Về quê, nhớ cái hàng rào

Không biết tự bao giờ, hình ảnh cái hàng rào quê bình dị, thân thương gắn liền với tuổi thơ nhọc nhằn nhưng cũng nhiều niềm vui đã in sâu trong tâm thức của tôi. Từ bụi tre đầy gai măng mới nhú những búp xinh xinh, từ những buổi vây cút, vây quốc, từ những trưa chơi trốn tìm. Tất cả lúc nào cũng ở trong tôi như một nguồn nhựa sống không gì thay thế được

Tuổi thơ quê nghèo vui nhất là những trưa hè nắng, chui lủi hàng rào quanh xóm cùng lũ bạn trang lứa, tìm bắt ổ chim, hái chùm dủ dẻ. Rồi rủ nhau chơi trốn tìm, đánh trận giả mê say cho đến khi ba vác roi đi tìm mới lật đật chạy về trong tâm trạng đầy tiếc nuối. Những ngày ấy hồn nhiên quá. Mọi cái đến và đi quanh quẩn trong lối xóm, trong những lối rào đầy hương dủ dẻ, đầy tiếng chim, đầy tiếng nói cười háo hức, ngây thơ

(Ảnh minh họa)

Không chỉ là điểm tụ họp, vui chơi của trẻ, hàng rào quê còn lưu giữ, còn in dấu những thú vui, những sinh hoạt đầy tính văn hóa của người dân quê tôi. Những ngày rảnh rỗi, sau những vụ mùa, thanh niên trong xóm thường rủ nhau đi vây cút, vây quốc, bắt ong quanh những cái hàng rào ấy. Tiếng cười, tiếng nói, tiếng chân người tạo nên một không khí thật đặc biệt mà tôi không thể nào quên được. Bắt về, nhiều thì chia nhau, ít thì kiếm nhà ai đó nấu nướng, mua vài chai rượu, vừa nhâm nhi vừa nói chuyện mùa màng, nước nôi. Tôi cũng nhiều lần theo anh, theo ba đi những buổi như vậy. Mấy lần bị ong vò vẽ cắn bởi trong lúc người ta bắt ong mình lại xông vào xem. Đáng đời mà cũng nhớ đời

Rồi chơm chớm tháng mười âm lịch, khi những trận lụt đã ngập hết đồng bãi, khi cái lạnh đã hiện diện trong từng ngôi nhà, từng ngõ xóm thì cũng là lúc người ta rủ nhau đi tìm nấm mối cũng trong những lối hàng rào. Nấm mối có cái duyên của nó nên không phải ai tìm cũng thấy. Nhiều lúc, cả chục người đi qua mà không thấy, mặc dù cũng vạch lá săm soi rất kỹ. Nhưng đôi khi ai đó đưa mắt bâng quơ lại thấy. Vậy là í ới gọi nhau, người cầm nón, kẻ cầm rổ, vào cuộc nhổ nấm mối. Không bao nhiêu, lại phải rúc trong hàng rào gai tre, dây chìu, đôi lúc có rắn nữa nhưng khuôn mặt ai nấy đều rạng rỡ, vui vẻ. Rồi đến những chú dế béo múp không còn hang bởi nước lụt ngập hết rồi, đành chui vào núp tạm dưới lớp lá khô nơi hàng rào chờ đêm đến đào hang mới. Vậy là men theo lối hàng rào cũng đã kiếm được bữa dế xào thơm ngậy ban trưa, ban tối. Càng vui hơn

Dần dần, người dân quê giờ đã chặt bỏ, phát quang hết những hàng rào trong lối xóm. Thay vào đó là những đoạn tường rào bằng gạch, xi măng và lưới B40. Hình như tình xóm giềng cũng không còn như xưa. Thay vì những buổi gọi nhau hái nấm mối, vây cút, bắt ong, giờ người ta lâu lâu lại chửi nhau loạn xạ, thậm chí đánh nhau vì muốn lấn qua nhau vài thước đất để xây hàng rào. Trẻ con trong xóm cũng không còn những buổi trưa đầy niềm vui hồn nhiên quanh những bờ rào tre, dúi mà rủ nhau xuống phố, vào internet, lao vào những trò chơi bạo lực cả ngày đêm. Hết tiền, lại bàn nhau “xoay” những con gà, con vịt, xe đạp, máy bơm của nhà hàng xóm để trang trải

Cái hàng rào quê xưa chỉ là tre, là dây leo, là cành lá, là bụi cây nhưng có một giá trị phân chia rành rọt. Nó giữ gìn sự bình yên cho từng ngôi nhà, từng con người quê. Đâu cần đóng cổng, khóa cửa mà cũng không sợ trộm cắp, phá phách. Giờ, hàng rào bê tông, hàng rào gạch có thêm lưới B40 hoặc mảnh chai rắc lên trên vẫn không ngăn được những vụ trộm cắp, những trò phá hoại nhau ngay giữa ban ngày
Giờ, tìm được vài đoạn hàng rào quê mỏng manh cây lá để ngồi nghỉ ngơi, để tìm lại một chút gì thân thương, gắn bó, chân chất của quê nhà thì thật là quá hiếm hoi. Và chắc chắn rồi đây, hình ảnh cái hàng rào quê ấy cũng chỉ còn trong tiềm thức, với những kỷ niệm đẹp và thiêng liêng của những ai còn nặng lòng với quê nhà, nặng lòng với những giá trị văn hóa đậm đà tính dân tộc mà dần trở thành vang bóng.