Nâng cao chất lượng cà phê từ khâu thu hoạch

Thay đổi cách thức thu hoạch

So với niên vụ trước thì niên vụ cà phê 2020 - 2021 thu hoạch muộn hơn vì đây là năm nhuận. Hiện bà con ở các địa phương mới bắt đầu bước vào thu hoạch rộ, và việc thu hoạch quả chín đạt từ 80% trở lên đã được người dân chú ý, nhất là những hộ có liên kết sản xuất.

Đại diện Công ty TNHH Vương Thành Công (TP. Buôn Ma Thuột) kiểm tra và hướng dẫn cách thu hoạch cho các hộ liên kết với công ty.

Anh Lê Văn Linh (thôn Cao Thắng, xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột) cho biết, do sự thay đổi thất thường của thời tiết nên hơn 2 ha cà phê của gia đình anh ra hoa đậu quả nhiều đợt trong năm, rất khó để tất cả quả chín đồng loạt. Vì vậy, anh phải chia làm hai đợt để thu hoạch, xem cây nào chín trước (chín 80% trở lên) sẽ hái trước, không thu hoạch tập trung như các vụ trước. Tuy việc hái cà phê chín chọn lọc khá tốn công, nhưng giá bán lại cao hơn so với cà phê hái đại trà. Đặc biệt, những năm gần đây, anh liên kết với doanh nghiệp canh tác cà phê theo hướng hữu cơ nên ngoài việc chăm sóc vườn cây tốt thì khâu thu hoạch rất được chú trọng, bởi nếu hái chín 100% sẽ được thu mua với mức giá cao hơn khoảng 20% so với giá bình thường.

Ông Lê Văn Vương, Giám đốc Công ty TNHH Vương Thành Công (TP. Buôn Ma Thuột) cho hay, hiện công ty đang liên kết với 6 hộ, diện tích 9 ha để sản xuất cà phê theo hướng an toàn và cà phê hữu cơ. Do đó, việc thu hái quả chín được công ty rất chú trọng và khuyến khích các hộ liên kết bằng cách cộng thêm 20.000 đồng/kg đối với quả chín 100%. Nhờ vậy, các hộ có động lực để nâng cao chất lượng thu hoạch, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm.

Tương tự, các hộ tham gia chuỗi liên kết sản xuất cà phê bền vững với Công ty Simexco Đắk Lắk cũng đã thay đổi thói quen thu hoạch đồng loạt. Ông Tạ Quang Bình (thôn Thanh Cao, xã Ea Tân, huyện Krông Năng) cho hay, gia đình có 3 ha cà phê trồng xen tiêu và cây ăn trái. Trước đây gia đình ông thu hoạch cà phê theo kiểu tập trung hái một lần nên tỷ lệ quả xanh khá nhiều. Năm 2018, ông liên kết với doanh nghiệp thu mua cà phê chất lượng cao, cà phê sản xuất theo quy trình bền vững, thu hái bảo đảm tỷ lệ quả chín trên 90%, sơ chế đúng quy trình nên đã được Công ty Simexco Đắk Lắk cộng thêm 10.000 đồng/kg so với giá thị trường.

Nhằm tạo vùng nguyên liệu cà phê bền vững, từ năm 2009 đến nay, Công ty Simexco Đắk Lắk đã liên kết với trên 8.500 nông hộ trong toàn tỉnh, với tổng diện tích trên 12.000 ha. Để phát triển chuỗi liên kết này, công ty đã kết nối, huy động nguồn lực của Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững Hà Lan IDH, Tập đoàn JDE, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên (Wasi), Dự án VnSAT, chính quyền địa phương cùng đồng hành với nông dân, cam kết bao tiêu sản phẩm và hỗ trợ nông dân tiến tới xây dựng vùng cảnh quan bền vững.

Từng bước nâng cao chất lượng cà phê

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, toàn tỉnh hiện có hơn 208.000 ha cà phê, tổng sản lượng ước đạt khoảng 465.000 tấn. Hiện chỉ có khoảng trên 10% diện tích cà phê sản xuất tập trung thành vùng chuyên canh do các đơn vị thuộc Tổng Công ty Cà phê Việt Nam, các công ty cà phê thuộc tỉnh Đắk Lắk và doanh nghiệp quản lý, còn lại gần 90% diện tích cà phê của tỉnh là do nông dân tự trồng, chăm sóc và quản lý. Những năm gần đây, có khá nhiều hộ dân liên kết với hợp tác xã, doanh nghiệp sản xuất cà phê bền vững, cà phê đặc sản nên phương pháp chăm sóc, thu hoạch, bảo quản cũng đã được thay đổi rất nhiều. Đặc biệt, là khâu thu hoạch, người dân đều hái quả chín từ 90 - 100% để bảo đảm chất lượng theo yêu cầu của người thu mua.

Nông dân xã Ea Tiêu (huyện Cư Kuin) thu hoạch cà phê với tỷ lệ chín cao.

Đắk Lắk hiện đang có 4 loại hình cà phê chứng nhận phổ biến gồm: 4C (Bộ nguyên tắc chung cho cộng đồng cà phê), UTZ Certifed, RFA (Rừng nhiệt đới) và FLO (Thương mại công bằng), với tổng diện tích cà phê được áp dụng quy trình sản xuất cà phê bền vững có chứng nhận hơn 45.674 ha, chiếm khoảng 22,12% diện tích cà phê toàn tỉnh. Tuy nhiên, để nâng cao được chất lượng cà phê toàn diện, năm nào ngành nông nghiệp cũng phối hợp với chính quyền các địa phương tăng cường tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân không thu hái cà phê xanh, đảm bảo an ninh trật tự giúp người dân yên tâm thu hái khi tỷ lệ cà phê chín khi hái đạt trên 85%; trường hợp thu cuối vụ, tỷ lệ quả chín phải đạt tối thiểu 80% nhằm đảm bảo chất lượng cà phê sau thu hoạch. Cùng với đó, Chi cục cũng đề nghị các địa phương phối hợp với các ngành chức năng để vừa bảo đảm bảo vệ thu hoạch mùa màng cho bà con nông dân, vừa hướng dẫn kỹ thuật thu hái theo đúng quy định.

Ông Nguyễn Hắc Hiển, Phó Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, trong Đề án phát triển cà phê bền vững của tỉnh đến năm 2020 định hướng đến năm 2030 cũng đã đặt nhiệm vụ là nâng cao nhận thức người sản xuất về việc bảo đảm chất lượng cà phê trong thu hái, phơi sấy, chế biến và bảo quản sau thu hoạch là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm thúc đẩy ngành hàng cà phê tỉnh Đắk Lắk phát triển theo hướng bền vững.

Minh Thuận