Rau Tây Bắc "bén duyên" trên đất Tây Nguyên

Những năm gần đây, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Dịch vụ Cao Bằng (thôn Cao Bằng, xã Ea Knuếc, huyện Krông Pắc) đã xây dựng mô hình trồng rau bò khai xen canh trong vườn sầu riêng theo tiêu chuẩn VietGAP giúp các thành viên có thu nhập cao.

Thôn Cao Bằng là nơi sinh sống của đa số người dân tộc Tày di cư từ tỉnh Cao Bằng vào từ năm 1985. Trước đây, người dân ở đây chủ yếu sản xuất nông nghiệp, trong đó cà phê, hồ tiêu là cây trồng chủ lực. Đến năm 2015, cây cà phê già cỗi, năng suất thấp nên người dân muốn chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Nhận thấy rau bò khai mang lại hiệu quả cao, ông Hoàng Văn Hiệu, Giám đốc HTX Nông nghiệp Dịch vụ Cao Bằng mạnh dạn mua 2.000 cây giống từ tỉnh Cao Bằng vào trồng thử nghiệm.

Ông Hoàng Văn Hiệu, Giám đốc HTX Nông nghiệp Dịch vụ Cao Bằng chăm sóc vườn rau bò khai của gia đình.

Ban đầu, do chưa có kinh nghiệm nên tỷ lệ sống của cây chỉ đạt 50%. Ông Hiệu mày mò học tập kinh nghiệm, tham quan thực tế một số mô hình trồng rau bò khai, sau đó tự nhân giống để trồng dặm. Hiện tại, gia đình ông có 1,3 ha rau bò khai xen canh trong vườn sầu riêng cho thu nhập ổn định khoảng 15 triệu đồng/tháng. Ông Hiệu cho biết, bò khai là một loại rau rừng thường mọc ở khu vực núi đá tại các tỉnh phía Bắc như: Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn… Loài rau này dạng thân leo, người dân thường hái ngọn, lá non để luộc, xào, nấu canh. Hiện nay, rau bò khai được xem là "đặc sản" của một số tỉnh phía Bắc với giá bán khá cao.

Gia đình ông Triệu Văn Hành (ở thôn Cao Bằng) cũng là một trong những thành viên đầu tiên của HTX tham gia trồng thử nghiệm rau bò khai trên diện tích hơn 1 ha. Năm 2017, gia đình ông đầu tư 100 triệu đồng mua giống, trang bị hệ thống tưới tiết kiệm để trồng xen canh loại rau này dưới tán cây sầu riêng. Hiện nay, với 1 ha sầu riêng xen canh rau bò khai, gia đình ông Hành thu về khoảng 15 triệu đồng/tháng sau khi trừ chi phí.

Nhận thấy thu nhập ổn định, năm 2017, 6 người dân trồng thử nghiệm rau bò khai ở thôn Cao Bằng đã thành lập Tổ hợp tác sản xuất rau bò khai. Đến năm 2020, tổ hợp tác phát triển thêm 7 thành viên và quyết định thành lập HTX Nông nghiệp Dịch vụ Cao Bằng. Hiện HTX có 21 thành viên chính thức và 20 thành viên liên kết với tổng diện tích hơn 40 ha (trong đó hơn 50% trồng xen canh sầu riêng).

Vườn rau bò khai xen canh sầu riêng của gia đình ông Triệu Văn Hành (bên trái) phát triển xanh tốt.

Theo ông Hoàng Văn Hiệu, Giám đốc HTX, sản lượng rau bò khai sản xuất tùy theo mùa, vào mùa lạnh thì sản lượng giảm nhưng bù lại giá cả tăng. Mỗi tháng HTX thu hoạch khoảng 2 tấn sản phẩm với giá trung bình 60 nghìn đồng/kg. Đối với những thành viên chính thức có diện tích hơn 1 ha trồng xen canh thì thu nhập bình quân mỗi tháng hơn 15 triệu đồng sau khi trừ chi phí. Còn các thành viên liên kết trồng chuyên canh thì thu nhập từ 70 - 80 triệu đồng/tháng.

Năm 2020, sản phẩm rau bò khai của HTX Nông nghiệp Dịch vụ Cao Bằng đã được cấp Chứng nhận VietGAP. HTX yêu cầu các thành viên kiên định mục tiêu sản xuất theo hướng hữu cơ, hoàn toàn sử dụng thuốc, phân bón sinh học để nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo sự đồng đều về chất lượng, mẫu mã cung cấp cho khách hàng. HTX cũng xây dựng quy trình truy xuất nguồn gốc để bảo đảm chất lượng phục vụ cho việc xuất khẩu.

Thế Hùng