Trao quyền cho phụ nữ - Động lực mới cho nông nghiệp bền vững

Trong bối cảnh ngành nông nghiệp Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường, việc tìm kiếm những động lực tăng trưởng mới là yếu tố sống còn.

Chương trình “Câu lạc bộ Nữ đại sứ cà phê bền vững” được triển khai tại Đắk Lắk đã chứng minh rằng: trao quyền cho phụ nữ thông qua chuyển giao khoa học kỹ thuật và nâng cao năng lực chính là một trong những lời giải hiệu quả và bền vững nhất.

Các đại diện thăm thực tế vườn cà phê và chia sẻ kinh nghiệm trong canh tác bền vững.

Hiệu quả được chứng minh bằng những con số

Tại cuộc tọa đàm “Hương cà phê – Dấu tay nữ nông gia” tổ chức vào ngày 14/10 đã cho thấy những kết quả ấn tượng từ mô hình trình diễn “Quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) trên cây cà phê vối”. Mô hình được triển khai từ tháng 7/2025 tại 4 xã Ea Kar, Ea M’Droh, Phú Xuân và Ea Khăl, do Trung tâm Khuyến nông Đắk Lắk phối hợp với Công ty TNHH Bayer Việt Nam thực hiện.

Báo cáo kết quả mô hình cho thấy, việc áp dụng bộ giải pháp canh tác tiên tiến không chỉ giúp cây trồng khỏe mạnh hơn mà còn mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội. Cụ thể, so với phương pháp canh tác truyền thống của nông dân, mô hình đã giúp năng suất dự kiến tăng 12,8%, ước đạt 3,9 tấn/ha so với 3,4 tấn/ha ở vườn đối chứng; tỷ lệ rụng quả giảm 50,2% và tỷ lệ khô cành giảm 53,3%. Cây cà phê phát triển khỏe mạnh, số cành dự trữ có cặp lá non mới cao hơn 35,5% so với đối chứng, tạo tiền đề cho các vụ mùa bội thu sau này. Quan trọng hơn, giải pháp IPHM giúp quản lý dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hướng tới nền nông nghiệp an toàn; đồng thời bảo vệ sức khỏe cho người sản xuất, đặc biệt là phụ nữ - lực lượng lao động chính trên các vườn cà phê.

Ông Đinh Văn Đang, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Lắk phát biểu tại sự kiện.

Đây là hoạt động tổng kết của chương trình "Câu lạc bộ Nữ đại sứ cà phê bền vững", nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về các mô hình và hoạt động đã thực hiện; đánh giá hiệu quả phương pháp canh tác hiện đại giúp hỗ trợ tăng trưởng cây trồng, phòng ngừa dịch hại. Đồng thời, hỗ trợ nữ nông dân tiếp cận với kiến thức kỹ thuật mới về sản xuất nông nghiệp ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm thiểu sâu bệnh; trao cơ hội cho nữ nông dân tham gia, tiếp quản hiệu quả các hoạt động sản xuất gia đình, tạo giá trị bền vững.

Ông Đinh Văn Đang, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Lắk cho biết, việc tăng cường hợp tác công tư và mở rộng mạng lưới các đối tác chiến lược đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững các cây trồng chủ lực tại Đắk Lắk, nhất là việc nâng cao năng lực cho nông dân, chú trọng đến yếu tố bao trùm và giới. "Câu lạc bộ Nữ đại sứ cà phê bền vững” được ra mắt và hoạt động hiệu quả, mang đến nhiều lợi ích thiết yếu cho cộng đồng nông dân. Câu lạc bộ đã trang bị cho nông dân không chỉ kiến thức canh tác mà còn các chia sẻ hữu ích về chăm sóc sức khỏe, xây dựng các gia đình vững mạnh, từ đó nâng cao năng suất canh tác và cải thiện đời sống cho nhà nông, góp phần xây dựng và phát triển cộng đồng nông thôn bền vững.

Ngoài được tư vấn kỹ thuật canh tác bền vững, nữ nhà nông còn được tư vấn chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình.

Sự kiện còn có sự tham dự của Hoa hậu Bảo Ngọc, Miss Intercontinental 2022, Miss World Vietnam 2024 và là người sáng lập chương trình "Gen Zero - Thanh niên vì phát triển bền vững". Cô đã truyền tải thông điệp về chăm sóc sức khỏe toàn diện và khuyến khích sự tham gia của phụ nữ trong nông nghiệp bền vững.

Khi phụ nữ là động lực của cộng đồng

Sự thành công của mô hình không chỉ đến từ kỹ thuật mà còn từ sự thay đổi trong vai trò và vị thế của người phụ nữ. Họ không còn là người lao động thụ động mà đã trở thành những “nữ đại sứ” làm chủ kỹ thuật, tự tin quản lý và đưa ra quyết định cho hoạt động sản xuất của gia đình.

Chia sẻ về điều này, bà Trần Thị Thanh Thủy, một trong những nữ nông dân tham gia câu lạc bộ, cho biết: "Các buổi đào tạo đã trang bị cho tôi kỹ thuật và kiến thức hữu ích về canh tác cà phê hiệu quả, về cách bảo vệ sức khỏe và an sinh. Đồng thời, chương trình còn mang đến sự kết nối trong cộng đồng, đối tác để nâng cao trình độ nhà nông và mang đến nhiều niềm vui trong công việc làm nông hàng ngày".

Bà Trần Thị Thanh Thủy, một trong những nữ nông dân tham gia câu lạc bộ, chia sẻ niềm vui khi được nâng cao kỹ thuật canh tác và có thêm kiến thức chăm sóc sức khoẻ.

Ông Kg Krishnamurthy, Giám đốc Nhánh Khoa học cây trồng Bayer Việt Nam, nhấn mạnh: Trao quyền cho phụ nữ trong nông nghiệp là điều rất cần thiết không chỉ cho các gia đình mà còn cho sự bền vững của toàn bộ cộng đồng nông dân. Bằng cách cung cấp cho phụ nữ những công cụ và kiến thức cần thiết để thành công, chúng ta góp phần vào một lĩnh vực nông nghiệp bền vững và thịnh vượng hơn.

Hiện cà phê là cây công nghiệp chủ lực của Việt Nam, đóng góp lớn vào giá trị xuất khẩu nông sản, đưa Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu cà phê đứng thứ hai thế giới sau Brazil. Đặc biệt, trong 9 tháng năm 2025, xuất khẩu cà phê ghi nhận sự tăng trưởng vượt bậc, với con số kỷ lục gần 7 tỷ USD (tăng 61,4% so với cùng kỳ năm trước) và dự báo cả năm có thể đạt mốc 8 tỷ USD. Riêng với Đắk Lắk - “thủ phủ” cà phê của cả nước, đang góp phần rất lớn trong việc định vị giá trị hạt cà phê Robusta Việt Nam ngon nhất trên bản đồ thế giới.

Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu cà phê đứng thứ hai thế giới sau Brazil.

Để tạo được những hương vị khác biệt, ngoài các yếu tố khách quan còn có sự đóng góp rất lớn của người nông dân, trong đó có bàn tay của người phụ nữ trong khâu đầu tiên (chăm sóc, thu hái) của chuỗi cung ứng cà phê. Thành công ban đầu của mô hình đã nhận được sự quan tâm và đánh giá cao của chính quyền địa phương, cũng như sự hưởng ứng của đông đảo nông dân qua các buổi hội thảo đầu bờ. Để những “dấu tay nữ nông gia” thực sự tạo nên một cuộc cách mạng trong sản xuất cà phê bền vững, việc nhân rộng các mô hình hiệu quả như thế này là hết sức cần thiết.

Theo bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, sau thành công của mô hình, Sở sẽ chỉ đạo cho Trung tâm Khuyến nông tiếp tục tuyên truyền và nhân rộng mô hình. Mong rằng phía Bayer cùng đồng hành với tỉnh để xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, an toàn và có trách nhiệm, góp phần đưa thương hiệu cà phê Việt Nam tiếp tục vươn xa trên thị trường quốc tế.

Minh Châu