Sử dụng tư liệu, hình ảnh và chiếu phim văn học - giải pháp giúp học sinh yêu thích học văn

Trong những biện pháp nhằm hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy môn Văn cho học sinh xem phim, tư liệu, hình ảnh về những tác phẩm văn học trong nhà trường có thể góp phần khơi gợi niềm yêu thích học văn của học sinh, tuy nhiên biện pháp này vẫn chưa được các giáo viên trung học phổ thông (THPT) quan tâm đúng mức.

Trong môn Ngữ văn THPT có nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim như: Tấm Cám, Lục Vân Tiên, Số đỏ, Chí Phèo, Tam quốc diễn nghĩa, Romeo và Juliet...  hoặc một số tác phẩm văn học được chuyển thành kịch bản sân khấu như: Vũ Như Tô, Hồn Trương Ba da hàng thịt… Ngoài ra, còn có một số phim tài liệu về các thời kỳ lịch sử dân tộc, các tác giả văn học..  sẽ giúp cho học sinh có kiến thức về quá trình phát triển của các giai đoạn văn học cũng như cuộc đời sự nghiệp của các tác giả, tác giả văn học Việt Nam và nước ngoài. Từ đó, học sinh sẽ dễ tiếp thu kiến thức hơn khi giáo viên giảng dạy trên lớp.
Khi giáo viên giảng bài trên lớp, học sinh đã được tiếp thu kiến thức trong bài học, nhưng khi học sinh được  xem những bộ phim hoặc hình ảnh, tư liệu văn học thì những kiến thức mà học sinh đã học trên lớp lại một lần nữa được tái hiện một cách cụ thể, sinh động. Học sinh dễ hình dung và khắc sâu các hình ảnh, tình tiết, sự kiện, nhân vật, mối quan hệ giữa các nhân vật, cốt truyện…, từ đó nắm vững kiến thức bài học. Như vậy, khi học sinh xem phim văn học, giá trị và nghệ thuật của tác phẩm (trong sách) đã được hiện thực hóa và trở nên sinh động, dễ hiểu và dễ tiếp nhận hơn đối với học sinh.

(Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, việc đưa các hình ảnh, tư liệu và các bộ phim văn học vào trong việc giảng dạy đang gặp rất nhiều khó khăn:

Trước hết, nhiều giáo viên hiện nay chưa có ý thức về việc đổi mới phương pháp giảng dạy, còn lệ thuộc vào cách dạy truyền thống theo kiểu đọc-chép hoặc theo kiểu đối phó chiếu-chép, chưa thấy được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc sử dụng hình ảnh, tư liệu và các bộ phim văn học trong nhà trường thông qua những giờ lên lớp của mình nên không có ý thức sưu tầm hoặc không đổi mới. Những giáo viên muốn sử dụng phương pháp này thì lại gặp khó khăn trong việc tìm kiếm, tuyển chọn những tư liệu, hình ảnh và các bộ phim văn học… Một khó khăn dễ thấy nữa là tiết học chỉ kéo dài 45 phút rất khó để giáo viên chiếu phim cho học sinh xem bởi thời lượng không cho phép. Chính vì thế, nhiều giáo viên khá lúng túng trong việc sử dụng tư liệu hình ảnh cũng như trích đoạn các đoạn phim trong bài giảng của mình sao cho hợp lý với tiết giảng, nhiều giáo viên lại quá lạm dụng các tư liệu hình ảnh và chiếu phim dẫn đến sự bất hợp lý khi giảng dạy. Ngoài ra, cơ sở vật chất, trang thiết bị của một số trường học THPT hiện nay còn thiếu và yếu nên việc áp dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy và nhất là chiếu phim cho học sinh xem còn rất hạn chế.

Những khó khăn trên đòi hỏi các trường THPT, đội ngũ giáo viên phải không ngừng đổi mới cách quản lý cũng như tích cực hơn trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy. Thiết nghĩ bên cạnh việc tăng cường cơ sở vật chất và đổi mới trang thiết bị dạy học các trường THPT cần quán triệt, khuyến khích giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy tùy theo đặc thù và tính chất của từng môn học sao cho phù hợp và hiệu quả. Các giáo viên dạy môn Ngữ văn cũng cần thấy được ưu điểm và ý nghĩa của việc sử dụng tư liệu, hình ảnh và chiếu các bộ phim văn học cho học sinh; từ đó đổi mới tư duy, nhận thức, không ngừng nâng cao kiến thức kỹ năng trong việc sử dụng và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.