Hoàng thành Thăng Long được công nhận là Di sản Văn hóa thế giới

Khu di tích Hoàng thành Thăng Long bao gồm Khu di tích khảo cổ học tại 18-Hoàng Diệu và Thành cổ Hà Nội, với diện tích hơn 18.000 m2. Các cuộc khai quật tại đây trong 5 năm qua đã phát lộ một quần thể di tích gồm nhiều loại hình kiến trúc dưới lòng đất và bộ phận di tích trên mặt đất trong Thành cổ Hà Nội, chứng minh sự hiện hữu lịch sử lâu dài của kinh đô Thăng Long qua gần 1.300 năm, từ thời Tiền Thăng Long (thế kỷ thứ VII-IX), qua thời Đinh - Tiền Lê (thế kỷ X), đến thời kỳ Thăng Long- Hà Nội, với các vương triều Lý - Trần – Lê - Nguyễn (từ năm 1010 đến đầu thế kỷ XX).

Hoàng thành Thăng Long xưa (Ảnh: T.L)

Những di vật ở di chỉ khảo cổ học Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội còn cho thấy Thăng Long- Hà Nội vừa là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá trong thời gian dài hơn nghìn năm, vừa là nơi tiếp xúc, tiếp thu những tư tưởng văn hoá của các vùng, các quốc gia có nền văn minh lớn như Ấn Độ, Trung Quốc và vùng Đông Nam Á, chứng tỏ mối quan hệ, sự giao lưu kinh tế, văn hoá của Thăng Long với các nước trong khu vực và thế giới trong lịch sử.

Những di tích trên mặt đất và khai quật được trong lòng đất tại Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội là minh chứng đặc sắc về quá trình giao lưu văn hóa lâu dài. (Ảnh: Chinhphu.vn)

 Giá trị lịch sử nổi bật của Khu di tích là bề dày lịch sử của một trung tâm chính trị, quyền lực mà cho đến nay vẫn giữ vai trò trung tâm của nước Việt Nam hiện đại, vẫn nằm trong trung tâm chính trị Ba Đình của Thủ đô Hà Nội. Trên thế giới, có nhiều kinh thành có lịch sử trên nghìn năm, nhưng thủ đô một nước hiện nay có bề dày lịch sử với vai trò trung tâm quyền lực gần 13 thế kỷ, trong đó có gần nghìn năm gần như liên tục là thủ đô thì rất hiếm. Tính liên tục và lâu dài của một trung tâm quyền lực cho đến ngày nay, là đặc điểm và giá trị lịch sử nổi bật của khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long.

 

Ủy ban Di sản thế giới đã công nhận khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội là Di sản Văn hóa thế giới dựa trên 3 tiêu chí (trong số 6 tiêu chí của UNESCO). Theo tiêu chí số 2, những di tích trên mặt đất và khai quật được trong lòng đất tại khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội là minh chứng đặc sắc về quá trình giao lưu văn hóa lâu dài, là nơi tiếp nhận nhiều ảnh hưởng văn hóa từ bên ngoài, nhiều học thuyết, tư tưởng có giá trị toàn cầu của văn minh nhân loại, đặc biệt Phật giáo, Nho giáo, thuyết phong thủy, mô hình vương thành phương Đông, mô hình kiến trúc quân sự phương Tây (thành Vauban), đến từ Trung Hoa, Champa,  Pháp, để tạo dựng nên những nét độc đáo, sáng tạo của một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của một quốc gia vùng châu thổ sông Hồng. Kết quả giao thoa, tiếp biến văn hóa đó được biểu đạt trong tạo dựng cảnh quan, qui hoạch các khu cung điện, trong nghệ thuật kiến trúc và nghệ thuật trang trí cung đình với diễn biến văn hóa đa dạng qua các thời kỳ lịch sử.

Giếng thời Lê (Ảnh: Cinet.gov.vn)

Theo tiêu chí số 3, khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội là minh chứng duy nhất về truyền thống văn hóa lâu đời của người Việt ở châu thổ sông Hồng trong suốt lịch sử liên tục 13 thế kỷ và vẫn được tiếp nối cho đến ngày nay. Những tầng văn hóa khảo cổ, di tích kiến trúc và nghệ thuật của di sản phản ánh một chuỗi lịch sử nối tiếp nhau liên tục của các vương triều cai trị đất nước Việt Nam trên các mặt tư tưởng, chính trị, hành chính, luật pháp, kinh tế và văn hoá trong gần một ngàn năm.

 

Theo tiêu chí số 6, khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội minh chứng rõ nét về một di sản có liên hệ trực tiếp với nhiều sự kiện trọng đại của lịch sử của một quốc gia dân tộc vùng Đông Nam Á trong mối quan hệ khu vực và thế giới. Di sản đề cử là bằng chứng thuyết phục về sức sống và khả năng phục hưng của một quốc gia sau hơn mười thế kỷ bị nước ngoài đô hộ. Di sản đề cử còn ghi đậm dấu ấn thắng lợi của một nước thuộc địa trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành độc lập dân tộc, có ảnh hưởng rộng lớn trong phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.

Rồng đá trên thềm Điện Kính Thiên - trung tâm của Hoàng thành Thăng Long.         (Ảnh: Chinhphu.vn)

Từ năm 2006, khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long đã được bảo vệ, xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt và xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. Hồ sơ được đăng ký từ tháng 9-2008, đệ trình UNESCO từ tháng 1-2009, được UNESCO tiến hành các quy trình thẩm định chặt chẽ thông qua cơ quan tư vấn IOCMO. Ngày 1-8, Kỳ họp lần thứ 34 Ủy ban Di sản thế giới của UNESCO tổ chức tại Brasilia (thủ đô Brasil), Ủy ban Di sản thế giới đã thông qua Nghị quyết công nhận khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội là Di sản Văn hóa thế giới. Đây là món quà vô giá, sự kiện hết sức có ý nghĩa đối với nhân dân Việt Nam và Thủ đô Hà Nội trước thềm Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội.

 

Trước Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, Việt Nam đã có 5 Di sản Vật thể thế giới, gồm 3 Di sản Văn hóa: Quần thể Di tích cố đô Huế - 1993, Phố cổ Hội An và Thánh địa Mỹ Sơn - đều năm 1999 và 2 Di sản Thiên nhiên: Vịnh Hạ Long - 1994, được công nhận mở rộng vào năm 2000 và Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng - 2003.