Chong chóng

Ngày xưa, mỗi lần sắp đến mùa gặt, chim nhiều vô kể. Từng đoàn chim hàng ngàn con sà xuống đám ruộng nào đó thì xem như nhà nông thất thu. Nông dân lòng nóng như lửa đốt, nghĩ cách làm những hình nhân bằng rơm, hoặc đóng cây chữ thập xuống ruộng lúa khoác chiếc áo bà ba, đội cái nón cời lên để dọa chim. Sau này người ta còn sáng tạo cách đuổi chim độc đáo hơn, là làm năm đến bảy cái chong chóng bằng thiếc đóng xuống khắp ruộng, mỗi cánh chong chóng gắn một cái lon bia cột hòn đá nhỏ. Thế là gió thổi chong chóng xoay tít, tiếng kêu reng rẻng inh ỏi suốt ngày (sáng gió nam, chiều gió nồm).

Họ nội, ngoại nhà chim từ chim bố đến chim mẹ sợ hoảng vía, nói chi chim con. Mùa gặt, người thôn quê ra đồng không chỉ nghe tiếng kêu giòn giã gợi tình của tu hú mà còn nghe giàn hợp xướng, nốt nhạc là những cái lon bia, phím đàn là chong chóng thật vui tai, hứng khởi.

Những cái chong chóng ngoài đồng làm lũ trẻ chúng tôi khoái vô cùng! Đứa nào đứa nấy về nhà lấy giấy vở học trò làm chong chóng giấy chong trước gió ngồi xem thích thú. Khi nào trời lặng gió, chúng tôi cầm cái chong chóng đưa ra phía trước rồi chạy vù vù. Chong chóng thấy trẻ con ngưỡng mộ mình quá liền gọi gió trợ lực xoay tít. Trẻ con cười tít mắt sung sướng!

Có những đứa trẻ làm chong chóng bằng lá dứa rồi bẻ cọng tre, bẻ cây gai bàn chải găm vào cho chong chóng xoay trước gió. Lúc ít gió, nhưng cao hứng, lũ trẻ thường hô nhau một tiếng, cùng vụt chạy hàng ngang. Một hàng chong chóng xanh óng xoay tít như một đoàn “máy bay người” chuẩn bị rời phi trường, vọt lên bầu trời bao la. “Máy bay người tí hon” chỉ gửi lên bầu trời bằng ước mơ trên cao, còn đôi chân thì mỏi rã rời. "Bay" một hồi cả lũ mệt nhoài đứng bên nhau vừa cười, vừa thở hào hển, mệt mà vui như Tết.
Ngày xưa vì mải mê sản xuất chong chóng dứa, chạy băng băng ngoài nắng mà tôi bị cha mẹ đánh đòn như cơm bữa. Có những lần mẹ đánh tôi xong, kéo ra thềm giếng tắm rửa rồi ngồi xoa những vết roi hằn trên đôi tay tôi mà ứa nước mắt. Thật không gì cưỡng lại những trò chơi và niềm vui của tuổi thơ miền thôn dã.

Nhiều khi lũ trẻ chúng tôi đánh đổi bằng đòn roi để duy trì những trò chơi có sức hấp dẫn đến lạ kỳ!
Giờ đang đi trên đường, tôi thường bắt gặp vài người đi bán chong chóng dạo giữa ngày hè lộng gió. Hàng trăm cái chong chóng giấy cứng cáp, đủ kiểu dáng xoay tròn trông đẹp mắt vô cùng! Nhưng dường như trẻ con không mấy mặn mà với loại đồ chơi rất phổ biến ở vùng quê vào cái thời xa xưa ấy. Có lẽ những món đồ chơi có sẵn như dọn cỗ không gây sự thích thú cho trẻ con vốn có tính hiếu động, sáng tạo chăng?

Có những lúc nằm nhìn lên trần nhà, nhìn quạt trần xoay tít, bỗng dưng tôi lại nhớ đến những cái chong chóng đuổi chim ngoài đồng. Bây giờ môi trường ở miền quê cũng bị ô nhiễm nặng. Những bầy chim giồng giộc đầu vàng, đầu rằn chuyên ăn lúa ngoài đồng biến đi đâu mất, chỉ còn lại giống chim se sẻ, nhưng cũng không nhiều nên chẳng ai phải làm những cái chong chóng để gióng lên khúc nhạc đồng quê bất tận trong mùa gặt đến gần.