Đức, Hà Lan và Thổ Nhĩ Kỳ lún sâu vào "vòng xoáy" chỉ trích lẫn nhau

Ngày 12-3, phát biểu trên đài phát thanh trực tuyến ARD, Bộ trưởng Nội vụ Liên bang Đức Thomas de Maiziere tuyên bố ông không ủng hộ việc các bộ trưởng Thổ Nhĩ Kỳ vận động chính trị qua các buổi míttinh ở Đức. 

Ông Thomas de Maiziere cho rằng các chiến dịch vận động ủng hộ chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ không nên hiện diện tại Đức và ông cực lực phản đối việc "chính trị hóa" các sự kiện này.

Bộ trưởng de Maiziere nhấn mạnh luôn có những cách thức hợp pháp để ngăn chặn những chiến dịch này và "có những giới hạn rõ ràng" trong trường hợp các bộ trưởng của Thổ Nhĩ Kỳ tới Đức.

Người dân Thổ Nhĩ Kỳ biểu tình bên ngoài lãnh sự quán Hà Lan ở Istanbul. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Wolfgang Schäuble cho biết sẽ rất khó để làm việc với Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề trợ cấp kinh tế khi Ankara gây căng thẳng liên quan tới việc cử các bộ trưởng tới tham gia các buổi míttinh ở những nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) nhằm vận động ủng hộ cho Tổng thống Tayyip Erdogan, cùng với đó là việc chính quyền Ankara bắt giữ một nhà báo Đức gốc Thổ. Ông cho rằng những hành động này đang phá hủy những nền tảng cơ bản của việc thúc đẩy hợp tác song phương. 

Hôm 10-3, Tòa án Hiến pháp Đức ra phán quyết khẳng định các quan chức Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ không thể viện dẫn quyền hiến định của Đức để tìm cách nhập cảnh nước này vì mục đích chính trị. Trước đó, Berlin đã hủy một loạt các cuộc míttinh của cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ tại Đức có sự tham gia của các quan chức cấp cao chính quyền Ankara nhằm vận động cho cuộc trưng cầu ý dân về dự luật sửa đổi Hiến pháp Thổ Nhĩ Kỳ, dự kiến diễn ra ngày 16-4 tới. 

Trong một diễn biến liên quan, căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hà Lan cũng chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi cùng ngày, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte tuyên bố "những bình luận đầy tính kích động" của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan khi so sánh Hà Lan với Đức quốc xã chỉ càng làm xấu đi tình hình căng thẳng giữa hai nước. 

Ông Rutte khẳng định mặc dù không tìm cách đối đầu với Ankara, nhưng Hà Lan có thể cân nhắc các phương án khác nếu Thổ Nhĩ Kỳ không chấm dứt việc đưa ra những bình luận như vậy. 

Bên cạnh đó, ông Rutte cho biết phía Amsterdam sẽ không xin lỗi vì đã cấm các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ tham gia những cuộc míttinh nhằm vận động cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ tại Hà Lan ủng hộ Tổng thống Erdogan. 

Trong khi đó, phát biểu trong một sự kiện tại tỉnh Kocaeli gần thành phố Istanbul, ông Erdogan cho rằng Hà Lan đang hành xử như một đất nước có nền chính trị bất ổn, đồng thời chỉ trích các nước châu Âu đã không lên án cách thức Amsterdam đối xử với các bộ trưởng của Thổ Nhĩ Kỳ. 

Trước những diễn biến mới này, Thủ tướng Đan Mạnh Lars Lokke Rasmussen cùng ngày đã đề xuất người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim hoãn chuyến thăm Đan Mạch theo kế hoạch sẽ diễn ra trong tháng này. Ông Rasmussen nhấn mạnh: "Với những công kích hiện nay của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào Hà Lan, không thể coi cuộc hội đàm sắp tới là không liên quan gì tới vấn đề đó".

Bộ trưởng phụ trách các vấn đề Liên minh châu Âu (EU) của Thổ Nhĩ Kỳ Omer Celik ngày 13-3 cũng nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chắc chắn trừng phạt Hà Lan.

Theo Reuters và AP, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Thổ Nhĩ Kỳ ngày 13-3 đã triệu Đại biện lâm thời Daan Feddo Huisinga của Đại sứ quán Hà Lan ở Ankara để chính thức phản đối cách hành xử của Hà Lan đối với một Bộ trưởng Thổ Nhĩ Kỳ cũng như để phản đối việc mà Ankara cho là sử dụng lực lượng "không hợp lý" nhằm vào những người biểu tình ở Hà Lan cuối tuần qua.

Trong công hàm ngoại giao, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng cảnh sát thành phố Rotterdam (Hà Lan) can thiệp (vào các cuộc biểu tình) là không hợp lý đồng thời yêu cầu nhà chức trách Hà Lan có hành động pháp lý đối với những sai phạm của cảnh sát nước này.

Ngoài ra, theo Thổ Nhĩ Kỳ, việc Hà Lan hành xử với các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ ở Hà Lan là vi phạm công ước Vienna (về nguyên tắc ngoại giao) đồng thời kêu gọi phía Hà Lan cung cấp thông tin về những công dân gốc Thổ Nhĩ Kỳ bị thương.

Hôm 12-3, cảnh sát Hà Lan đã sử dụng vòi rồng và chó nghiệp vụ để giải tán hàng trăm người biểu tình vẫy cờ Thổ Nhĩ Kỳ bên ngoài tòa lãnh sự Thổ Nhĩ Kỳ ở thành phố Rotterdam. Hãng tin Reuters dẫn lời các nhân chứng cho biết đã xảy ra đụng độ giữa cảnh sát và người biểu tình. 

Cảnh sát gác tại một con phố khi người Thổ Nhĩ Kỳ tại Hà Lan biểu tình bên ngoài lãnh sự quán Thổ Nhĩ kỳ ở Rotterdam đòi gặp bà Fatma Betul Sayan Kaya, người đã bị cảnh sát ngăn cản tới thành phố này, ngày 11-3. (Ảnh: EPA/TTXVN)

Các cuộc biểu tình này nổ ra sau khi Hà Lan ngăn cản các bộ trưởng Thổ Nhĩ Kỳ phát biểu trước cộng đồng người Hà Lan gốc Thổ Nhĩ Kỳ tại thành phố Rotterdam, nhằm kêu gọi sự ủng hộ đối với kế hoạch sửa đối Hiến pháp Thổ Nhĩ Kỳ, theo đó, tăng thêm quyền lực cho Tổng thống Tayyip Erdogan.

Hà Lan ngày 13-3 đã đưa ra cảnh báo đi lại mới đối với các công dân Hà Lan ở Thổ Nhĩ Kỳ, khuyến cáo các công dân Hà Lan thận trọng giữa lúc xảy ra căng thẳng giữa hai nước.

Ủy ban châu Âu ngày 13-3 đã kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ ngừng đưa ra các phát ngôn và hành động có thể làm gia tăng căng thẳng với một số nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) trong bối cảnh các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đang tìm cách vận động cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ ở nước ngoài ủng hộ kế hoạch sửa đối Hiến pháp nhằm tăng thêm quyền lực cho Tổng thống Tayyip Erdogan.

Trong cuộc họp báo tại Brussels (Bỉ), người phát ngôn của Ủy ban châu Âu nhấn mạnh, điều cần thiết hiện nay là tránh gây leo thang căng thẳng và các bên cần tìm cách bình ổn tình hình. Bên cạnh đó, Ủy ban châu Âu cho biết, Liên minh châu Âu sẽ đánh giá kế hoạch sửa đối Hiến pháp của Thổ Nhĩ Kỳ khi xét duyệt tư cách thành viên của nước này trong EU, trong trường hợp kế hoạch này được chấp thuận trong cuộc trưng cầu ý dân tại Thổ Nhĩ Kỳ ngày 16-4 tới.  

Theo EU, Đức và Hà Lan có quyền quyết định về việc có cho phép các chính trị gia Thổ Nhĩ Kỳ vào những nước này để thuyết phục kiều dân Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ cho kế hoạch mở rộng quyền lực cho Tổng thống Recep Tayyip Erdogan hay không.

Trong diễn biến liên quan, Tổng Thư ký Tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg cùng ngày cũng hối thúc Ankara và các đồng minh NATO giảm căng thẳng. Ông nói: "Tôi sẽ động viên tất cả các nước đồng minh tôn trọng lẫn nhau, bình tĩnh và có hướng tiếp cận thận trọng nhằm góp phần xoa dịu căng thẳng".

Hà Dương (Theo VOV, TTXVN)