Nỗ lực làm "sạch" thị trường xăng dầu

Thời gian qua, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh đã liên tiếp tổ chức nhiều đợt kiểm tra các điểm kinh doanh xăng dầu, và hầu như đợt kiểm tra nào cũng phát hiện vi phạm.

Thủ đoạn gian lận tinh vi

Xăng dầu là một trong những mặt hàng quan trọng có sức tiêu thụ lớn, do đó, tình trạng gian lận thương mại trong kinh doanh mặt hàng này tiếp tục gia tăng, gây ảnh hưởng lớn đến người tiêu dùng. Toàn tỉnh hiện có 440 điểm, đại lý kinh doanh xăng dầu và 6 tổng đại lý phân phối. Mặc dù công tác thanh, kiểm tra các điểm, đại lý kinh doanh xăng dầu được lực lượng QLTT triển khai thường xuyên, song, tình hình vi phạm vẫn diễn ra phức tạp. Trong đợt cao điểm kiểm tra mặt hàng này mới đây nhất (từ 2-1 đến hết 15-3), lực lượng QLTT đã phát hiện 16/17 vụ vi phạm, phạt hành chính trên 130 triệu đồng. Theo một cán bộ trong đoàn kiểm tra thì hầu như các điểm kinh doanh xăng dầu đều vi phạm các lỗi: giấy chứng nhận điều kiện kinh doanh đã hết hiệu lực, nhân viên trực tiếp bán hàng không được tập huấn về phòng cháy chữa cháy, đại lý bán lẻ xăng dầu không đăng ký hệ thống phân phối với các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền… Trong đó, đáng chú ý là tình trạng vi phạm về đo lường ngày càng tinh vi, nhiều điểm kinh doanh xăng dầu đã tìm cách móc túi người tiêu dùng bằng cách gắn chíp IC vào trụ bơm để gian lận về số lượng, móc túi khách hàng từ 10% đến 15% giá trị thực mua (mua 10 lít thực tế chỉ còn 8,5 đến 9 lít)! Đơn cử như trong năm 2013, Đội QLTT cơ động đã phát hiện doanh nghiệp TNTM Hiếu Thủy (xã Pơng Drang, huyện Krông Buk) do bà Đinh Thị Thủy làm chủ, đã có hành vi làm thay đổi tình trạng kỹ thuật và đặc tính đo lường của cột bơm xăng dầu bằng cách lắp thêm IC để điều chỉnh sai số vượt quá giới hạn cho phép (theo quy định, sai số cho phép tăng, giảm 0,5%). Qua xử lý đã phạt hành chính 25 triệu đồng, truy thu gần 45 triệu đồng do thu lợi bất hợp pháp, tước giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu 12 tháng, tịch thu 1 cột bơm dầu, 1 giấy chứng nhận kiểm định cột bơm.

Yêu cầu kiểm tra số lượng xăng bằng bình đựng chuẩn tại một đại lý xăng dầu ở xã Hòa Phú, TP. Buôn Ma Thuột.

Theo ông Nguyễn Đào Chí- Đội trưởng đội QLTT cơ động, qua kiểm tra cho thấy người bán có nhiều thủ đoạn để qua mặt cơ quan chức năng, móc túi người tiêu dùng như tác động vào cột đo nhiên liệu, dùng chíp điều khiển từ xa hoặc đóng mở cầu dao điện của cột đo nhiên liệu để gian lận lượng xăng dầu bán ra cho khách. Cụ thể, với những trường hợp này thì người bán đã tạo thành 2 mạch điện trên màn hình cột bơm xăng, một cột đúng với sai số cho phép, cột còn lại sẽ chênh lệch theo hướng có lợi cho người bán. Khi đoàn kiểm tra đến, lập tức họ sẽ can thiệp nguồn điện, đóng mở cầu dao để khởi động mạch đo chuẩn hoạt động trở lại, lúc này mọi hành vi điều chỉnh gian dối đều được xóa sạch. Do đó, nếu không kiểm tra đột xuất kết hợp với việc sử dụng các biện pháp nghiệp vụ cần thiết thì lực lượng chức năng rất khó để bắt quả tang.

Nỗ lực làm “sạch” thị trường

Tình trạng vi phạm trong kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh thời gian qua diễn ra khá phổ biến, điều đáng nói, hầu hết các vụ vi phạm đều rơi vào những cây xăng nằm trên trục đường chính, có mật độ giao thông cao như dọc Quốc lộ 14, 27…  Do đó rất cần sự phối hợp, vào cuộc kịp thời của cơ quan chức năng để lấy lại sự công bằng cho người tiêu dùng.

Theo ông Giao Thanh Tùng, Chi cục phó Chi cục QLTT, thời gian qua, đơn vị đã chỉ đạo các đội trực thuộc tăng cường kiểm tra, kiểm soát các doanh nghiệp, đại lý kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh, kiểm tra về thủ tục hành chính như giấy phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, hóa đơn chứng từ mua bán, niêm yết giá và bán theo giá niêm yết, đào tạo nghiệp vụ về an toàn phòng cháy, chữa cháy, phương tiện đo, hệ thống đo lường…, đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng liên quan kiên quyết xóa bỏ các tụ điểm kinh doanh xăng dầu trái phép, các điểm bán xăng dầu qua cột bơm mini, thùng, can, chai và xử phạt nghiêm các hành vi cố tình vi phạm. Ông Tùng cũng cho biết thêm, thay vì kiểm tra trên diện rộng thì chi cục tiến hành các đợt kiểm tra tập trung,  bảo đảm bí mật và bất ngờ để bắt “tận gốc” các hành vi vi phạm.

Tuy nhiên, trên thực tế, khó khăn lớn nhất đối với các lực lượng chức năng là làm sao để bắt quả tang tại chỗ các hành vi gian lận thương mại. Chẳng hạn, nếu làm đúng theo thủ tục thì phải công bố lệnh kiểm tra trước rồi sau đó mới tiến hành kiểm tra nên người bán có đủ thời gian điều chỉnh cầu dao điện, màn hình (gian lận) nhanh chóng trở về mức sai số cho phép. Về vấn đề này, theo ông Chí, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng thì bản thân người tiêu dùng cũng nên góp tiếng nói vào việc chống gian lận trong kinh doanh xăng dầu như mạnh dạn tố giác nếu phát hiện đại lý, điểm bán xăng dầu nào có dấu hiệu vi phạm, cố tình đong thiếu cho khách hàng.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên cảnh giác với các “chiêu” gian lận xăng dầu bằng cách yêu cầu nhân viên bán xăng chuyển đồng hồ bơm về số 0 trước khi bơm và không mua xăng ở những địa điểm có hai nhân viên cùng một thao tác trên cùng một cột bơm; mặt khác, chỉ mua xăng ở những nơi có ghi tên chủng loại, được niêm yết giá rõ ràng. Thậm chí, nếu thấy nghi ngờ về số lượng xăng, người mua có thể đề nghị nhân viên bán hàng đối chứng bằng cách bơm xăng vào các bình đựng chuẩn có sẵn ở cửa hàng, điểm bán xăng (theo quy định) để kiểm tra, đối chiếu.

Đỗ Lan