Cảnh báo từ những tai nạn thương tích trẻ em trong ngày hè

Những năm gần đây, tai nạn thương tích đã trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em. Đây cũng là lời cảnh báo cho những bậc phụ huynh cũng như các cấp chính quyền trong việc bảo đảm an toàn cho trẻ em tránh khỏi những tai nạn thương tích, nhất là trong những ngày hè.

Những con số đáng báo động...

Trong những năm gần đây, tai nạn thương tích đã trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em và trẻ vị thành niên, đặc biệt là tai nạn đuối nước. Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, từ năm 2008 đến 2010, trên địa bàn tỉnh đã có 13.368 trường hợp trẻ em bị tai nạn thương tích, trong đó có 166 em bị tử vong. Cụ thể, năm 2010 đã có 3.858 trường hợp trẻ em bị tai nạn thương tích, có 75 em bị tử vong, trong đó 52 em tử vong do tai nạn đuối nước (gần 70%). Năm 2011 có 1.009 lượt trẻ em và trẻ vị thành niên bị tai nạn thương tích khiến 76 em tử vong, trong đó số tử vong do đuối nước là 63 em (tăng 11 em so với năm 2010). Đặc biệt, trong số các trường hợp tử vong phần lớn đều do nguyên nhân đuối nước. Qua thống kê cho thấy, có đến 30% trường hợp chết đuối do đi chơi thác nước, 65% chết ở các hồ tưới tiêu và đập nước, 5% chết vì ngã xuống giếng...

Để phòng tránh tai nạn đuối nước, trẻ em cần được dạy học bơi. (Trong ảnh: Trong những ngày hè, hồ bơi thuộc Nhà Văn hóa Thanh thiếu nhi tỉnh luôn có nhiều trẻ em tới học bơi).

Điển hình cho các trường hợp đuối nước là những vụ việc đau lòng đã xảy ra gần đây, như vào sáng 9-3-2012, hai em học sinh Trần Thanh Huy (SN 1999), học sinh lớp 7A2 và Trần Thanh Vân (SN 2000) học lớp 6A4 tại Trường THCS Ngô Mây, xã Cư Mốt (Ea H’leo) đã rủ nhau ra tắm hồ nước tại thôn 4A, do không biết bơi và mực nước lòng hồ sâu nên cả Huy và Vân đều đuối nước, tuy đã được người lớn phát hiện và đến cứu nhưng không kịp khiến cả hai đều thiệt mạng. Trước đó vào ngày 6-11-2011, 4 em học sinh Đỗ Thị Mỹ Huyền, Mai Thị Thanh Trang, Dương Thị Hải Yến và Hà Thị Thùy Trang, cùng là học sinh lớp 9A2, Trường Trung học cơ sở Cư Kuin (Cư Kuin), sau khi đi học về đã chèo một chiếc thuyền bằng tôn ra hồ chơi, không may chiếc thuyền bị chìm, cả bốn em đều không biết bơi nên đã bị chết đuối…

Những con số thống kê trên cho thấy, thực trạng trẻ em bị tai nạn thương tích ở đang thực sự đáng báo động và ngày càng khó kiểm soát. Phần lớn các trường hợp đuối nước xảy ra khi không có người lớn bên cạnh, một số trường hợp khác tuy được người lớn phát hiện kịp thời đưa được lên bờ tuy nhiên cũng bị tử vong do người sơ cứu đuối nước chưa có đủ kỹ năng hô hấp nhân tạo.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ em bị đuối nước và các tai nạn thương tích khác, bà Từ Thị Khanh, Trưởng Phòng Bảo vệ chăm sóc trẻ em phân tích: Dak Lak là tỉnh có hệ thống ao, hồ, sông, suối thác nước chiếm một tỷ lệ khá lớn và nằm rải rác đều khắp, một đặc điểm chung của các hồ, đập là đa số đều có độ sâu khá lớn và hình lòng chảo. Ngoài ra số đập, giếng nước, hồ tưới tiêu của nông trường, các hộ gia đình trồng cà phê là tương đối lớn.. Trong khi đó, công tác cảnh báo cũng như bảo đảm an toàn cho trẻ em tại các khu vực có sông suối ao hồ… còn rất hạn chế. Hệ thống rào chắn, biển báo, biển cấm đề phòng nguy hiểm hầu như không được chú trọng hoặc nhiều nơi cũng chưa có biển báo. Mặt khác, nhiều hộ gia đình nông thôn sử dụng nước giếng đào hoặc bể chứa nước nhưng thường không có nắp đậy hoặc nắp đậy không an toàn…

Ngoài ra cũng còn nhiều nguyên nhân khác dẫn đến tai nạn thương tích cho trẻ như: tai nạn giao thông, bỏng, ngộ độc thức ăn, súc vật cắn, bạo lực, điện giật… Tai nạn thương tích trẻ em đã trở thành một vấn đề báo động, gây ra những hậu quả tiêu cực đối với tinh thần và thể chất của các em, cũng như những mất mát không gì bù đắp được cho gia đình và xã hội.

Gian truân tìm phương cách giảm tai nạn thương tích

Những vụ tai nạn thương tâm cũng như những con số thống kê trên đã phần nào nói lên thực trạng đáng báo động về những tai họa đang đe dọa đến sức khỏe và sinh mạng của trẻ em. Nó đòi hỏi các cấp, ban ngành nói riêng và xã hội nói chung cần phải có trách nhiệm hơn, bằng những hành động và việc làm thật cụ thể trong việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em.

Đứng trước thực trạng trẻ em bị tai nạn thương tích ngày càng gia tăng, các sở ban ngành đã có nhiều biện pháp tích cực nhằm hạn chế những tai nạn trên. Tiêu biểu là kế hoạch “Phối hợp liên ngành phòng, chống đuối nước cho trẻ em giai đoạn 2011 – 2015” giữa các sở ban ngành trong tỉnh. Theo đó, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức tuyên truyền, phát tờ rơi, sinh hoạt ngoại khóa, phổ biến pháp luật, nói chuyện ở cộng đồng dân cư, rèn luyện kỹ năng cho học sinh thông qua các buổi sinh hoạt ngoại khóa, giờ chào cờ…; đến nay toàn ngành đã chi gần 200 triệu đồng và cắm 250 biển báo nguy hiểm ở các hồ nước trên toàn tỉnh. Hội Nông dân tỉnh thường xuyên tuyên truyền, vận động hội viên thực hiện tốt công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em, mở 4 lớp tập huấn cấp tỉnh và tuyên truyền phổ biến kiến thức  hướng dẫn kỹ năng bảo vệ trẻ em cho 90.000 hội viên cơ sở. Tỉnh Đoàn thanh niên thì triển khai tập huấn kỹ năng sơ cấp cứu, xử lý tình hưống nguy hiểm khi gặp tai nạn đuối nước. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh cũng đã triển khai kế hoạch xây dựng mô hình Ngôi nhà an toàn phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em, và phối hợp với Nhà Văn hóa Thanh thiếu nhi tỉnh tổ chức lớp học bơi cho em học sinh trong dịp hè này…

Tuy đã có nhiều chương trình được triển khai nhưng nhìn chung, hiệu quả đem lại cũng như mức độ ảnh hưởng của các chương trình trên toàn tỉnh còn đang hạn chế. Nhất là việc thiếu thốn các cơ sở dạy bơi cho thanh thiếu nhi, toàn tỉnh ngoại trừ TP. Buôn Ma Thuột và huyện Ea Kar đã có hồ bơi và đáp ứng việc dạy bơi thì hầu như các huyện đều chưa có. Chính điều này là nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng nhiều trẻ em rủ nhau ra các khu vực sông suối ao hồ để tự tập bơi rồi dẫn tới nhiều vụ việc đau lòng… Không dừng lại ở đó, việc thiếu đội ngũ huấn luyện viên dạy bơi, cũng như công tác đào tạo các kỹ năng sơ cấp cứu nạn nhân trong người dân còn rất hạn chế, đã ảnh hưởng không nhỏ tới tai nạn thương tích trẻ em trong những ngày hè. Ngoài ra là việc thiếu kiến thức bảo đảm an toàn cho trẻ em của các bậc phụ huynh ngay chính trong ngôi nhà mình. Một nguyên nhân khác góp phần gián tiếp tới các vụ tai nạn thương tích là thực trạng thiếu sân chơi lành mạnh và bổ ích cho trẻ tại các vùng sâu, vùng xa và các huyện, dẫn đến các em thường tự mày mò và tìm kiếm sân chơi cho riêng mình trong những ngày hè.

Theo bà Từ Thị Khanh, hiện nay phương pháp tối ưu nhằm giảm tình hình tai nạn thương tích trẻ em và trẻ vị thành niên là đẩy mạnh công tác truyền thông tới trực tiếp các thôn, buôn, xã. Tổ chức các buổi nói chuyện trực tiếp tới người dân về những hậu quả và phương pháp phòng tránh tai nạn thương tích, qua đó thay đổi nhận thức của người dân, để chính người dân sẽ tìm ra phương pháp tốt nhất nhằm bảo vệ chính con, em mình. Ngoài ra, chính quyền địa phương cũng cần tiến hành xây dựng các biển báo nguy hiểm tại những nơi có nguy cơ xảy ra tai nạn thương tích cao. Triển khai rộng rãi mô hình “Ngôi nhà an toàn phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ” tới mọi gia đình. Tổ chức các lớp dạy bơi, kỹ năng sơ cấp cứu khi bị đuối nước và các tai nạn khác cũng như việc đầu tư xây dựng các địa điểm vui chơi lành mạnh dành cho trẻ em.

Gia Thịnh