Tình yêu đất đai

"Tôi sinh ra ở nông thôn, mẹ tôi là nông dân" (Nguyễn Huy Thiệp), từ lâu tôi cũng vẫn thầm nhủ lòng như vậy và lấy làm tự hào về điều đó. Sống lâu giữa phố phường nhưng tôi thấy về bản chất mình vẫn là một người nhà quê chân chính. Trong huyết quản, vẫn còn ấm nóng dòng máu của người nông dân, dù trên thực tế đã là một viên chức nhà nước thực thụ từ lâu lắm rồi.

Có phải vì thế chăng mà khi các phương tiện thông tin đại chúng đồng loạt đưa tin người nông dân bỏ ruộng mà thấy đắng lòng. Chắc chắn rằng không có người nông dân nào lại không yêu mảnh đất của mình, cho dù đó là mảnh đất bạc màu, chua phèn hay cỗi cằn sỏi đá. Tôi cũng thế, tôi yêu đến quắt quay vùng đất cát cháy quê mình. Ở đó tôi được sinh ra, lớn lên và trưởng thành...

Trên lý thuyết, tình yêu đất đai, yêu “mảnh đất của mình” là đặc trưng của người nông dân ở khắp mọi miền đất nước. Sự kiện “nông dân trả ruộng” cho thấy, trong bối cảnh hiện nay, đang có sự phân hóa trong nông dân xung quanh những giá trị liên quan tới mảnh đất canh tác. Người nông dân khó có thể “thu về” từ đất đai những thứ cần thiết cho sinh hoạt tối thiểu của gia đình và của chính bản thân họ. Thật trớ trêu là những người “nông dân thực sự”, chân lấm tay bùn, đầu tắt mặt tối thì ngày càng trở nên nghèo đi; trong khi đó, một số người từ bỏ nền kinh tế gắn liền với đất đai và các truyền thống nông dân thì bỗng thành khá giả. Người nông dân đang gặp phải một vấn đề mà bản thân khó có thể tự giải quyết: Bỏ ruộng đất không hẳn vì đã có việc làm khác mang lại thu nhập ổn định; thất nghiệp không hẳn vì ít việc làm mà do ý thức phải làm việc quá nhiều với thu nhập nhỏ nhoi. Đã có nhiều chuyên gia, các nhà khoa học và nhà quản lý kinh tế đưa ra nhiều lý do lý giải cho hiện tượng nông dân bỏ đất. Bước đầu, những nguyên nhân được chỉ ra như: thu nhập từ làm ruộng thấp hơn nhiều so với giá trị ngày công của xã hội nên nông dân không thiết tha với đồng ruộng; giá vật tư đầu vào ngày càng tăng, trong khi đó giá bán nông sản ngày càng giảm; các khoản đóng góp ở nông thôn được tính theo đầu sào; sự hình thành của các khu công nghiệp hút hết lao động thanh niên đến làm việc… Lý do nào thấy cũng... có lý cả. Điều vô lý là sự việc không bình thường này vẫn tiếp tục diễn ra, loang ra như một thách thức.

Việc chán ruộng, trả ruộng, “úp ao, treo vườn”, ly nông lẫn ly hương, tệ nạn ở làng… đang là những vấn đề rất hệ trọng của nông nghiệp, nông thôn, nông dân hiện nay. Chương trình xây dựng nông thôn mới đã mang lại những thành công bước đầu với nhiều hy vọng. Để giải quyết căn cơ vấn đề “nông nghiệp, nông thôn, nông dân” thực tế cho thấy đang là một bài toán khó. Cùng với những “quyết tâm”, “quyết liệt” và rất nhiều những cố gắng, nỗ lực khác thì cũng  cần cả tấm lòng thành, cả tình yêu đất đai sâu nặng nữa.

Trương Thị Hiền