Những “kỹ sư” tuổi 17 và giấc mơ sáng tạo robot

Không phòng thí nghiệm, thiếu hụt kinh phí nhưng các học sinh của Trường THPT số 2 Lê Hồng Phong (xã Tây Hòa) đã chế tạo thành công robot IRONCORTEX, vượt qua hàng trăm đối thủ và giành chức quán quân tại cuộc thi FPTU AI & Robotics Challenge 2025.

Đằng sau chiếc cúp là niềm đam mê bền bỉ, là khát khao đưa công nghệ phục vụ nông dân quê mình.

Hành trình chạm cúp quán quân

Chúng tôi gặp các “kỹ sư” trẻ vào một chiều hè tại Trường THPT số 2 Lê Hồng Phong khi các bạn trở về sau cuộc thi.  5 bạn trẻ chung niềm đam mê lập trình, chung khát khao chế tạo sản phẩm công nghệ hữu ích giúp nông dân quê mình lần đầu bước vào cuộc chơi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia FPTU AI & Robotics Challenge 2025 và đã giành luôn cúp quán quân.

Em Nguyễn Khải Huyền, đội trưởng đội thi của Trường THPT số 2 Lê Hồng Phong cho biết: "Đội em có 5 bạn gồm Lương Hiếu Ngân, Lê Duy Mạnh, Ngô Xuân Hải, Nguyễn Ngọc Hoàng Xuân Hòa và em. Chúng em được cô giáo Võ Thị Hương Trang dẫn dắt, hỗ trợ trong suốt thời gian tham gia cuộc thi". Ròng rã 2 tháng liền, ngày nào cũng vậy, sau giờ lên lớp, cả đội lại tập trung về nhà cô giáo cùng nghiên cứu, tìm hiểu cơ chế hoạt động của các thiết bị, tháo lắp linh kiện rồi thử, sửa liên tục.

Từ bản phác thảo đầu tiên, trải qua nhiều lần thử nghiệm, thất bại, làm lại không biết bao nhiêu lần, các em đã cho ra đời IRONCORTEX. Em Ngô Xuân Hải chia sẻ: Robot IRONCORTEX được thiết kế với lập trình đưa bóng vào nhà kính cao 90 cm bằng cách kéo dây; khay chứa bóng có thể nghiêng đổ bóng vào nhà kính. Robot di chuyển với hệ bánh đa hướng ở phía trước và hai động cơ kèm bánh để dẫn động…

Các thành viên trong đội cùng cô giáo tiếp tục tìm hiểu, nâng tính năng cho robot.

Để bảo đảm  cho IRONCORTEX hoạt động ổn định, linh hoạt và tuân thủ luật thi đấu, các "kỹ sư" trẻ đã lập trình một chương trình điều khiển tối ưu với sự kết hợp giữa điều khiển thủ công và xử lý tín hiệu từ cảm biến. Mọi hoạt động di chuyển, xoay hướng đến gắp, thả bóng được điều khiển dễ dàng với tay cầm PS2. IRONCORTEX còn có hệ thống nâng, treo được tích hợp chung, có cơ cấu truyền động thông minh bằng dây dù - nhông - curoa, cho phép nâng rổ và leo trèo chỉ với 1 motor duy nhất. Khả năng kết nối tay điều khiển vượt trội, code tự reset khi không tìm thấy tay cầm PS2… Cả phần cơ khí lẫn lập trình đều được tối ưu hóa nên robot IRONCORTEX vận hành ổn định, xử lý nhanh và chính xác.

"Trong quá trình chế tạo robot, các thành viên trong đội luôn ưu tiên chọn lựa các vật liệu tái chế để phù hợp với chủ đề Nông nghiệp bền vững của cuộc thi và cũng phù hợp hơn với “túi tiền” eo hẹp của tụi em”, Khải Huyền chia sẻ. Nguyên liệu chế tạo IRONCORTEX phần lớn được tái chế từ ống nhựa PVC, nhiều linh kiện điện tử được các em tận dụng từ thiết bị cũ… giúp tiết kiệm chi phí, nhẹ, bền. Với những tính năng vượt trội này, khi bước vào vòng thi Robotics, robot IRONCORTEX liên minh với robot LIONKING 1 của đội Trường THPT Xuân Mai (Hà Nội) và xuất sắc vượt qua đối thủ, giành cúp quán quân cuộc thi.

Cô giáo Võ Thị Hương Trang nói: “Không chỉ vượt trội ở kỹ thuật, cách các thành viên trong đội cùng hỗ trợ nhau cũng rất hay. Người giỏi lập trình phụ trách code điều khiển, người khéo tay đảm nhận chế tạo cơ khí, người tỉ mỉ lo khâu thử nghiệm. Bất kỳ trục trặc nào cũng được cả nhóm cùng ngồi lại tìm cách khắc phục”.

Gieo mầm ước mơ

Với các thành viên, chiếc cúp quán quân chỉ là bước khởi đầu. Cả đội mong muốn, IRONCORTEX không chỉ dừng ở mô hình thi đấu mà trở thành robot đồng ruộng thật sự. Trong tương lai, các em có thể phát triển robot IRONCORTEX thực hiện thêm các nhiệm vụ trong vườn cây. Robot có thể tự sạc pin bằng năng lượng mặt trời, tự tiến hành cắt cỏ, tự đo cảm biến độ ẩm, độ pH, dinh dưỡng trong đất để tưới cây, bón phân, có radar mini rà soát, cảnh báo những mối nguy hại trong vườn. Định kỳ, robot chụp hình lá và cây trong vườn gửi về cho hệ thống AI phân tích bệnh rồi đưa ra hướng xử lý…

Đội trưởng Nguyễn Khải Huyền cho biết: "Chúng em sinh ra và lớn lên bên những luống rau, ruộng lúa, hằng ngày thấy ba mẹ, bà con nhọc nhằn với công việc ruộng vườn, đồng áng. Vì vậy, chúng em mong muốn có thể phát triển robot này thực sự trở thành trợ thủ đắc lực của nông dân; giúp họ tiết kiệm công sức, nâng cao năng suất và tiến tới nền nông nghiệp thông minh, bền vững… Chúng em hy vọng, trong tương lai sẽ có những doanh nghiệp đồng hành, hỗ trợ chúng em tiếp tục hoàn thiện sản phẩm, đưa robot này vào sản xuất giúp nông dân quê mình giảm nhọc nhằn".

Cô giáo Võ Thị Hương Trang tự hào: “Giải thưởng là minh chứng cho trí tuệ và bản lĩnh của học trò vùng quê. Điều quý hơn cả là các em đã học được cách cùng nhau làm việc, chia sẻ kiến thức và hướng đến sử dụng công nghệ phục vụ cộng đồng. Bắt đầu từ một cuộc thi, các em học sinh đã được khơi dậy ý tưởng sáng tạo và khát khao tạo ra những sản phẩm gắn liền với thực tiễn, nuôi dưỡng ước mơ, mục tiêu để phấn đấu trong cuộc sống. Tôi rất mong muốn sẽ có thêm những cuộc thi bổ ích như vậy để các em có điều kiện học hỏi, va chạm và trau dồi lý tưởng cho tương lai".

Tuyết Hương