Xây dựng chuỗi giá trị minh bạch cho sầu riêng

Trước nỗi lo "cung vượt cầu" và giá cả bấp bênh, nông dân tại thủ phủ sầu riêng Krông Pắc đang tiên phong ứng dụng công nghệ số bằng việc cấp một "lý lịch" số cho từng cây trồng để minh bạch hóa sản phẩm và khẳng định thương hiệu sầu riêng Đắk Lắk.

Theo dõi sức khỏe sầu riêng trên "VNeID"

Nếu như trước đây, anh Lê Văn Vinh (xã Krông Pắc) luôn “đầu tắt mặt tối” với 3 ha sầu riêng thì bây giờ anh chỉ cần quản lý và theo dõi tình hình sức khỏe của vườn cây qua màn hình điện thoại. Anh Vinh mô tả: Thay vì phải đi lại kiểm tra liên tục cả vườn, giờ chỉ cần vào app là có thể nắm bắt tình hình của cả vườn cây. Mọi hoạt động chăm sóc đều được ghi lại một cách hệ thống, từ việc xịt thuốc, bón phân, cho đến việc đếm sản lượng từng cây, tất cả dữ liệu đều được cập nhật vào "lý lịch" của từng gốc sầu riêng. Việc ứng dụng công nghệ số vào canh tác khiến cách quản lý vườn trở nên khoa học, vừa minh bạch thông tin. Chất lượng sầu riêng được chứng thực bằng một mã QR treo trên từng thân cây, người tiêu dùng và các đối tác có thể truy xuất toàn bộ vòng đời của sản phẩm.

Theo anh Lê Văn Vinh, đây không phải là một lựa chọn xa vời mà là một xu thế tất yếu. Khi thị trường ngày càng yêu cầu cao về nguồn gốc xuất xứ, việc một sản phẩm có "lý lịch" rõ ràng sẽ là một lợi thế lớn. Dù lợi ích trước mắt chưa thể cân đo đong đếm nhưng đó là một sự đầu tư cho tương lai, việc minh bạch hóa quy trình sản xuất sẽ gia tăng giá trị cho trái sầu riêng.

Mô hình vườn nhà anh Lê Văn Vinh nằm trong chương trình "Ứng dụng công nghệ số hóa để nâng cao giá trị tài sản nông nghiệp" được thí điểm triển khai tại HTX Dịch vụ Nông nghiệp sạch Krông Pắc. Theo đó, mỗi cây sầu riêng sẽ được định danh như một "căn cước công dân" số thông qua việc ứng dụng Blockchain để tạo ra một hệ thống dữ liệu minh bạch và không thể sửa đổi.

Ông Mai Đình Thọ, Chủ tịch HĐQT HTX Dịch vụ Nông nghiệp sạch Krông Pắc cho biết, gần 200 hộ nông dân của HTX đang thực hiện một bước tiến quan trọng trong chương trình chuyển đổi số quốc gia, đó là số hóa và làm "lý lịch" cho từng cây sầu riêng trong từng vườn của mỗi chủ hộ.

200 cây sầu riêng của hộ anh Lê Văn Vinh (xã Krông Pắc) được gắn mã QR để truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Tạo giá trị khác biệt

Đắk Lắk có tiềm năng nông nghiệp rất lớn, với trên 800.000 ha đất nông nghiệp, dẫn đầu cả nước về diện tích sầu riêng với khoảng 40.000 ha và sản lượng trên 400.000 tấn. Ngành hàng sầu riêng Đắk Lắk đang có những đóng góp vô cùng quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu của cả nước và đặc biệt là giúp nâng cao đời sống của người nông dân ngày càng tốt hơn.

Hiện nay, vụ thu hoạch sầu riêng năm 2025 đã kết thúc, tuy nhiên, giá trị thu về lại không đồng đều: có những vườn bán được 70.000 - 80.000 đồng/kg, nhưng cũng có những vườn phải bán giá rất thấp. Ngoài nguyên nhân khách quan do yếu tố thời tiết, thì việc sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ và thiếu một tiêu chuẩn chung cũng khiến chất lượng nông sản không đồng đều, dẫn đến giá cả bấp bênh. Cùng với đó là những yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường xuất khẩu về truy xuất nguồn gốc và dư lượng hóa chất. Tất cả điều này cho thấy việc xây dựng một nền nông nghiệp minh bạch, nơi người nông dân có thể tự tin "bán được sự khác biệt" của sản phẩm đã trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Là một xã có diện tích sầu riêng lớn nhất tỉnh, với 5.153 ha và ước tính tổng sản lượng niên vụ 2025 lên đến 60.000 tấn quả tươi, Ea Knuếc đang đẩy mạnh việc kết hợp chặt chẽ "4 nhà", cùng với ứng dụng khoa học - công nghệ để tạo ra sự minh bạch tuyệt đối. Bà Ngô Thị Minh Trinh, Bí thư Đảng ủy xã Ea Knuếc chia sẻ: Chỉ có cách áp dụng công nghệ mới có thể quản lý hiệu quả và minh bạch hóa nông sản và đây là con đường mà tất cả người nông dân rồi sẽ phải theo để vừa chuẩn hóa quy trình, vừa xây dựng được "lý lịch" tin cậy cho sản phẩm của mình, từ đó tạo ra giá trị khác biệt để tự tin bước vào thị trường lớn.

Theo ông Nguyễn Hắc Hiển, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Lắk), việc ứng dụng công nghệ số được kỳ vọng mang lại lợi ích đa chiều cho nông dân, doanh nghiệp và quản lý nhà nước trong chuỗi cung ứng sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường quốc tế. Đây là bước tiến quan trọng giúp các vùng trồng sầu riêng trọng điểm của tỉnh Đắk Lắk xây dựng và khẳng định thương hiệu, hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững.

Minh Thuận