Câu lạc bộ cá lăng đuôi đỏ xã Hòa Phú (TP. Buôn Ma Thuột): Hướng phát triển kinh tế hiệu quả của người nông dân

Khi thấy cá lăng đuôi đỏ đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do các ngư dân ngày đêm đánh bắt dưới mọi hình thức vì nguồn lợi trước mắt, người dân xã Hòa Phú đã mạnh dạn đưa cá vượt sông Sêrêpôk về nuôi ở ao, hồ. Hiệu quả đem lại ngoài mong đợi, họ đã nhân rộng trở thành mô hình câu lạc bộ (CLB) cá lăng.

Cá lăng nha đuôi đỏ là một loài cá da trơn có giá thành cao (khoảng 250.000 đồng/kg), chỉ có ở dòng sông Sêrêpôk, chủ yếu để cung cấp cho các nhà hàng, quán nhậu. Trung bình mỗi con nuôi 18 tháng sẽ đạt trọng lượng khoảng 3 kg. Đây là loài cá dễ nuôi; thức ăn chủ yếu là các loài cá, tôm nhỏ; từ 2 đến 3 ngày mới cho ăn một lần.
Với nguồn lợi mà cá lăng đuôi đỏ mang lại, nhiều người dân đã dùng mọi hình thức để đánh bắt như dùng lưới điện, câu, thả lưới,… khiến loài cá này ngày càng cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2005, ông Trần Văn Kiếm (thôn 2) và ông Hoàng Quốc Bài (thôn 5) đã quyết định đưa cá lăng về nuôi thử nghiệm trong ao hồ của mình. Ông Kiếm nhớ lại: “Ban đầu, tôi mua cá giống từ những người đi câu với giá 30.000-40.000 đồng/ con dài khoảng 15cm. Sau những băn khoăn, lo sợ loài cá vốn sống ở dòng sông chảy xiết, lắm thác ghềnh sẽ không sống được trong ao, hồ nước tĩnh, tôi đã thở phào nhẹ nhõm khi nửa năm sau, những con cá lăng nuôi thử ban đầu đã nặng hơn một kg”. Như vậy, trong khoảng thời gian nuôi hơn một năm, bầy cá lăng “thử nghiệm” đã nặng từ 2-3 kg/con. Tính sơ qua, với 300 con cá lăng, lấy ở mức trọng lượng khiêm tốn nhất mỗi con 2 kg, ông Kiếm đã có trong tay không dưới 150 triệu đồng. Ông Bài nuôi 200 con cũng có thể thu khoảng 100 triệu đồng. Đến tháng 7-2007, Hội Nông dân TP. Buôn Ma Thuột nghe tin đã trích ngân sách hỗ trợ 10 triệu đồng mua gần 40kg cá lăng giống cấp cho hai hộ ông Kiếm và ông Bài để nuôi thử nghiệm trên diện tích gần một ha mặt nước để nhân rộng mô hình.

Hồ nuôi cá lăng của CLB cá lăng xã Hòa Phú.

Trước những thành công ban đầu của hai hộ nuôi thí điểm, nhiều người dân khác ở thôn 5 xã Hòa Phú đã “học theo” để nuôi cá lăng đuôi đỏ trong ao, hồ như hộ ông Lê Văn Cường, bà Nguyễn Thị Hải,… Ông Nguyễn Minh Tâm, chủ tịch UBND xã Hoà Phú cho biết: “Từ mô hình nuôi cá lăng của hộ ông Kiếm và ông Bài, nhiều hộ khác bắt đầu nuôi với số lượng  khá lớn khoảng 1000 con. Hiện tại, đã thành lập mô hình CLB cá lăng xã Hòa Phú gồm 16 hội viên là những người đã từng chăn nuôi cá”.
CLB cá lăng được hình thành từ tháng 7-2009, với gần 3.000 con cá được nuôi trên diện tích 3 sào mặt nước ở thôn 5, được giao cho hộ ông Trần Văn Kiếm (Phó chủ nhiệm CLB) chăm sóc. Cuối năm 2009, CLB cá lăng xã Hóa Phú được Hội Nông dân TP. Buôn Ma Thuột hỗ trợ 17 triệu đồng để mua cá giống, thức ăn. Bên cạnh đó, một số hội viên đã quyết định đóng góp thêm (3 triệu đồng/hộ) để phát triển số lượng cá của CLB như hộ ông Nguyễn Văn Chi (Chủ nhiệm CLB), hộ bà Nguyễn Thị Bích Yến, ông Kiếm, ông Bách,… Theo ước tính, đến thời kỳ thu hoạch (đầu năm 2011) thì mỗi hộ sẽ được thu lãi từ 30-40 triệu đồng. Không chỉ tham gia nuôi cá ở trong CLB, nhiều hộ khác còn mạnh dạng đầu tư vốn để nuôi riêng trong diện tích ao, hồ của mình với số lượng lên đến hơn 1000 con.

Ông Trần Văn Kiếm thu hoạch cá lăng nuôi.

Trong khi nhiều hộ chăn nuôi khác đang phải lao đao tìm đầu ra cho sản phẩm, thì những người nuôi cá lăng đuôi đỏ không phải lo lắng trước vấn đề này. Khi cá chưa đến kỳ thu hoạch, các nhà hàng, quán nhậu ở các nơi đã đến “đặt hàng” tại hồ với giá từ 200.000-250.000 đồng/kg. Mặc khác, nhiều hộ dân và các trang trại khác trên địa bàn trong tỉnh và ngoài tỉnh như Phú Yên, TP. Hồ Chí Minh tìm đến mua giống. Ông Bài cho biết, chỉ bán con giống với số lượng ít để nhân rộng mô hình nuôi cá lăng đuôi đỏ, chứ không thể bán nhiều vì nguồn cá giống ở đây chủ yếu được mua từ những người đi câu trên sông Sêrêpôk. Trao đổi về vấn đề này, ông Kiếm cho biết thêm, hiện tại câu lạc bộ chưa sản xuất được cá giống do nguồn nước ở đây là nước tĩnh, mà loài cá này thì chỉ có thể sinh sản trong ngưồn nước ghềnh, thác chảy mạnh. Những thành viên CLB cá lăng và người dân xã Hòa Phú đang cần sự đầu tư về vốn để phát triển, mở rộng diện tích ao hồ thả cá lăng. Nhiều hộ muốn nuôi loài cá này, nhưng vì chi phí đầu tư mua cá giống quá lớn đã gây trở ngại đến sự phát triển của người nông dân.

                                                                                                                     Thúy Hồng