Lưu truyền nét đẹp văn hóa M’nông

Người M’nông là một trong những dân tộc thiểu số sinh sống lâu đời nhất ở vùng đất Tây Nguyên nói chung và trên địa bàn huyện Krông Bông (tỉnh Đắk Lắk) nói riêng.

Trải qua hàng thế kỷ gắn bó với mảnh đất này, những buôn làng người M’nông vẫn lưu giữ được nhiều nét văn hóa đặc trưng của dân tộc.

Buôn Đắk Tuôr (xã Cư Pui) được xem là nơi lưu giữ được nhiều nhất di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của đồng bào M’nông trên địa bàn huyện Krông Bông. Theo thống kê, hiện trong buôn còn lưu giữ khoảng 60 ngôi nhà sàn truyền thống của người M’nông; hơn 20 ghế kpan, 17 bộ chiêng, hàng chục cối giã gạo bằng gỗ… Hằng năm, buôn cũng tổ chức nhiều lễ hội khác nhau như: lễ hội cồng chiêng, lễ hội cầu mưa, lễ cúng bến nước, lễ cúng thần lúa, lễ cúng cầu mùa…

Người M'nông ở buôn Đắk Tuôr (xã Cư Pui, huyện Krông Bông) vẫn lưu giữ nét văn hóa cồng chiêng của dân tộc mình.

Ý thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống, nhiều người dân ở buôn Đắk Tuôr đã gương mẫu trong việc giữ gìn, truyền dạy văn hóa truyền thống dân tộc M’nông cho các thế hệ con cháu trong buôn. Đơn cử như già Ama Hoa, dù tuổi đã cao nhưng luôn cố gắng dạy con cháu cách đánh chiêng. Ông còn răn dạy người dân trong buôn phải cố gắng bảo tồn những di sản văn hóa, tổ chức các lễ hội truyền thống. Già Ama Hoa chia sẻ: “Do lớp trẻ bây giờ thích văn hóa hiện đại, không mấy mặn mà với chiêng, với trống nên già phải động viên rất nhiều thì các cháu mới tham gia học. Nhờ vậy mà trong buôn mới có nhiều người biết đánh chiêng, biết tổ chức các nghi lễ đặc trưng của dân tộc”.

Ông Y Lai Niê, Phó Chủ tịch UBND xã Cư Pui cho hay, chính quyền cũng như các đoàn thể rất quan tâm đến việc bảo tồn văn hóa truyền trống của các dân tộc trên địa bàn xã nói chung và văn hóa người M’nông nói riêng. Hằng năm, xã đã tổ chức nhiều hoạt động như lễ hội văn hóa các dân tộc, liên hoan văn hóa cồng chiêng, phục dựng các nghi lễ cúng, hỗ trợ các nghệ nhân mở các lớp dạy đánh cồng chiêng, dạy dệt thổ cẩm... nhằm cổ động người dân duy trì nét đẹp văn hóa của dân tộc mình.

Nghề dệt vải truyền thống ở buôn Ja (xã Hòa Sơn, huyện Krông Bông) vẫn được gìn giữ.

Có trên 70% dân số là người M’nông, buôn Ja (xã Hòa Sơn) cũng là nơi mà nhiều nét văn hóa truyền thống của dân tộc này được lưu giữ. Theo Bí thư Chi bộ buôn Ja Y Khiêm Liêng, hiện nay trong buôn vẫn còn lưu giữ những bộ chiêng nhiều năm tuổi và 22 nhà dài. Người M’nông trong buôn không chỉ biết hát dân ca, biết đánh chiêng, dệt vải, đan lát… mà còn biết thực hiện các nghi lễ cúng bái.

Không chỉ ở buôn Ja, người M’nông trên địa bàn huyện Krông Bông vẫn tồn tại niềm tin vào tín ngưỡng đa thần. Họ tin rằng, thần linh trú ngụ khắp nơi. Theo phong tục, cứ sau một mùa rẫy là các buôn làng người M’nông lại tổ chức nghi lễ nhằm tạ ơn các vị thần linh, trời đất, tạ ơn tổ tiên ông bà đã phù hộ cho mọi người. Những lễ hội như: mừng lúa mới, cưới hỏi, trưởng thành, cầu mưa, cầu mùa… thường xuyên được người dân tổ chức.

Nét đẹp trang phục truyền thống của phụ nữ M'nông.

Hiện nay, cộng đồng người M’nông huyện Krông Bông vẫn giữ gìn được những sinh hoạt văn hóa đặc trưng của dân tộc mình. Tuy nhiên, trong xu thế hội nhập, nhiều giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc này đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Dù chính quyền, các ngành chức năng ở địa phương đã triển khai nhiều hoạt động bảo tồn văn hóa truyền thống nhưng để những giá trị văn hóa ấy sống mãi với đời sống tinh thần, văn hóa, tâm linh của người dân M’nông, chính quyền vẫn cần có nhiều giải pháp thiết thực, đồng bộ hơn nữa.

Khải Lê