Mâu thuẫn Nga - NATO tiếp tục bị đẩy lên cao

Mâu thuẫn giữa Nga và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tiếp tục bị đẩy lên cao khi Nga tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp đáp trả sự mở rộng của NATO trong khi khối liên minh quân sự này cũng thể hiện sự kiên định với cách tiếp cận hai hướng nhằm vào Moscow.

Trả lời phỏng vấn đài truyền hình Nga, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 22-11 bày tỏ quan ngại về quá trình ra quyết định của NATO, đồng thời khẳng định Nga sẽ có các biện pháp đáp trả trước sự mở rộng của NATO.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi 4.000 binh sĩ thuộc 11 quốc gia thành viên NATO bắt đầu cuộc tập trận đa phương quy mô lớn mang tên “Kiếm sắt 2016” (Iron Sword 2016) tại Litva – quốc gia giáp với vùng lãnh thổ Kaliningrad thuộc Nga.

Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: NBC News)

Cuộc tập trận này bao gồm các hoạt động tấn công và phòng thủ, triển khai nhanh và một số nhiệm vụ khác. Đây là cuộc tập trận thứ ba trong năm nay, được tiến hành trong khuôn khổ chương trình huấn luyện quân sự hàng năm của NATO.

Trước đó một ngày, ông Viktor Ozerov, người đứng đầu Ủy ban Quốc phòng thuộc Hội đồng Liên bang (tức Thượng viện) Nga cũng tuyên bố, Nga sẽ triển khai hệ thống tên lửa phòng không S-400 và tên lửa đạn đạo Iskander tại Kaliningrad.

Phản ứng trước các tuyên bố và động thái quân sự gần đây của Nga, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg cam kết sẽ mở rộng năng lực phòng thủ tập thể của khối quân sự này với các đồng minh mới trước những mối đe dọa hiện nay. Ông Stoltenberg cũng nói rằng, NATO đang cân nhắc thúc đẩy khả năng phòng thủ tập thể của khối này, cùng với duy trì ổn định, tăng cường hợp tác với Liên minh châu Âu (EU) và mở rộng khối bằng lời mời Montenegro gia nhập. 

Phát biểu tại phiên họp thường niên lần thứ 62 của Đại hội đồng Nghị viện NATO ở thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ông Stoltenberg nhấn mạnh, tăng cường phòng thủ sẽ đi đôi với đối thoại xây dựng. “Thông điệp từ NATO là chúng tôi muốn đối thoại với Nga. Nga là láng giềng lớn nhất của chúng tôi. Đặc biệt khi căng thẳng leo thang và khi chúng ta đối mặt với nhiều thách thức về an ninh thì điều quan trọng chính là đối thoại. Đó là thông điệp của NATO và sẽ không có mâu thuẫn nào giữa phòng thủ mạnh mẽ và đối thoại chính trị”, ông Stoltenberg nói. Bên cạnh việc nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại chính trị, NATO cũng vẫn sẽ chú trọng tới đẩy mạnh phòng thủ thông qua việc triển khai các biện pháp để tăng cường hiện diện ở khu vực Biển Đen và phía Đông của khối này, trong đó gồm có quá trình điều động 4 tiểu đoàn đa quốc gia tới các nước ở vùng Baltic và Ba Lan.

Với một loạt động thái đáp trả lẫn nhau, từ lời nói tới hành động, dễ dàng nhận thấy mối quan hệ chồng chất căng thẳng giữa Nga và NATO không phải một sớm một chiều có thể “xuôi chèo mát mái”.

Tuy nhiên, với việc “NATO không xem Nga là kẻ thù của mình, không muốn chiến tranh lạnh kiểu mới” thì cách tiếp cận “nước đôi” mà NATO đang theo đuổi cũng có thể được coi là tín hiệu tích cực, là bước đệm hướng tới cải thiện quan hệ hai bên trong thời gian tới.

Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg kiên định với cách tiếp cận hai hướng với Nga.

Phát biểu tại phiên họp thường niên lần thứ 62 của Đại hội đồng Nghị viện NATO ở thành phố Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), ông Stoltenberg nói: "Tăng cường phòng thủ sẽ đi đôi với đối thoại xây dựng."

Binh sĩ NATO trong một hoạt động huấn luyện. (Ảnh: AP)

Ngoài ra, Tổng Thư ký Jens Stoltenberg cũng cam kết sẽ mở rộng năng lực phòng thủ tập thể của khối quân sự này với các đồng minh mới trước những mối đe dọa hiện nay. Ông nói: "Chúng ta đang chứng minh rằng chúng ta có thể chung sức thực hiện thông điệp chính của liên minh là phòng thủ tập thể và sẵn sàng bảo vệ lẫn nhau".

Bên cạnh đó, Tổng Thư ký Stoltenberg cũng đề cập rằng NATO đang cân nhắc thúc đẩy khả năng phòng thủ tập thể của khối này, duy trì ổn định, tăng cường hợp tác với Liên minh châu Âu (EU) và mở rộng khối bằng lời mời Montenegro gia nhập.  Theo ông, NATO đang triển khai các biện pháp để tăng cường hiện diện ở khu vực Biển Đen và phía Đông của khối này, trong đó gồm có quá trình điều động 4 tiểu đoàn đa quốc gia tới các nước ở vùng Baltic và Ba Lan.

Theo Sputnik, bài viết gần đây trên tạp chí Time nhận định chuyến thăm châu Âu lần cuối cùng của ông Barack Obama trên cương vị tổng thống Mỹ đã chứng tỏ rằng ở cả Washington lẫn các quốc gia châu Âu có sự chia rẽ mạnh mẽ trong vấn đề quan hệ với Nga.

Sau chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ của ông Donald Trump, truyền thông phương Tây viết rằng ông Obama đã "chuyển cây gậy tiếp sức" trong việc giải quyết quan hệ với Nga cho Thủ tướng Đức Angela Merkel. Tuy nhiên, trong thực tế, tình hình phức tạp hơn nhiều khi nước Đức không có ảnh hưởng lớn như Mỹ để có thể thống nhất phương Tây, đặc biệt sau sự kiện người dân Anh bỏ phiếu rời châu Âu (Brexit). 

Suốt ba năm cuối, chính sách của châu Âu đối với Nga gần như hoàn toàn rập theo khuôn khổ hợp tác giữa bà Merkel với Tổng thống Obama và Vương quốc Anh. Bài viết có đoạn : "Nhưng với việc Vương quốc Anh rút khỏi liên minh châu Âu, ông Obama rời khỏi Nhà Trắng, bà Merkel sẽ phải thực hiện nhiều nỗ lực hơn nữa để giữ cho các đồng minh đang dao động duy trì chính sách cũ".

Bài viết kết luận, mặc dù trong cuộc họp tại Berlin, các nước châu Âu "nhất trí" tuyên bố tiếp tục chính sách trừng phạt Nga, nhưng nhiều quốc gia thành viên EU không đồng ý với điều này. Đặc biệt là Hy Lạp, Italy, Hungary, Slovakia và Cộng hòa Cyprus nhiều lần tuyên bố cần phải giảm bớt các biện pháp trừng phạt, vì điều đó chỉ gây tổn hại cho nền kinh tế châu Âu chứ không làm thay đổi chính sách của nước Nga. 

Phần lớn những nước này phụ thuộc vào các khoản vay của EU, và đó là những gì giữ họ gần gũi với bà Merkel, nhưng vấn đề tài chính không phải là "phương cách lành mạnh nhất " để quản lý "gia đình châu Âu".

Trả lời phỏng vấn báo Le Monde, Chủ tịch Ủy ban Quân sự Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Tướng Petr Pavel đã bày tỏ quan tâm đến chính sách đối ngoại của Nga trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ông Pavel coi sự hiện diện của nhóm tàu sân bay Nga ở Địa Trung Hải chỉ là một sự biểu dương lực lượng và cho rằng Nga không cố gắng hiếu chiến, mà có ý định khôi phục hình ảnh thành viên có tính xây dựng trên trường quốc tế. Theo ông Pavel, Nga đã có liên hệ với Mỹ để tránh những sự cố giữa quân đội hai nước. 

Ngoài ra, Tướng Pavel thừa nhận rằng, không có bằng chứng cho thấy Nga đã cố gắng gây ảnh hưởng đến chiến dịch bầu cử tổng thống ở Mỹ với sự giúp đỡ của các tin tặc, vì phương Tây không thể xác định được chính xác nơi xuất phát các cuộc tấn công mạng. Bên cạnh đó, ông Pavel cũng tiết lộ rằng NATO đang cố gắng khôi phục quan hệ với Nga về chính trị và quân sự, thể hiện ở việc trong mấy tháng gần đây đã diễn ra hai phiên họp Hội đồng Nga-NATO.

Hồng Hà (Theo VOV, Vietnam+)