Chiến sự leo thang ở Idlib (Syria): Gia tăng căng thẳng giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ

Ngày 11-2, theo Hãng thông tấn nhà nước Syria (SANA), Bộ Tư lệnh tối cao quân đội và lực lượng vũ trang Syria ra tuyên bố khẳng định quyết tâm quét sạch các phần tử khủng bố khỏi các tỉnh Idlib và Aleppo, bất chấp hành động quân sự của phía Thổ Nhĩ Kỳ nhằm che chắn cho các lực lượng khủng bố núp bóng ôn hòa ở khu vực. Theo tuyên bố trên, mục tiêu của các chiến dịch quân sự của quân đội Syria là nhằm khôi phục ổn định và an ninh trên khắp các khu vực của đất nước.

Bộ Tư lệnh tối cao Syria lên án Thổ Nhĩ Kỳ vi phạm luật pháp quốc tế và những nguyên tắc căn bản của chủ quyền các quốc gia độc lập, âm mưu ngăn cản bước tiến của quân đội Syria nhằm tiêu diệt hoàn toàn các nhóm khủng bố quốc tế. Tuyên bố nêu rõ: "Bằng những hành động sức mạnh quân sự mới, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ toan tính tiếp tục hành động bạo lực chống lại các khu vực dân sự và nhằm vào vị trí quân đội Syria trên lãnh thổ Syria, vi phạm các chuẩn mực của luật pháp quốc tế". Chính quyền Syria cũng lên án hành động của Thổ Nhĩ Kỳ đang hỗ trợ các lực lượng đối lập bắt dân thường làm con tin và lợi dụng họ làm "lá chắn sống" để thực hiện các mưu đồ tội ác.

Quân đội Syria tại thị trấn Tal Toukan, ngoại ô tỉnh Idlib, Tây Bắc Syria ngày 5-2-2020.

Ngày 12-2, phát biểu tại cuộc họp của đảng AKP cầm quyền ở Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tuyên bố quân đội nước này sẽ tấn công các lực lượng của Chính phủ Syria, nếu có thêm bất kỳ một binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ nào bị thương.

Ngày 10-2 vừa qua, Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết ít nhất 5 binh sĩ nước này đã thiệt mạng và 5 người bị thương trong một cuộc đụng độ với các lực lượng của Chính phủ Syria tại tỉnh Idlib. Các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã có động thái đáp trả sau cuộc tấn công này và tuyên bố "vô hiệu hóa" 101 binh sĩ Syria. Vụ tấn công trên xảy ra sau khi Ankara triển khai hàng nghìn binh sĩ tới sân bay Taftanaz. Ước tính trong 10 ngày qua, đã có 13 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng trong các cuộc đụng độ tại Idlib.

Tuyên bố của ông Erdogan được đưa ra trong bối cảnh lực lượng Chính phủ Syria và đồng minh đã giành lại phần cuối cùng của tuyến cao tốc chủ chốt M5 từ tay lực lượng nổi dậy ở Tây Bắc nước này. Thắng lợi này là kết quả của chiến dịch kéo dài nhiều tháng qua của quân đội Chính phủ Syria nhằm vào phiến quân đang cố thủ tại khu vực Idlib và đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 2012, quân đội Syria kiểm soát được toàn bộ M5, tuyến cao tốc kết nối thủ đô Damascus với các thành phố lớn là Hama, Homs và Aleppo.

Idlib và một số khu vực ở Aleppo là một trong những khu vực cuối cùng đang nằm trong sự kiểm soát của các lực lượng ủy nhiệm được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn. Với diễn biến này, Thổ Nhĩ Kỳ đã điều động một phái đoàn quân sự quy mô lớn gồm 50 xe bọc thép, xe tải chở theo xe tăng và các xe chở quân tiến vào tỉnh Idlib. Đụng độ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và lực lượng chính phủ Syria dường như là điều tất yếu.

Năm 2018, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt một thỏa thuận ngừng bắn tại Idlib trong đó Thổ Nhĩ Kỳ thiết lập 12 trạm giám sát ở vùng này. Trước những đụng độ xảy ra, Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Nga đứng sau để quân đội Syria vi phạm thỏa thuận giữa hai bên.

Ngày 12-2, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định, tại thời điểm này, Nga coi thỏa thuận ngừng bắn với Thổ Nhĩ Kỳ tại Idlib là điều quan trọng nhất, do đó những xung đột gần đây tại tỉnh này là không thể chấp nhận được. Ông cũng cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ không thực hiện các cam kết chống khủng bố tại khu vực.

Quân đội Syria tiến vào làng Tall Touqan, vùng lân cận tỉnh Idlib, Tây Bắc Syria ngày 5-2-2020.

Cùng ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã có cuộc điện đàm nhằm thảo luận về việc giảm căng thẳng trong cuộc khủng hoảng tại Syria. Điện Kremlin nêu rõ trong cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời nhất trí rằng hai bên sẽ tiếp tục trao đổi về vấn đề Syria. Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo cũng xem xét nhiều mặt khác nhau của cuộc khủng hoảng Syria, cũng như bối cảnh làm bùng phát căng thẳng hiện nay tại tỉnh Idlib.

Trong khi đó, các nhà quan sát quốc tế cảnh báo về một thảm họa nhân đạo lớn tại Syria. Các quan chức Liên hiệp quốc cho biết có khoảng 700.000 người đã phải rời bỏ nhà cửa ở Idlib chỉ trong 2 tháng qua và bên trong Thổ Nhĩ Kỳ, nỗi lo ngại về dòng người tị nạn sắp tràn sang biên giới ngày càng hiện hữu. Trong số 17 triệu dân Syria, 5,5 triệu người vẫn đang sống tị nạn tại các nơi trong khu vực, hầu hết là ở Thổ Nhĩ Kỳ và 6 triệu người phải rời bỏ nhà cửa để di tản đến các địa phương khác nhau tại Syria.

Hồng Hà (Theo VOV, TTXVN)