Dấu ấn văn hóa Việt ở Mỹ Latinh

Diễn ra vào trung tuần tháng 11/2024, Chương trình “Ngày Việt Nam ở nước ngoài 2024” với chủ đề “Hội tụ tinh hoa ngàn năm - Vươn mình trong kỷ nguyên mới” đã được tổ chức tại thành phố Rio de Janeiro của Brazil nhân dịp kỷ niệm 35 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Brazil.

Những hoạt động mang đậm dấu ấn văn hóa Việt lần đầu được tổ chức với quy mô lớn nhất từ trước đến nay đã mang lại những ấn tượng sâu đậm với người dân khu vực Mỹ Latinh.

Sắc màu văn hóa Việt Nam trên đất Nam Mỹ

Trong những ngày diễn ra chương trình, một góc thành phố Rio de Janeiro, nơi đặt Công viên thiên văn thành phố vang lên rộn rã tiếng trống, âm thanh của những nhạc cụ truyền thống Việt Nam như: sáo trúc, đàn t’rưng, đàn tì bà, đàn bầu…, hòa cùng sắc màu rực rỡ của tò he, tranh Đông Hồ, tranh sơn mài, triển lãm ảnh… Các tiết mục biểu diễn nghệ thuật trống hội, múa rồng tứ linh tái hiện hình ảnh những con rồng thời Lý hòa cùng với sắc màu các trang phục dân tộc Việt Nam vô cùng đặc sắc.

Bạn bè quốc tế say mê tìm hiểu về tranh dân gian Đông Hồ của Việt Nam. Ảnh: BTC

Những người bạn Brazil vô cùng háo hức và thích thú được đội lên đầu những chiếc nón lá, tự tay nặn những chiếc tò he xinh xắn tạo hình những nhân vật đặc trưng văn hóa đất nước châu Mỹ này như chim Toucan, vũ công samba… hoặc vừa nghe nghệ nhân giới thiệu, hướng dẫn vừa trải nghiệm in ra những bức tranh Đông Hồ; thưởng thức cà phê và trà đá trong không gian tái hiện phố cổ Hà Nội.

Đặc biệt, các bạn Brazil không giấu được sự ngạc nhiên pha lẫn thú vị trước tiết mục kịch rối nước do nghệ nhân Phan Thanh Liêm thực hiện. Trên sân khấu thủy đình giữa đất châu Mỹ xa xôi, những con rối nước mang đậm dấu ấn Việt đã kể với các bạn quốc tế các câu chuyện dân gian về chú Tễu, đua thuyền rồng, chọi trâu…, dẫn dắt người xem vào cuộc hành trình khám phá văn hóa Việt đầy cuốn hút. Nhìn những con rối chuyển động sinh động trên mặt nước, Pedro Cavaco, một bạn trẻ người Brazil đã thốt lên: “Đây thật sự là loại hình nghệ thuật độc nhất vô nhị, chỉ có ở Việt Nam!”.

Được biết, đây là lần đầu tiên múa rối nước - di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của Việt Nam - xuất hiện trong Chương trình “Ngày Việt Nam ở nước ngoài”. Để làm được điều này, Ban tổ chức và các nghệ nhân đã phải phát huy tối đa sự sáng tạo, tìm mọi cách để cải tiến và vận chuyển các nguyên vật liệu, đạo cụ cồng kềnh đi xa nửa vòng trái đất. Bà Lê Thị Hồng Vân, Vụ trưởng Vụ Ngoại giao văn hóa và UNESCO, Trưởng Ban tổ chức, cho biết: “Chúng tôi đã thay đổi các nguyên vật liệu từ gỗ sang tôn, nhựa, xốp. Quá trình này khá phức tạp và tốn công, vừa phải bảo đảm tính linh hoạt cho việc vận chuyển, vừa phải bảo đảm tính thẩm mỹ, nghệ thuật cho các tiết mục biểu diễn. Dù vậy, chúng tôi vô cùng tự hào khi có thể giới thiệu kịch rối nước tới bạn bè ở Brazil. Đây là món quà ý nghĩa mà chúng tôi muốn dành tặng người dân nơi đây”.

Người tham dự chương trình còn được chiêm ngưỡng Bộ ảnh triển lãm kỷ niệm 35 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Brazil với nhiều bức ảnh, tư liệu quý giá đã khắc họa những dấu mốc quan trọng trong mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước. Các triển lãm “Di sản văn hóa Việt Nam”, “Sắc màu Việt Nam”, bức tường về 54 dân tộc Việt cũng góp phần giới thiệu, quảng bá một Việt Nam vừa gìn giữ tinh hoa văn hóa ngàn năm vừa mạnh mẽ vươn mình trong kỷ nguyên hội nhập, thịnh vượng.

Người dân Brazil thử chơi nhạc cụ dân tộc truyền thống Việt Nam. Ảnh: BTC

Đặc biệt, triển lãm tranh sơn mài “Lan tỏa sắc màu truyền thống” với sự tham gia của họa sĩ Trần Anh Tuấn, Trưởng khoa Sơn mài của trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội kết hợp với Fabi Mesquita – họa sĩ, vũ công, nghệ sĩ thị giác, nhà báo, nhà văn và nhà sản xuất văn hóa người Brazil. Lần đầu tiên tiếp xúc với nghệ thuật sơn mài Việt Nam, Fabi rất hào hứng và có nhiều ý tưởng mới lạ, khắc họa phong cảnh và con người Việt Nam qua góc nhìn đặc biệt của một người nước ngoài. Triển lãm độc đáo này không chỉ làm nổi bật sự giao thoa văn hóa độc đáo mà còn truyền tải thông điệp về tình hữu nghị bền chặt giữa hai nước qua ngôn ngữ nghệ thuật tinh tế.

Văn hóa – đại sứ ngoại giao

“Tuần/Ngày Việt Nam ở nước ngoài” là chương trình quảng bá quốc gia thường niên - một trong những nhiệm vụ nằm trong Chiến lược Ngoại giao văn hóa đến năm 2030 của Việt Nam. Chương trình được Thủ tướng Chính phủ giao Vụ Ngoại giao văn hóa và UNESCO - Bộ Ngoại giao chủ trì tổ chức từ năm 2010.

Nghệ thuật múa rối nước Việt Nam mang đến sự ngạc nhiên thích thú cho người dân Brazil. Ảnh: BTC

 Sau 12 năm triển khai, chương trình đã được tổ chức ở hàng chục quốc gia khắp thế giới, mang theo nhiều hoạt động giao lưu, kết nối ở cả ba lĩnh vực chính trị, kinh tế và văn hóa. Mỗi chương trình có chủ đề theo từng năm, thường diễn ra bên lề các chuyến thăm chính thức của lãnh đạo cấp cao Việt Nam tới các nước đối tác và nhận được sự hưởng ứng rộng rãi của các địa phương, doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, bạn bè quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Các chương trình đã mang đến những nét văn hóa đặc trưng nhất của Việt Nam, qua đó góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người và văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế, góp phần đưa quan hệ giữa Việt Nam với các nước đi vào chiều sâu, bền vững và tăng cường hữu nghị, sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau, giữa nhân dân các nước với Việt Nam.

Năm nay, Chương trình được tổ chức lần lượt tại Brazil và Saudi Arabia với chủ đề “Hội tụ tinh hoa ngàn năm - Vươn mình trong kỷ nguyên mới”. Trong đó, “Ngày Việt Nam tại Brazil” diễn ra trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20). Tiếp theo Brazil, chương trình “Ngày Việt Nam tại Saudi Arabia” sẽ được tổ chức vào trung tuần tháng 12 tại thủ đô Riyadh, tiếp tục giới thiệu không gian văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc tới công chúng sở tại.

Hồng Hà