Kinh doanh, xuất khẩu gỗ đối mặt với nhiều khó khăn

Từ năm 2009 đến nay, các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xuất khẩu (KDXK) mặt hàng gỗ liên tục đối mặt với nhiều khó khăn. Thị phần và số lượng đơn đặt hàng bị thu hẹp do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế toàn cầu, cộng với giá cả một số mặt hàng thiết yếu: nguyên liệu, xăng dầu, điện... không ngừng đội lên, khiến hoạt động kinh doanh, xuất khẩu gỗ chưa thấy dấu hiệu lạc quan trở lại...

Bức tranh chung của hoạt động KDXK gỗ trên địa bàn Dak Lak hiện nay là phần lớn các DN đang tìm cách thu hẹp lại quy mô sản xuất, hoạt động cầm chừng để thăm dò thị trường và cố gắng giữ mối khách hàng truyền thống để tồn tại. Ông Nguyễn Đình Nghĩa- Giám đốc Xí nghiệp chế biến gỗ Trường Thành (huyện Ea H’leo) cho rằng, hiện giá điện tăng cao, cộng thêm các chi phí khác phục vụ cho sản xuất, kinh doanh của DN không thể giảm hơn được nữa, nên đơn vị này thật sự đối mặt với nhiều khó khăn. Nhất là trong quá trình tổ chức, tìm kiếm đối tác tiêu thụ sản phẩm luôn trong tình trạng phấp phỏng, bấp bênh. Với mặt hàng gỗ xuất khẩu (mà khách hàng chủ yếu vẫn là các nước Âu - Mỹ và Nhật Bản- nơi đang hứng chịu nhiều tác động bất lợi từ suy thoái kinh tế toàn cầu và biến đổi khí hậu diễn ra sâu sắc trong thời gian qua) thì không riêng gì Trường Thành, mà hầu hết các DN khác cũng đều tỏ ra bức xúc với “bài toán” giải quyết đầu ra. Sắp tới những đối tác làm ăn từ các quốc gia, châu lục trên tiếp tục yêu cầu giảm giá đến 17-18% (thời gian qua là 15%) thì chắc chắn gánh nặng sẽ đè lên vai họ nhiều hơn. Ông Nguyễn Đình Nghĩa cho hay, trước yêu cầu giảm giá của khách hàng, Trường Thành chỉ có thể giảm được từ 5-7%, nên dẫn đến hệ quả là đầu ra cho sản phẩm trở nên teo tóp dần, hiện DN chỉ còn khoảng 70% đơn đặt hàng mua sản phẩm của khách hàng, điều đó chỉ có nghĩa “cầm cự” nhằm duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị mà thôi. Nếu trong thời gian tới, tình hình kinh tế thế giới không được cải thiện, Chính phủ không có giải pháp kích cầu, hỗ trợ các DN xuất khẩu gỗ thì sẽ còn khó khăn hơn.

Phân xưởng bóc tách của Nhà máy Chế biến Gỗ Lạng xuất khẩu. (Ảnh: Nam Sơn)

Ông Hoàng Đình Tuấn - Giám đốc Công ty Chế biến và xuất khẩu gỗ Hoàng Nguyên cũng có chung mối quan tâm tương tự, ông cho biết, hiện cơ sở này cũng đang cân đối, sắp xếp lại sản xuất nhằm cầm cự với tình hình xuất khẩu gỗ không lấy gì làm suôn sẻ như hiện nay. Bởi, ngoài khó khăn chung nêu trên, thì đơn vị còn đối mặt với nhiều vấn đề đặt ra từ cơ chế, chính sách, khiến việc tổ chức sản xuất và kinh doanh đồ gỗ vấp phải trở lực không dễ gì giải quyết được. Chẳng hạn từ năm  2008 đến nay, lãi suất ngân hàng cho vay liên tục tăng cao (từ 18-24%) đã gây trở ngại lớn cho DN. Mặc dù Chính phủ đã có những gói kích cầu giúp DN tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi (hỗ trợ lãi suất 4%), nhưng chi phí sản xuất nói chung đã hình thành mặt bằng giá mới, cao hơn trước khá nhiều (từ 30-40%). Chính vì vậy, các DN KDXK gỗ trên địa bàn Dak Lak buộc phải cắt giảm nhân công, thu hẹp quy mô sản xuất để tồn tại. Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng gỗ liên tục sụt giảm trong ba năm qua, riêng Dak Lak, từ hơn 60 triệu USD (những năm 2001-2006) đến nay chỉ còn khoảng 1/3.

Các cơ sở sản xuất vừa và nhỏ, sản phẩm gỗ chủ yếu tiêu thụ nội địa cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Cụ thể, Công ty Cổ phần gỗ lạng Buôn Ma Thuột, Công ty Lâm nghiệp Tây Nguyên đều có sản lượng sụt giảm khoảng 2/3 so với trước. Nguyên nhân, ngoài sự “thắt lưng, buộc bụng” của khách hàng, công ty tìm mọi cách cắt giảm chi phí sản xuất không cần thiết, sản xuất cầm chừng. Ông Lại Văn Hoa - Giám đốc Công ty Cổ phần gỗ lạng Buôn Ma Thuột cho biết, giá gỗ nguyên liệu từ ba năm trở lại đây tăng vọt, từ vài triệu đồng lên 8-9 triệu đồng/m3, cộng thêm chi phí khác cũng đắt đỏ, khiến giá thành sản phẩm không thể hạ thêm để cạnh tranh, nên đầu ra mất dần và sản lượng sụt giảm.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Xuân - Phó giám đốc Sở NN-PTNT cho hay, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định điều chỉnh thuế suất tài nguyên (gỗ) khai thác xuống còn khoảng 20% để giúp DN hạ giá thành sản phẩm để cạnh tranh. Song, đó chỉ là điều kiện cần chứ chưa đủ để vực dậy các DN KDXK gỗ vượt qua khó khăn. Theo ông Xuân, phải có lộ trình hiệu quả trong việc kích cầu tiêu thụ sản phẩm, ưu tiên các định phí sản xuất cho DN KDXK gỗ trong giai đoạn mặt bằng giá cả chưa bình ổn như hiện nay.

Một tín hiệu đáng mừng là mới đây, vào trung tuần tháng 3-2011, Festival Lâm Sản được tổ chức khá quy mô tại Bình Định là cơ hội để nhiều cá nhân, tổ chức và cộng đồng sản xuất, kinh doanh và xây dựng các vùng lâm sản trên cả nước gắn kết và tìm được tiếng nói chung thúc đẩy ngành kinh tế giàu tiềm năng này phát triển ổn định và bền vững hơn; quảng bá, hình ảnh lâm sản Việt Nam ra thế giới bên ngoài, giúp DN kinh doanh, xuất khẩu gỗ ở các địa phương vượt qua khó khăn, lấy lại vị thế của mình.