Nhật - Mỹ phản đối hành vi uy hiếp, cưỡng chế, bạo lực xâm hại Biển

Sáng 10-2 (theo giờ Việt Nam), Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã tới Washington để thảo luận với Tổng thống Mỹ Donald Trump về một tiến trình mới cho mối quan hệ song phương, trong bối cảnh xuất hiện những căng thẳng giữa hai nước trong các lĩnh vực thương mại và quốc phòng.

Tháp tùng ông Abe trong chuyến thăm này có Bộ trưởng Tài chính Taro Aso và Ngoại trưởng Fumio Kishida.

Ngày 10-2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh chính thức đầu tiên với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Nhà Trắng, trong đó hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về nhiều vấn đề liên quan đến thương mại và quan hệ an ninh giữa hai nước. 

Phát biểu với báo giới sau cuộc gặp, Tổng thống Trump đã nhấn mạnh tới mối quan hệ sâu sắc giữa hai nước, đồng thời khẳng định cam kết của Washington đối với an ninh Nhật Bản.

Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí rằng những cam kết về bảo vệ Nhật Bản của Mỹ cũng sẽ được áp dụng cho quần đảo Senkaku hiện do Tokyo kiểm soát trong khi Trung Quốc tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư trên Biển Hoa Đông.

Bên cạnh đó, ông Trump cũng đã mô tả cuộc điện đàm vừa qua giữa ông với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là “rất thân thiện”. Tổng thống Mỹ khẳng định việc quan hệ Mỹ - Trung được cải thiện không phải là mối đe dọa đối với Nhật Bản. 

Về phần mình, Thủ tướng Abe cho hay ông sẽ thảo luận về một số vấn đề về kinh tế và thương mại với Tổng thống Trump. Ông Abe cũng bày tỏ “sự lạc quan” về những kết quả thuận lợi sau cuộc đối thoại này.

Thủ tướng Abe khẳng định ông hoàn toàn nắm rõ việc ông Trump quyết định rút lui khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), tuy nhiên Nhật Bản và Mỹ đã nhất trí về một khuôn khổ mới liên quan đến đối thoại kinh tế.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Nhà Trắng. (Ảnh: AFP)

Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí rằng các mối quan hệ thương mại song phương đều phải có lợi cho hai nước. Thủ tướng Abe bày tỏ sự lạc quan rằng các cuộc đối thoại sẽ có được những kết quả tốt đẹp, đồng thời cho biết Nhật Bản đang tìm kiếm một bộ quy tắc thương mại có tính công bằng và phổ biến ở trong khu vực.

Tuyên bố chung về quan hệ đồng minh Nhật-Mỹ đã được công bố sau hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe.

Trong Tuyên bố chung, hai bên đã xác nhận lại quyết tâm mạnh mẽ tăng cường hơn nữa quan hệ đồng minh và kinh tế giữa hai nước. Hai bên nhất trí rằng, quan hệ đồng minh hai nước là nền tảng của hòa bình, phồn thịnh và tự do ở khu vực Châu Á -Thái Bình Dương. Trong bối cảnh an ninh của khu vực đang gia tăng những vấn đề nóng, Mỹ sẽ tăng cường sức mạnh, trong khi đó Nhật Bản sẽ giữ vai trò và trách nhiệm lớn hơn với tư cách là nước đồng minh.

Hai bên nhấn mạnh sẽ tiếp tục thực hiện và mở rộng hợp tác quốc phòng dựa trên phương châm hợp tác quốc phòng Nhật - Mỹ năm 2015. Hai nước sẽ tăng cường hơn nữa hợp tác đối tác và các nước đồng minh khác ở khu vực. Hai bên khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì trật tự xã hội dựa trên luật pháp quốc tế.

Hai bên cũng xác nhận điều 5 của Hiệp ước an ninh Nhật - Mỹ là phù hợp với vấn đề liên qua tới quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư), phản đối những hành động đơn phương làm tổn hại tới hoạt động của Nhật Bản tại khu vực này, thống nhất sẽ làm sâu sắc hơn hợp tác nhằm bảo vệ hòa bình, ổn định của khu vực biển Hoa Đông. Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì trật tự Biển dựa trên luật pháp quốc tế bao gồm tự do hàng hải và các tự do trên biển hợp pháp khác. Đồng thời, phản đối mạnh mẽ những chủ trương uy hiếp, cưỡng chế, bạo lực xâm hại tới Biển. Đặc biệt, hai bên đã yêu cầu các bên liên quan tránh hành động gây căng thẳng bao gồm quân sự hóa ở khu vực Biển Đông, yêu cầu hành xử dựa trên luật pháp quốc tế.

Trong bản Tuyên bố hai bên cũng đưa ra những cam kết kinh tế giữa hai nước trong thời gian tới.

Hai bên đã thảo luận sâu về những cơ hội, chủ đề mà các nền kinh tế đang đối diện, cũng như tầm quan trọng của việc thúc đẩy tăng trưởng của kinh tế thế giới và khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, thống nhất việc tăng cường hợp tác kinh tế giữa hai nước nói riêng và khu vực Châu Á-Thái Bình Dương nói chung dựa trên con đường thương mại tự do và công bằng. Bởi đây sẽ là vấn đề bao gồm việc xác định tiêu chuẩn cao liên quan tới đầu tư thương mại, giảm thiểu rào chắc thị trường, mở rộng cơ hội tăng trưởng kinh tế và việc làm ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.

Liên quan tới việc Mỹ không tham gia vào Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), hai bên cam kết sẽ nghiên cứu sâu biện pháp tối ưu nhất để đạt được mục đích chung.

Cụ thể trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Aso Taro cho biết, trong khung đối thoại mới mà đã đạt được thỏa thuận giữa hai bên, thì những vấn đề cụ thể trong lĩnh vực kinh tế mà đầu tiên là thương mại đã được hai bên trao đổi thẳng thắn và thống nhất.

Dư luận Nhật Bản hết sức quan tâm tới kết quả hội đàm giữa Thủ tướng Abe và Tổng thống Trump lần này. Giới chính trị cũng yên tâm hơn và nhân dân Nhật Bản thêm một lần nữa tin tưởng vào khả năng của Thủ tướng Abe.

Ông Takamura, Phó Chủ tịch đảng Tự do dân chủ cho rằng, bước đầu ông Donald Trump đã có thể bày tỏ những gì mà ông không thể nói hết trong cuộc bầu cử vừa qua trong mối quan hệ với Nhật Bản và ông Abe đã có thể làm tốt vai trò của mình trong chuyến thăm này, tạo nên mối quan hệ tốt với ông Trump. Và những thỏa thuận về hợp tác kinh tế giữa hai bên là rất tốt.

Trong khi đó, trả lời phỏng vấn báo chí liên quan tới vấn đề TPP, Ngoại trưởng Fumio Kishida cho rằng điều quan trọng nhất là Nhật Bản đã nói rõ được với ông Trump về cách suy nghĩ và nhận thức cơ bản của Nhật Bản về TPP. Do vậy, điều đáng nói là cuộc hội đàm giữa hai bên đã cam kết sẽ nghiên cứu sâu biện pháp tối ưu nhất để đat được mục đích chung về vấn đề này.

Tuy nhiên, cũng có những ý kiến trái chiều về lập trường của Thủ tướng Abe và Tổng thống Trump. Chủ tịch Đảng Cộng sản Nhật Bản Shii Kazuo cho rằng, lập trường “quan hệ đồng minh là số 1” của Thủ tướng Abe và “Mỹ là số 1” của Tổng thống Trump, hay quan điểm về chính sách an ninh, kinh tế của hai nhà lãnh đạo này là sự “bắt chước dị thường”. Nhưng dù sao đi nữa, những gì mà hai bên đã đạt được trong cuộc hội đàm được coi là thành công của ông Abe trong chuyến thăm Mỹ lần này.

Dương Hà (Theo VOV, TTXVN)