Chủ động phòng chống thiên tai cho vụ hè thu 2014

Đến thời điểm này, nông dân trong tỉnh bắt đầu gieo trồng đại trà các loại cây ngắn ngày vụ hè thu 2014. Theo đánh giá của Sở NN-PTNT, thời tiết đầu vụ cơ bản thuận lợi cho bà con xuống giống, tuy nhiên các địa phương cần sớm xây dựng phương án phòng chống thiên tai để chủ động ứng phó khi thời tiết cực đoan xảy ra bất thường.

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn tỉnh, trong vụ hè thu 2014 số cơn bão và áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng đến nước ta thấp hơn trung bình nhiều năm. Nền nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm, mùa mưa bắt đầu trễ và mưa nhiều vào tháng 6 và 9. Riêng huyện M’Drak mưa bắt đầu trễ hơn một ít và mưa nhiều vào tháng 10. Tổng lượng mưa thấp hơn hoặc gần bằng trung bình nhiều năm và kết thúc sớm hơn.

Căn cứ vào tình hình thực tế và những dự báo từ phía cơ quan khí tượng thủy văn, Sở NN-PTNT đã xác lập một khung thời vụ cụ thể cho việc sản xuất lúa hè thu 2014. Theo đó, thời gian xuống giống một số cây trồng chính được xác định từ ngày 10-5 đến 10-6-2014. Cụ thể, đối với cây ngô, tập trung gieo trồng từ 10-5 đến 10-6, riêng khu vực phía Đông tỉnh cần chú ý gieo muộn hơn. Ưu tiên sử dụng các giống ngô lai có thời gian sinh trưởng ngắn, trung ngày, hạn chế sử dụng các giống dài ngày, lựa chọn giống phù hợp, giống đã được công nhận, đồng thời chủ động loại bỏ khỏi cơ cấu các giống hay xảy ra sự cố do mẫn cảm với đất đai, thời tiết, sâu bệnh… tại địa phương. Đối với cây lúa cạn tiến hành gieo trong tháng 5, kết thúc chậm nhất vào 30-5. Riêng với cây lúa nước, căn cứ vào điều kiện thực tế nguồn nước của từng vùng để xây dựng lịch thời vụ. Ở các vùng chủ động điều tiết nước cần tập trung gieo sạ từ trung tuần tháng 5 và kết thúc vào cuối tháng 6, ưu tiên sử dụng các giống lúa lai để tăng năng suất, chất lượng. Ở các vùng không chủ động nước thì đủ nước đến đâu tiến hành làm đất, gieo sạ đến đó; chú ý các chân ruộng trũng cần tranh thủ gieo sạ càng sớm càng tốt và sử dụng các giống cực ngắn và ngắn ngày để có thể thu hoạch trước 30-9 nhằm tránh ngập lụt.

Tập trung làm đất để gieo sạ vụ hè thu.

Theo kế hoạch, vụ hè thu 2014, toàn tỉnh sẽ gieo trồng 201.404 ha cây trồng các loại, gồm 123.686 ha cây lương thực có hạt (lúa 50.436 ha, ngô 73.250 ha), 25.050 ha cây có củ, 31.610 ha đậu các loại, 16.000 ha mía … Phấn đấu sản lượng lương thực có hạt đạt trên 671.000 tấn (lúa gần 280.000 tấn, ngô trên 392.000 tấn). Tính đến nay, các địa phương đã gieo cấy được trên 63.000 ha, đạt trên 31% kế hoạch, trong đó lúa nước 1.816 ha, ngô 37.142 ha, khoai lang 250 ha, sắn 10.812 ha…Theo Phòng NN-PTNT huyện Krông Bông, hiện tại nông dân trên địa bàn huyện đã xuống giống được gần 7.000 ha cây trồng các loại, đạt khoảng 37% kế hoạch, tập trung chủ yếu ở cây ngô, sắn, đậu đỗ các loại. Hiện trên địa bàn lượng mưa đã khá đều, mặc dù các hồ, đập thủy lợi chưa tích đủ nước, nhưng cơ bản đáp ứng được nhu cầu sản xuất đầu vụ cho bà con. Phòng cũng đã yêu cầu các địa phương tiến hành nạo vét kênh mương, sửa chữa các công trình thủy lợi để bảo đảm tích nước phục vụ cho sản xuất trong thời gian tới. Cương quyết không để nông dân gieo sạ lúa ở những vùng đất bấp bênh về nguồn nước để tránh thiệt hại do hạn như vụ đông xuân vừa qua, đồng thời có phương án hướng dẫn chuyển cơ cấu cây trồng cho bà con ở những vùng đất này.

Còn tại huyện Ea Kar, bà con cũng đã gieo trồng được gần 17.000 ha, trong đó cây ngô lai đạt 95% kế hoạch, đậu đỗ các loại 70% kế hoạch…, riêng cây lúa nước, hiện bà con đang làm vệ sinh đồng ruộng, đến tháng 6-2014 mới tiến hành gieo sạ đồng loạt. Theo nhận định của Phòng NN-PTNT huyện, thời tiết đầu vụ khá thuận lợi, lượng mưa tương đối dồi dào nên bà con tranh thủ xuống giống nhanh các loại cây trồng cạn. Hiện các công trình thủy lợi đang tiếp tục tích nước, bà con các xã và các HTX dùng nước cũng đang tiến hành nạo vét kênh mương, duy tu, bảo dưỡng các công trình thủy lợi để bảo đảm phục vụ nước tưới cho sản xuất. Ngoài ra, Phòng NN-PTNT huyện căn cứ vào đặc tính của giống cây trồng, điều kiện ngoại cảnh khác như lượng mưa, độ ẩm của các vùng để bố trí thời vụ gieo trồng phù hợp, để những giai đoạn xung yếu của cây như thời kỳ nảy mầm, cây non, nở hoa… không bị khô hạn, ngập úng, né tránh thời kỳ lũ quét, phát sinh sâu bệnh hại, đồng thời chú ý tuyên truyền để người dân không tự phát mở rộng diện tích ngoài kế hoạch.

Để chủ động phòng chống thiên tai, bảo vệ mùa màng, Sở NN-PTNT đề nghị chính quyền các địa phương, Các HTX nông nghiệp và nông dân phải tuân thủ nghiêm lịch thời vụ, ưu tiên sử dụng những giống lai   trung và ngắn ngày cho sản xuất đại trà, vì trong điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay thì gieo sạ các loại giống này mới có thể rút ngắn được thời gian tưới và giúp nhà nông giảm bớt nỗi lo mất mùa trước những diễn biến khó lường của thời tiết. Sở cũng yêu cầu các Phòng NN-PTNT các huyện, thị xã, thành phố hướng dẫn, khuyến cáo nông dân nên gieo sạ cùng thời gian, cùng loại giống trên một cánh đồng để thuận tiện cho các khâu chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh... Đặc biệt, trong sản xuất lúa nước cần áp dụng mạnh mẽ phương thức canh tác “1 phải, 5 giảm” (1 phải: phải dùng giống lúa xác nhận; 5 giảm: giảm lượng nước vừa đủ, giảm thất thoát sau thu hoạch, giảm lượng giống gieo sạ, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, giảm phân bón) để tăng lợi nhuận. Bên cạnh việc xây dựng các phương án phòng chống thiên tai, chính quyền cơ sở phải khẩn trương rà soát lại những diện tích lúa nước không có công trình thủy lợi hoặc bấp bênh về nguồn nước để vận động nông dân chuyển sang canh tác các loại cây trồng cạn có khả năng chịu hạn tốt nhằm nâng cao giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích.

Thuận Nguyễn