cát đã được chuyển đi do nạn khai thác bất hợp pháp này. Nhưng theo ước tính, trước khi có lệnh cấm hằng tháng có khoảng 300.000 tấn cát đã được chuyển khỏi một hòn đảo, và do vậy hằng năm Indonesia mất đi 300 triệu mét khối cát vì nạn khai thác phi pháp.
Khai thác cát lậu không chỉ là vấn nạn riêng của Indonesia mà của cả vùng Đông Nam Á. Singapore trở thành một tâm điểm nóng của những lời buộc tội cho rằng nước này đã và đang thúc đẩy nạn khai thác cát tràn lan để đáp ứng nhu cầu xây dựng cơ sở hạ tầng và mở rộng đảo. Khi Chính phủ các nước như Indonesia, Campuchia và Việt Nam ra lệnh cắt giảm nguồn cát xuất khẩu sang Singapore cũng đồng nghĩa nạn khai thác lậu bung ra hoạt động mạnh.

Kẻ cắp lén lút hoạt động về đêm, lấy đi hàng triệu tấn cát dọc các bờ biển của Indonesia, Malaysia, đe dọa đến cảnh quan môi trường và đời sống sinh vật biển ở các hòn đảo nhiệt đới. Các chuyên gia cảnh báo rất nhiều đảo sẽ tiếp tục biến mất trong thập kỷ tới nếu những kẻ khai thác lậu không dừng lại. Những nhà hoạt động môi trường cho biết các tay khai thác lậu kéo đến thành từng nhóm nhỏ, xúc cát rồi chở thẳng đến cảng Singapore.

“Đây thật sự là cuộc chiến bảo tồn nguồn lợi tự nhiên mà các Chính phủ phải suy nghĩ nghiêm túc - Nur Hidayati, người phát ngôn của Tổ chức Hòa Bình Xanh ở Indonesia, báo động - Nguy cơ đe dọa ngày càng nghiêm trọng đối với đảo Nipah, Karimun và nhiều đảo nhỏ khác ngoài khơi gần đảo Riau. Những hòn đảo này sắp biến mất. Những kẻ khai thác lậu không gặp khó khăn gì khi chở hàng đến Singapore vì rất hiếm khi bị hải quan chặn lại”

Tháng 1-2010, 34 viên chức Malaysia đã bị bắt vì tội nhận hối lộ để làm ngơ cho các chuyến xe chở cát lậu sang Singapore. Đầu tháng 2-2010, con đường huyết mạch từ Malaysia đến Singapore bị tắc nghẽn vì 37 xe tải chở cát bị bỏ lại khi hải quan tăng cường hoạt động trên biên giới. Theo cựu thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, hằng ngày có 700 xe chở cát như vậy đi ngang biên giới hai nước.

Thúy Hồng (Tổng hợp)