Tư vấn mùa thi

Cách trình bày tiểu sử một tác gia văn học

Trong chương trình Ngữ văn bậc THPT có nhiều bài học thuộc phần tác gia văn học như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Chí Minh… Tuy nhiên trong đề thi tuyển sinh ĐH, CĐ có 5 tác gia thường gặp đó là: Hồ Chí Minh, Nguyễn Tuân, Tố Hữu (chương trình lớp 12); Xuân Diệu, Nam Cao (lớp 11). Mỗi bài được phân phối bằng một thời lượng giảng dạy khác nhau: có bài 1 tiết, có bài 2 tiết. Với khoảng thời gian đã qui định, người dạy và người học lần lượt trải qua các phần trong một bài tác gia như: cuộc đời, sự nghiệp, phong cách nghệ thuật…

Nếu gặp đề thi ở câu 1 rơi vào dạng này, thí sinh cần chú ý  thực hiện 4 bước cơ bản sau: Trình bày họ tên, bút danh, ngày tháng năm sinh; hoàn cảnh xuất thân (phần này có 3 ý nhỏ gồm gia đình, quê hương và thời đại); những mốc chính trong cuộc đời; những đóng  góp của tác gia cho nền văn học nước nhà.

Ví dụ như câu hỏi “Trình bày ngắn gọn tiểu sử cuộc đời nhà thơ Xuân Diệu?”. Chúng ta có thể hệ thống cách trình bày như sau:

Bước 1. Họ tên, Ngô Xuân Diệu, bút danh (không có bỏ trống), ngày tháng năm sinh 2-2-1916.

Bước 2. Hoàn cảnh xuất thân (bước này ảnh hưởng đến sự nghiệp sáng tác của tác gia nhiều nhất): gia đình, cha là một tú tài Hán học, mẹ là một người bình thường; quê hương, cha Hà Tĩnh, ông vào Bình Định làm việc và gặp mẹ Xuân Diệu nơi thành phố biển Quy Nhơn; thời đại đất nước có nhiều biến động, con người đứng trước nhiều thử thách lớn lao.

Bước 3. Những mốc chính trong cuộc đời: trước Cách mạng, Xuân Diệu học ở Quy Nhơn, trường Bưởi (Hà Nội), trường Khải Định (Huế). Năm 1940 đỗ Tham tá nha vào làm ở Ty Thương chính Mỹ Tho, năm 1944 ra Hà Nội sống bằng nghề viết văn. Sau Cách mạng, ông hăng hái tham gia hoạt động văn nghệ. Năm 1948 làm Ủy viên BCH Hội Nhà văn nhiệm kì 1-2-3. Năm 1983 được Viện Hàn lâm CHDC Đức bầu làm Viện sĩ thông tấn. 18-12-1985 nhà thơ từ trần.

Bước 4. Những đóng góp cho nền văn học nước nhà: Xuân Diệu có nhiều đóng góp đáng kể cho nền văn học nước nhà với các tập thơ tiêu biểu như Thơ thơ, Gửi hương cho gió…, là gương mặt mới nhất trong các nhà thơ Mới, “ông hoàng” của thơ tình yêu…   

Như vậy cách trình bày trên đã theo một hệ thống câu hỏi được định hướng rõ ràng. Người dạy - học không cần phải nhớ máy móc, chỉ nhớ 4 bước chính có thể trình bày phần cuộc đời, tiểu sử cho bất kì một tác gia nào.