Cần cơ chế “ưu tiên nhanh” cho mẫu xét nghiệm sầu riêng xuất khẩu

Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk vừa có công văn khẩn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh Đắk Lắk kiến nghị tháo gỡ khó khăn trong tiêu thụ và xuất khẩu sầu riêng niên vụ 2025.

Theo nội dung kiến nghị, từ ngày 11/10/2025 đến nay, các phòng xét nghiệm được chỉ định phục vụ kiểm nghiệm dư lượng hóa chất (như cadimi, vàng O...) cho sản phẩm sầu riêng xuất khẩu đã đồng loạt tạm ngừng hoạt động để bảo trì, nâng cấp hệ thống.

Việc này xảy ra đúng vào giai đoạn tỉnh Đắk Lắk đang trong cao điểm thu hoạch sầu riêng, dự kiến còn kéo dài từ 20 - 30 ngày nữa mới kết thúc vụ.

Kho thu mua sầu riêng xuất khẩu trên địa bàn xã Ea Knuếc.

Việc các phòng xét nghiệm tạm dừng hoạt động đã gây ra chuỗi hậu quả nghiêm trọng. Cụ thể, doanh nghiệp không thể hoàn tất thủ tục kiểm nghiệm, cấp chứng nhận cho các lô hàng xuất khẩu theo quy định đã khiến gần 2.000 container sầu riêng bị ùn ứ tại các kho nhà máy sản xuất, trên đường vận chuyển và tại khu vực cửa khẩu.

Do ách tắc đầu ra, các doanh nghiệp buộc phải tạm ngưng thu mua, khiến giá sầu riêng trên thị trường giảm mạnh. Nhiều hộ nông dân không dám cắt vườn, dẫn đến nguy cơ hàng nghìn tấn sầu riêng chín rụng, hư hỏng ngay tại vườn.

Tình hình này đang gây tổn thất kinh tế vô cùng lớn cho cả doanh nghiệp và người dân do chi phí lưu kho, vận chuyển, điện lạnh tăng cao. Đồng thời, gây thiệt hại trực tiếp từ việc mất sản lượng, mất thị trường và làm mất uy tín xuất khẩu của sầu riêng Việt Nam. Đây là vấn đề "đặc biệt khẩn cấp", nếu không được xử lý kịp thời sẽ gây đứt gãy chuỗi cung ứng, mất ổn định thị trường và đe dọa toàn bộ chuỗi giá trị ngành hàng sầu riêng.

Trước tình hình cấp bách nêu trên, Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk kiến nghị Thủ tướng Chính phủ , Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND tỉnh Đắk Lắk xem xét, chỉ đạo 4 nội dung chính.

Cụ thể: Chỉ đạo khẩn các phòng xét nghiệm được công nhận sớm khôi phục hoạt động, đặc biệt ưu tiên hỗ trợ khu vực Tây Nguyên - Đắk Lắk trong giai đoạn cuối vụ; thiết lập cơ chế “ưu tiên nhanh” (Fast-track) đối với các mẫu xét nghiệm sầu riêng xuất khẩu trong thời gian cao điểm; xem xét ủy quyền tạm thời cho các đơn vị xét nghiệm đủ năng lực tại địa phương (đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường thẩm định) nhằm duy trì tính liên tục của chuỗi sản xuất - tiêu thụ - xuất khẩu; các sở, ban ngành phối hợp cùng Hiệp hội rà soát, thống kê thiệt hại và ban hành chính sách hỗ trợ kịp thời cho các doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân bị ảnh hưởng nặng nề.

Minh Thuận