Mở rộng đối tượng tham gia - Tiến tới bảo hiểm xã hội toàn dân

Phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, BHXH tự nguyện là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là trụ cột của chính sách an sinh xã hội. Với việc cải cách chính sách BHXH, nhiều điểm mới trong việc mở rộng đối tượng tham gia đã và đang góp phần vào tiến trình BHXH toàn dân, bảo đảm an sinh xã hội.

Những năm qua, để phát triển đối tượng tham gia BHXH, nhiều chính sách, văn bản đã được ban hành, đi vào đời sống. Quá trình phát triển của chính sách BHXH gắn liền với từng thời kỳ, từng văn bản quy phạm phạm pháp luật để mở rộng người tham gia, hướng tới BHXH toàn dân.

Cán bộ Bảo hiểm xã hội huyện Ea Kar trao đổi với đại diện doanh nghiệp trên địa bàn về tình hình thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội cho người lao động.

Cụ thể, trước đây, đối tượng tham gia và thụ hưởng các chính sách BHXH chỉ “bó hẹp” trong đội ngũ cán bộ, công nhân, viên chức nhà nước. Đến năm 1995, để đáp ứng những yêu cầu của tiến trình đổi mới đất nước, cùng với việc cải cách công tác tổ chức thực hiện, chính sách BHXH đã được mở rộng đối tượng tham gia đến người lao động thuộc mọi thành phần kinh tế. Năm 2006, khi Luật BHXH số 71/2006/QH 11, ngày 29/6/2006 của Quốc hội Khóa XI được ban hành, có hiệu lực từ ngày 1/1/2007 thì đối tượng tham gia BHXH được mở rộng hơn nữa.

Trong đó, ngoài các đối tượng làm việc trong khu vực nhà nước thì tất cả người lao động ở các thành phần kinh tế mà có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên, người làm việc có thời hạn ở nước ngoài mà trước đó đã đóng BHXH bắt buộc… đều thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Ngoài ra, Luật này cũng điều chỉnh cho phép mọi công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên được tham gia BHXH tự nguyện để được thụ hưởng các chế độ, chính sách về BHXH.

Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp đẩy mạnh công tác thực hiện và việc hoàn thiện chính sách BHXH, trong những năm qua, số người tham gia BHXH trên địa bàn tỉnh đã không ngừng gia tăng vượt bậc. Theo BHXH tỉnh, đến cuối năm 2024, số người tham gia BHXH là 149.254 người, đạt 15,47% lực lượng lao động trong độ tuổi; trong đó, có 119.451 người tham gia BHXH bắt buộc, tăng 6.661 người so với cuối năm 2023, đạt 12,38% lực lượng lao động trong độ tuổi; 29.803 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 5.195 người so với cuối năm 2023, đạt 3,09% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Cán bộ Bảo hiểm xã hội huyện Krông Bông tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện đến người dân.

Hiện nay, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc ngày càng được mở rộng hơn; trong đó đáng chú ý là những người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động; người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng; người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương; người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn; người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của Chính phủ.

Từ tháng 7/2025 (thời điểm Luật BHXH số 41/2024/QH15, ngày 29/6/2024 của Quốc hội Khóa XV có hiệu lực), đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được mở rộng hơn nữa, gồm: chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; người lao động làm việc không trọn thời gian; người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc, thành viên ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã không hưởng tiền lương...

Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH cả bắt buộc và tự nguyện chính là “chìa khóa” góp phần ổn định cuộc sống cho người lao động khi về già hay gặp những rủi ro về sức khỏe, việc làm; đồng thời, để BHXH thật sự là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội.

Thúy Hồng