Mùa gặt trong ký ức

Buổi sáng thức giấc, nhìn ra phía cửa sổ thấy màu nắng vàng ngập tràn khắp lối. Tôi nhận ra mùa hạ đã về tự khi nào. Thốt nhiên, ký ức của tôi lại neo về những ngày xưa cũ. Những mùa gặt rộn ràng tiếng nói cười của người dân quê hồn hậu. Những giọt mồ hôi ướt đẫm khuôn mặt sạm đen. Khắp nẻo đường quê ngập tràn, thơm hương rơm rạ…

Gần hai mươi năm ở quê nhà là từng ấy mùa gặt tôi đã trải qua với bao nhiêu gian khó, niềm vui cũng như hạnh phúc. Thi thoảng giấc mơ về chốn cũ, quê nhà, những mùa gặt đều đặn xuất hiện trong đầu tôi. Hình ảnh mùa hạ nắng chói chang, từ những ngày hôm trước, mẹ đi thăm đồng về và nói rằng ít ngày nữa lúa sẽ chín và mùa gặt sẽ bắt đầu. Cha giúp mẹ xuống chợ huyện cắt lại chấu liềm cho sắc, ra sau hồi nhà đốn tre chẻ lạt bó lúa, rồi tất bật khắp làng trên xóm dưới để mượn xe bò cho những ngày gặt lúa. Còn mẹ thì chuẩn bị quang gióng, đòn gánh, thêm túi chanh tươi và cân đường để pha nước uống.

Buổi sáng mẹ thức dậy từ rất sớm, chái bếp nhỏ xíu của mẹ bập bùng ánh lửa chuẩn bị cơm sáng. Cả nhà làm quần quật từ sáng tới tối mịt vẫn chưa xong việc. Bữa cơm trọn vẹn đầy đủ dường như là không thể. Bởi vì ai cũng muốn chạy đua với thời gian, với máy tuốt, với những đợt nắng phơi cho khô khén lúa đổ bồ. Những ngày chính vụ, từ sáng sớm dọc các con đường đã thấy nhộn nhịp tiếng nói cười, tiếng giục nhau, tiếng xe bò rầm rập. Ra tới đồng càng thấy hơn “không khí” của mùa gặt. Người lớn, trẻ con tụ họp từng vuông ruộng nhà mình, giữa cái màu vàng óng ả của lúa chín và nắng hạ chói chang. Thường thì phụ nữ sẽ đảm nhiệm người gặt chính, đàn ông gom từng gồi lúa lại, bó thành từng bó lớn cho lên xe bò hoặc tự gánh về nhà. Trẻ con chúng tôi có nhiệm vụ đưa nước cho người lớn. Xong việc, lại lội khắp ruộng để mót lúa rơi, bắt muồm muỗm, châu chấu. Cứ mỗi mùa gặt mẹ “giao phó” cho hai anh em tôi mỗi đứa một đôi gà để chăm sóc bằng lúa mót và châu chấu, đợi đến năm học mới bán mua sách vở.

Minh họa: Trà My

Mùa hạ đôi lúc cũng ẩm ương, không phải lúc nào trời cũng nắng mà có khi lại có những cơn mưa bất chợt. Thế nên, đi gặt trúng cơn mưa cũng không có gì lạ. Nhìn mồ hôi của người dân ướt sũng hòa quyện vào mưa lúc này mới thấy người nông dân khổ bao nhiêu. Chưa kể lúa dính mưa, việc gặt hái hay vận chuyển cũng trở nên khó khăn hơn.

Mùa gặt về niềm vui còn đó nhưng có những lúc buồn thao thiết. Người nông dân mong chờ hai vụ lúa, phân gio, giống má, tiền ăn, tiền đóng học đều trông chờ vào mấy sào ruộng. Tôi nhớ hình ảnh mẹ đứng trước sân lúa vàng óng, đưa tay gạt vội mồ hôi khi biết tin giá lúa bán chẳng được bao nhiêu.

Quê tôi lên thị xã, một phần đất nông nghiệp được chuyển đổi để nhường chỗ cho xí nghiệp, nhà máy, phần còn lại người dân chuyển sang trồng hoa màu. Cánh đồng năm xưa giờ thưa thớt vài hộ gia đình trồng lúa. Mỗi lần về lại ngang nhà, qua cánh đồng năm xưa, tôi lại nhớ biết nhường nào. Lại thêm những hoài niệm ùa về. Mùa gặt trong ký ức của tôi là những năm tháng bình yên với những kỷ niệm dấu yêu ngọt ngào. Tôi đã đi lên từ gian khổ, băng qua bao mùa gặt để lớn và trưởng thành…

Đào Thanh Tùng