Bác Hồ viết Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến

Những ngày giữa tháng 12-1946 thực dân Pháp gây hấn ngay tại thủ đô Hà Nội. Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết định động viên nhân dân cả nước vùng lên tiến hành cuộc Kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, bảo vệ nền độc lập vừa mới giành được hơn 1 năm trước đó.

Tại làng Vạn Phúc gần thị xã Hà Đông 64 năm về trước, Bác Hồ đã viết Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Bản thảo của lời kêu gọi đã được Người viết trên 2 trang giấy một mặt. Tờ thứ nhất viết hết dòng “Ai có súng dùng súng” thì tiếp theo tờ thứ 2. Anh Lê Chí Nam, người thư ký giúp việc được Bác đọc cho nghe bản thảo của Lời kêu gọi. Đọc xong Bác hỏi: “Cháu có hiểu không? Viết như thế đồng bào nghe có hiểu không”. Anh Nam thưa: “Cháu hiểu được, dễ hiểu lắm ạ”. Sau đó anh Nam đem bản thảo đến chỗ đồng chí Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp theo ý của Bác để 2 đồng chí đó xem có thêm bớt gì không.
Đọc xong, đồng chí Võ Nguyên Giáp không thêm bớt gì. Còn đồng chí Trường Chinh đã viết thêm mấy chữ vào bản thảo bằng mực xanh.

Bác viết ở bản thảo: “Ai cũng phải ra sức chống Pháp cứu nước”. Đồng chí Trường Chinh thêm 2 chữ “Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước”. Đoạn cuối Bác viết: “Việt Nam độc lập muôn năm”. Đồng chí Trường Chinh viết thêm 3 chữ: “Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm”. Ở cuối cùng, Bác viết “Tên ký”, đồng chí Trường Chinh gạch bỏ 2 chữ “Tên ký”, thay vào:“Hà Nội ngày 19-12-1946 – Hồ Chí Minh”.

Ngôi nhà của ông Nguyễn Văn Dương ở Vạn Phúc, nơi Bác Hồ đã ở, làm việc và viết Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. (Ảnh: T.L)

Bản dự thảo Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến được hoàn thiện. Ngay ngày hôm sau, 20-12-1946, Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam đặt ở chùa Trầm đã phát đi Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ tịch, đồng thời trên báo Cứu Quốc cũng in trong số ra cùng ngày.

Chiếc giường gỗ, bàn làm việc và trang bản thảo "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến". (Ảnh: T.L)

Dòng chữ “Lời Kêu gọi toàn quốc kháng chiến” đăng trên báo Cứu Quốc là do đồng chí Xuân Thủy, Chủ nhiệm báo viết, in thêm, còn ở bản thảo của Bác không có dòng chữ này.
Sau đây là toàn văn của Lời kêu gọi:

Hỡi đồng bào toàn quốc!
Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta đã nhân nhượng, nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa.
Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ.
Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên!
Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc, hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp, cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc thuổng, gậy gộc, ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước.
Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ dân quân!
Giờ cứu nước đã đến! Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng để giữ gìn đất nước.
Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi nhất định về dân tộc ta!
Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!
Kháng chiến thắng lợi muôn năm!

Bản thảo "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến". (Ảnh: T.L)

Tám năm sau Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, bằng Chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, quân dân ta đã chôn vùi chủ nghĩa thực dân cũ của Pháp ở Đông Dương.

Bản bút tích Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ tịch đã được đồng chí Lê Chí Nam gìn giữ 24 năm liền như một báu vật. Đến năm 1970 đồng chí Nam đã trao tặng Viện Bảo tàng Cách mạng Việt Nam bảo quản trưng bày.