Hiệu quả khai thác các bến xe chưa cao - vì sao?

Dak Lak là địa phương có dịch vụ vận tải hành khách phát triển khá mạnh, với mạng lưới luồng tuyến phủ đến tất cả các huyện, thị trong tỉnh. Tuy nhiên, tình hình hoạt động của một số bến xe (BX) vẫn còn những bất cập và chưa thật sự hiệu quả.

Tình trạng xe ít vào bến đón khách vẫn diễn ra ở nhiều bến xe trong tỉnh.

TP. Buôn Ma Thuột có 3 BX lớn, tuy nhiên ngoài BX phía Bắc hoạt động hiệu quả với bình quân hàng trăm lượt xe vào ra bến mỗi ngày thì các bến còn lại luôn trong tình trạng đìu hiu, vắng khách. Điển hình là BX phía Nam Buôn Ma Thuột được xây dựng từ năm 2007, với tổng kinh phí khoảng 25 tỷ đồng, do Công ty TNHH Rạng Đông đầu tư đạt tiêu chuẩn loại 2, phục vụ phương tiện vận tải 13 tuyến cố định từ TP. Buôn Ma Thuột đi các tỉnh, thành phố phía Nam: Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh, Cà Mau, Kiên Giang, Bình Dương, Bình Phước, Lâm Đồng, Tây Ninh, Long An, Cần Thơ và Hậu Giang. Tuy nhiên, từ khi đưa vào hoạt động đến nay, BX này hầu như luôn trong tình trạng vắng khách, bởi phần lớn phương tiện chỉ “ghé” ký đóng dấu vào sổ nhật trình theo quy định rồi vô tư “lượn lờ” đón khách bên ngoài. Điều này khiến đơn vị chủ quản gặp rất nhiều khó khăn trong việc khai thác các dịch vụ tại bến.

Trong khi đó, nhiều BX tại các huyện lại trong tình trạng nhếch nhác, cơ sở hạ tầng chưa tốt, và cả một số bến được xây dựng khang trang cũng ít xe hoạt động. Có một tình trạng chung tại nhiều BX tuyến huyện là sân bãi, phòng chờ, phòng vé chật chội, mất vệ sinh, cổng vào nhỏ hẹp nên chủ phương tiện kinh doanh không muốn vào bến. Nhiều nhà xe đưa xe về nhà đậu, khi hoạt động mới đưa xe vào bến để làm thủ tục xuất bến cho phương tiện. Bên cạnh chất lượng các BX chưa cao, tình trạng “xe dù bến cóc” còn phổ biến ở nhiều địa phương cũng khiến các BX hoạt động thiếu hiệu quả, không những gây lãng phí mặt bằng cho các đơn vị chủ quản BX mà còn thất thu nguồn ngân sách các địa phương. Đơn cử huyện Krông Buk đến nay vẫn chưa có BX nào hoạt động, khiến cho việc đi lại của người dân gặp khó khăn, muốn đi ngoại tỉnh phải đón xe dọc đường. Trong khi đó, các phương tiện hoạt động vận tải các tuyến liên tỉnh (chủ yếu là tuyến đi TP. Hồ Chí Minh) phải đến thị xã Buôn Hồ để đậu đỗ và làm thủ tục xuất bến, khiến hàng năm địa phương mất đi nguồn thu khá lớn từ thuế vận tải.

Từ những thực tế trên dẫn đến hệ lụy là việc kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư xây dựng bến xe rất khó khăn. Được biết, có một doanh nghiệp trước đây định đầu tư xây dựng bến xe ở huyện Ea Súp, nhưng sau đó đã rút lui do lo sợ khó thu hồi vốn trong khi kinh phí xây dựng bến xe đạt tiêu chuẩn loại 4 (có thể cho xe xuất bến cự ly trên 300 km) ít nhất cũng lên đến hàng trăm triệu đồng. Hiện tại, nhiều địa phương chưa có BX đã quy hoạch quỹ đất xây dựng BX, nhưng vẫn chưa triển khai được do các doanh nghiệp không thật sự mặn mà với việc đầu tư vào lĩnh vực này.

Theo thống kê của Sở Giao thông Vận tải, toàn tỉnh hiện có 15 BX từ loại 2 đến loại 5, với tổng diện tích khoảng 16,8 ha, trong đó 2 bến loại 2 (BX phía Bắc Buôn Ma Thuột với diện tích 33.655 m2 và BX phía Nam Buôn Ma Thuột với diện tích 34.031 m2), 1 bến loại 3 (Bến xe Quyết Thắng diện tích 17.276 m2), 10 bến loại 4 và 2 bến loại 5 là BX tại huyện Lak, Buôn Đôn chưa đạt chuẩn; riêng huyện Krông Buk và Cư Kuin chưa có BX khách. Ông Lê Đình Minh, Phó phòng Vận tải, Sở Giao thông Vận tải cho biết: hiện toàn tỉnh có 8 tuyến vận tải khách nội tỉnh và gần 230 tuyến liên tỉnh, trong đó ở một số huyện có nhiều phương tiện hoạt động vận tải các tuyến cố định đường dài vẫn chưa vào bến một cách quy củ, dẫn đến tình trạng lộn xộn trong hoạt động vận tải hành khách, gây mất an toàn giao thông. Để các BX hoạt động hiệu quả, bên cạnh xây dựng hạ tầng bến bãi đạt tiêu chuẩn thì vấn đề quan trọng là cần sớm có biện pháp xử lý nghiêm tình trạng xe dù bến cóc, đón trả khách dọc đường, đồng thời quản lý tốt hoạt động vận tải để các đơn vị, cá nhân kinh doanh vận tải thực hiện nghiêm túc việc đưa xe vào bến cũng như chấp hành đầy đủ nghĩa vụ thuế vận tải đối với Nhà nước.

 Minh Thông