Những bệnh khớp thường gặp ở người cao tuổi

Thời tiết thay đổi là thời điểm xuất hiện các bệnh lý về khớp ở người cao tuổi, bởi khi trời trở lạnh kèm theo độ ẩm tăng cao khiến cơ thể giảm cung cấp máu cho các cơ quan ngoại biên trong đó có da, cơ, khớp nên gây ra các triệu chứng như đau mỏi cơ xương khớp, co cứng cơ vùng vai gáy, thắt lưng… Dưới đây là một số bệnh khớp thường xuất hiện khi thời tiết chuyển mùa mà người cao tuổi cần chú ý đề phòng.

Bệnh thấp khớp cấp

Bệnh xuất hiện sau khi nhiễm khuẩn đường hô hấp trên, đặc biệt là viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn beta nhóm A. Những biểu hiện ban đầu như: viêm họng, sốt cao, rồi sau đó vài tuần kể từ khi bị viêm họng có thể xuất hiện các triệu chứng của bệnh thấp khớp cấp. Trong bệnh lý thấp khớp cấp, tình trạng viêm khớp có tính chất đột ngột, hay gặp ở các khớp như: khớp gối, cổ chân, khuỷu tay, cổ tay. Các khớp bị viêm sẽ sưng to, nóng, đỏ, đau, có thể có dịch nhưng không bao giờ bị hóa mủ. Khớp viêm thường không đối xứng, hay di chuyển từ khớp này sang khớp khác. Viêm khớp có thể tự khỏi nhưng để chúng khỏi nhanh và không gây đau đớn cho cơ thể, người bệnh nên dùng thuốc chống viêm.

Viêm đa khớp dạng thấp

Bệnh chủ yếu gặp ở nữ giới, là tình trạng viêm khớp kéo dài với các đợt sưng, nóng, đỏ, đau ở nhiều khớp, thường gặp nhất là các khớp nhỏ ở bàn tay, khớp cổ tay, khuỷu tay, gối, cổ chân, bàn và ngón chân. Nếu không được điều trị, các khớp bị viêm sẽ nhanh chóng bị biến dạng, dính khớp. Khi bệnh ở vào giai đoạn muộn thường có biểu hiện là có cảm giác đau và cứng tại các khớp bị viêm, khó vận động vào buổi sáng sau khi mới ngủ dậy khiến người bệnh phải làm các động tác như: gấp, xoay cổ tay... trong một thời gian dài các khớp mới có thể hoạt động trở lại bình thường. Sau những đợt sưng đau khớp kéo dài có thể vài tháng đến vài năm, các khớp này sẽ bị biến dạng như: bàn tay bị vẹo, cổ tay sưng, các ngón tay ngón chân cũng bị biến dạng, các cơ teo khiến người bệnh rất khó khăn trong việc vận động, thậm chí ở giai đoạn muộn, bệnh nhân có thể trở thành tàn phế.

Viêm đa khớp dạng thấp là bệnh mạn tính kéo dài hàng chục năm, đòi hỏi quá trình điều trị phải kiên trì, liên tục có khi đến hết cả đời. Việc điều trị phải kết hợp chặt chẽ giữa nội khoa, ngoại khoa và vật lý trị liệu phục hồi chức năng. Thời gian điều trị chia làm nhiều giai đoạn nội trú, ngoại trú và điều dưỡng. Ngoài ra, trong quá trình điều trị cần theo dõi chặt chẽ diễn biến của bệnh và các tai biến, biến chứng có thể xảy ra.

Khi thấy có dấu hiệu của bệnh khớp, người cao tuổi nên đi khám bác sĩ để được phát hiện và điều trị kịp thời. Ảnh: K.O

Bệnh gút

Đây là một bệnh do rối loạn chuyển hóa, trong đó tình trạng tăng acid uric máu là đặc điểm chính của bệnh. Bệnh thường gặp ở nam giới, bệnh có mối liên quan đến chế độ ăn uống của người bệnh như: ăn quá nhiều chất đạm, uống quá nhiều bia, rượu... Trong cơn gút cấp và điển hình, bệnh có một số đặc điểm như cơn đau thường khởi phát đột ngột vào nửa đêm với các dấu hiệu như: sưng khớp ngón chân cái, đau dữ dội có cảm giác bỏng rát, đôi khi sốt cao, da trên chỗ khớp bị tổn thương, bị hồng hoặc đỏ tím.

Bệnh gút có thể phòng tránh bằng việc thực hiện một chế độ ăn uống sinh hoạt lành mạnh và khoa học. Các nguyên tắc vệ sinh ăn uống đối với bệnh  nhân gút là chế độ ăn giảm đạm, giảm mỡ, giảm cân nếu béo phì và uống nhiều nước, đặc biệt là nước khoáng kiềm. Do vậy bệnh nhân gút cần tuân thủ chế độ ăn kiêng: lượng thịt ăn hằng ngày không nên quá 150g, đặc biệt cần tránh ăn phủ tạng động vật (lòng lợn, tiết canh, gan, thận, óc, dạ dày, lưỡi...); các loại thịt đỏ (thịt trâu, bò, chó, dê); các loại hải sản (tôm, cua, cá béo); ăn nhiều rau xanh, cà rốt, bắp cải, đậu phụ, hoa quả; tránh ăn những thức ăn chua như nem chua, dưa hành muối, canh chua, hoa quả chua, uống nước chanh... vì chính những chất chua lại làm bệnh nặng hơn; đặc biệt không được uống rượu, thậm chí cả rượu vang, rượu thuốc… Ngoài ra, bệnh nhân gút cần tránh dùng một số loại thuốc có thể làm tăng acid uric máu như các thuốc lơi tiểu, corticoid, aspirin.

Đau vai gáy, đau thắt lưng

Đây là tình trạng viêm các điểm bám tận của các gân vào đầu xương, thường gặp trong chứng bệnh đau cân cơ. Bệnh thường gặp ở những nhân viên văn phòng, đánh máy tính. Bệnh thường xảy ra vào mùa lạnh vì khi đó các cơ thường co lại trong tư thế rút vai, rụt cổ để chống lạnh, để hạn chế sự tỏa nhiệt của cơ thể. Vì tư thế này là một phản xạ tự nhiên của cơ thể cho nên nó được duy trì trong thời gian dài, từ đó làm cho các cơ cạnh cột sống bị giữ ở một tư thế lâu, gây ra mỏi cơ. Bệnh có thể gây đau một hay hai bên bả vai, làm hạn chế các hoạt động cúi, ưỡn, nghiêng.

Người bị đau vai gáy, đau thắt lưng khi đi khám nếu bác sĩ chuyên khoa thấy không có nguyên nhân chèn ép gây tổn thương thì người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc giảm đau, cao dán, hoặc dùng vật lý trị liệu, xoa bóp, ấn huyệt, châm cứu… tại các bệnh viện, phòng khám y học cổ truyền sẽ mang lại hiệu quả tốt. Nếu chỉ bị nhẹ, cơn đau không kéo dài, bản thân người bệnh có thể tự điều trị bớt đau bằng cách dùng hai bàn tay xoa bóp, gõ, vuốt cho vùng cổ, vai, gáy nhiều lần có thể giảm đau.

Khi bị đau vai, gáy, người bệnh nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động và bổ sung một số khoáng chất cho cơ thể như: canxi, kali và các vitamin C, B, E, đồng thời, xoa bóp giúp giãn cơ chỗ đau, tăng cường máu đến cơ bắp. Ngoài ra. người bệnh nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao với các bài tập phù hợp; vận động, nghỉ ngơi, giải lao giữa giờ làm việc, nên giải lao khi phải ngồi kéo dài, cứ 45-60 phút giải lao một lần; tránh căng thẳng; luyện tập các động tác dưỡng sinh như ưỡn cổ, cúi đầu về phía trước, ngửa đầu ra phía sau, nghiêng đầu sang trái, sang phải, xoay tròn đầu và cổ, cử động cổ lên xuống... thường xuyên sẽ phòng được bệnh. 

Co thắt các mạch máu đầu chi

Đây là một bệnh rất thường gặp, nhất là khi tiếp xúc với thời tiết lạnh, khi đó đầu ngón tay, ngón chân bị trắng bệch, tê buốt do thiếu máu đầu chi, rồi sau đó chúng trở nên tím ngắt, căng tức. Đây là một bệnh hệ thống, do bất thường về hệ thống miễn dịch, có biểu hiện ở tất cả các cơ quan trong cơ thể nhưng thường thấy nhất như da dày lên, mờ hoặc mất các nếp nhăn trên mặt, khó há miệng, lắng đọng canxi dưới da, giảm tiết dịch các tuyến ngoại tiết như: tuyến nước bọt, tuyến nước mắt, dịch tiêu hóa…

Thoái hóa khớp

Là bệnh lý hay gặp ở người cao tuổi, do quá trình lão hóa của sụn khớp gây đau và hạn chế vận động. Khi trời lạnh, các gân cơ bị co rút lại, dịch khớp đông quánh hơn làm cho các khớp trở nên cứng hơn, khó cử động hơn. Hơn nữa khi trời lạnh, các thói quen tập luyện hàng ngày cũng bị giảm đi, cũng góp phần làm bệnh nặng thêm. Để bảo vệ sức khỏe, phòng tránh các bệnh lý nhất là ở người cao tuổi, ngoài các biện pháp bảo vệ sức khỏe chung như dinh dưỡng hợp lý, sinh hoạt điều độ, tuân thủ chế độ thuốc men thường xuyên của mình.

Khi mắc phải các bệnh về khớp, người bệnh cần lưu ý cần phải giữ ấm toàn thân khi trời lạnh, nhất là bàn tay, bàn chân, cần thiết phải đội mũ, đeo găng tay, quàng khăn ấm, đeo khẩu trang khi ra ngoài đường. Có thể ngâm bàn tay, bàn chân trong nước muối ấm hoặc dùng túi chườm nóng, lò sưởi. Một điều vô cùng quan trọng trong điều trị các bệnh khớp mạn tính là phải dùng thuốc trong thời gian dài, hàng năm, có khi suốt đời chứ không điều trị qua loa rồi ngưng thuốc.

K.O (tổng hợp)