Thu ngân sách năm 2010: Đối mặt với khó khăn mới

Đến nay, tổng thu thuế và phí của toàn tỉnh đã được hơn 2/3 kế hoạch năm 2010. Đây là một kết quả tương đối cao nhưng theo đánh giá của ngành Thuế, để hoàn thành đạt và vượt dự toán năm nay là một công việc hết sức khó khăn vì thực tế đang xuất hiện nhiều nhân tố gây ảnh hưởng xấu đến công tác thu ngân sách nói chung, thuế và phí nói riêng.

Cục Thuế tỉnh cho biết, tính đến hết tháng 7-2010, tổng thu thuế và phí toàn tỉnh đã đạt hơn 1.438 tỷ đồng, xấp xỉ bằng 70% dự toán HĐND tỉnh giao. Có 12/17 đơn vị có kết quả thu đạt trên mức bình quân chung của toàn tỉnh, lần lượt là: M’Drak (đạt hơn 132% kế hoạch năm), Ea Súp (hơn 106%), Krông Ana (89%), Krông Buk (88%), Phòng Thuế thu nhập cá nhân (hơn 84%), Krông Năng (hơn 83%), Lak (gần 82%), Krông Bông (hơn 81%), Krông Pak (gần 81%), Ea Kar (hơn 77%), Buôn Đôn (hơn 74%) và Cư Kuin (73%). Nhìn vào con số cho thấy, đây là một kết quả tương đối cao trong bối cảnh nền kinh tế của tỉnh còn nhiều khó khăn, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh mới bắt đầu “bình phục” sau một thời gian dốc sức chống chọi với những bất lợi do suy giảm kinh tế trên diện rộng. Ngoài ra, lãi suất ngân hàng trong những tháng đầu năm vẫn ở mức cao khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh nên chỉ hoạt động cầm chừng. Tuy nhiên, phân tích kỹ tình hình thực hiện của từng đơn vị nhận dự toán cho thấy, kết quả trên chưa thật sự bền vững. Cụ thể, huyện Krông Ana có kết quả thu đạt cao một phần nhờ có phát sinh số thuế giá trị gia tăng từ hoạt động xây dựng cơ bản của Thủy điện Buôn Kuốp (khi phân bổ dự toán năm 2010 không giao chỉ tiêu thu này do lúc đó Thủy điện Buôn Kuốp đã đi vào hoạt động). Các huyện M’Drak, Lak, Buôn Đôn, Ea Súp thì số thuế phát sinh chủ yếu do tỉnh đẩy mạnh khai thác sản lượng gỗ tồn từ năm trước chuyển sang; riêng Buôn Đôn có thêm khoản thu khá lớn phát sinh từ hoạt động xây dựng cơ bản của các dự án thủy điện trên địa bàn. Kết quả thu của Phòng Thuế thu nhập cá nhân đạt cao cũng nhờ 6 tháng đầu năm 2010 không còn thực hiện miễn giảm thuế như năm trước. Còn các huyện Ea Kar, Krông Năng, Krông Pak, Krông Buk có kết quả thu tương đối cao, song qua tổng hợp tình hình thu nhiều năm cho thấy, doanh số của những đơn vị này chủ yếu tập trung ở 6 tháng đầu năm, nửa năm còn lại số thu phát sinh rất thấp. Đánh giá chi tiết một số khu vực có số thu trong 6 tháng đầu năm 2010 đạt cao so với cùng kỳ cũng cho kết quả tương tự. Chẳng hạn, thu từ khu vực quốc doanh Trung ương đạt gần 50% dự toán, tăng hơn 33% so với cùng kỳ năm trước chủ yếu nhờ Thủy điện Buôn Kuốp nộp 18 tỷ đồng, Công ty Mía đường 333 nộp tăng gần 7 tỷ đồng thuế và phí các loại. Tương tự, yếu tố tác động mạnh làm cho số thu từ khu vực doanh nghiệp Nhà nước địa phương đạt hơn 76% dự toán, tăng 31% so với 6 tháng đầu năm 2009 do Chi nhánh Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn - miền Trung, Chi nhánh Dak Lak nâng công suất sản xuất, góp thêm cho ngân sách trên 135 tỷ đồng tiền thuế tiêu thụ đặc biệt và giá trị gia tăng. Còn thu từ khu vực công - thương nghiệp ngoài quốc doanh đạt cao cũng một phần nhờ sản lượng cà phê bán ra trong 6 tháng đầu năm khá lớn (khoảng 346.000 tấn) nên kéo số thuế giá trị gia tăng đã nộp lên cao…

Một góc dây chuyền sản xuất bia của Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn - miền Trung, chi nhánh Dak Lak.

Theo đánh giá của ngành Thuế, công tác quản lý thuế những tháng đầu năm vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế làm ảnh hưởng đến kết quả thu thuế và phí. Đáng quan tâm nhất là tình trạng thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp ở khu vực ngoài quốc doanh, nhất là lĩnh vực kinh doanh nông sản, xăng dầu.. vẫn chưa được khắc phục triệt để, còn nhiều đơn vị có quy mô kinh doanh lớn nhưng số thuế thu nhập doanh nghiệp đóng góp cho ngân sách không đáng kể, chưa tương xứng với quy mô kinh doanh. Tình trạng khách hàng không lấy hóa đơn khi mua hàng vẫn diễn ra phổ biến vô tình “giúp” đơn vị bán hàng “quên” trách nhiệm xuất hóa đơn, bỏ doanh thu ngoài sổ sách để trốn thuế. Công tác quản lý kê khai thuế dù đã được chú trọng đáng kể so với trước đây nhưng việc giám sát chất lượng kê khai còn nhiều bất cập do thiếu lực lượng, thông tin để đánh giá, đối chiếu. Vì thế, chưa có biện pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn tình trạng người nộp thuế kê khai không đúng, không đủ… Ngoài những hạn chế thường gặp kể trên, công tác thu thuế và phí trong những tháng còn lại của năm 2010 còn đối mặt với những khó khăn mới, có nguy cơ gây ảnh hưởng lớn đến kết quả thu ngân sách, đặc biệt là tình trạng nợ đọng tiếp tục có dấu hiệu tăng mạnh. Ngoài việc một số chi cục thuế chưa quan tâm đúng mức đến công tác thu hồi nợ đọng, số cán bộ bố trí cho công tác thu nợ đọng chưa tương xứng với số nợ… còn do nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh nông sản mất khả năng thanh toán nợ hoặc khó khăn tạm thời về tài chính đã và đang gây ra nhiều khó khăn cho không ít doanh nghiệp, hộ kinh doanh khác, làm ảnh hưởng đến việc nộp ngân sách của các đơn vị này.

Lê Ngọc