Lợi ích từ việc khoán, quản lý, bảo vệ rừng ở Vườn Quốc gia Yok Đôn

Từ năm 2013 đến nay, Vườn Quốc gia (VQG) Yok Đôn đã tiến hành giao khoán quản lý và bảo vệ rừng, với tổng diện tích 35.000 ha cho cộng đồng 19 thôn, buôn của 3 xã Krông Na, Ea Huar, Ea Wer (huyện Buôn Đôn); nhờ vậy, đời sống của bà con đã từng bước được cải thiện, ý thức trách nhiệm bảo vệ rừng của người dân được nâng cao…

Theo đó, khi tham gia nhận khoán quản lý, bảo vệ rừng, cộng đồng các thôn, buôn được VQG chi trả tiền công hàng năm, với số tiền 200 ngàn đồng/ha; và chỉ riêng năm 2013 Vườn đã chi trả 7 tỷ đồng cho nhiệm vụ này. Vừa đi thăm rừng về gặp chúng tôi, ông Y Nuốt ở Buôn Trí B hồ hởi khoe: “Năm ngoái già nhận được 2 triệu đồng nhờ bảo vệ rừng, đủ để mua gạo ăn nửa năm cho gia đình. Bây giờ già còn dạy con cháu không nghe lời kẻ xấu đi phá rừng nữa”. Trước đây, khi chưa tham gia nhận khoán bảo vệ rừng, ông Y Nuốt cũng như nhiều người dân trong buôn  đều cho rằng việc giữ rừng là của kiểm lâm nên có thấy lâm tặc phá rừng thì cũng làm ngơ. Đặc biệt, một số bà con còn nghe theo lời kẻ xấu vào rừng khai thác gỗ, săn bắn thú để bán kiếm tiền. Từ khi nhận khoán rừng đến nay, người dân đã nhận thức được việc bảo vệ rừng cũng chính là bảo vệ nguồn thu nhập, quyền lợi của mình nên không ai nghĩ đến chuyện phá rừng nữa. Chỉ cần thấy người lạ mang phương tiện, máy móc vào rừng là lập tức họ báo ngay với kiểm lâm Vườn để ngăn chặn, bắt giữ. Bà  H’On Kẹo, Trưởng buôn Trí B cho hay, tất cả 138 hộ của buôn đều tham gia bảo vệ rừng, hiện đang hợp đồng quản lý, bảo vệ 1.642 ha rừng với VQG Yok Đôn. Các hộ chia làm 8 nhóm, thay nhau đi tuần rừng vào tất cả các ngày trong tuần, không để lâm tặc có cơ hội vào khai thác trái phép ở lâm phần do buôn quản lý. Mỗi ngày, chủ rừng đều tiến hành kiểm tra hiện trạng rừng, nếu phát hiện đối tượng xâm hại rừng trái phép thì phối hợp cùng kiểm lâm bắt giữ, xử lý. Hàng năm, tiền công bảo vệ rừng sẽ được Vườn chi trả làm hai đợt vào giữa và cuối năm; năm 2013 bà con buôn Trí B đã nhận được 328 triệu đồng. 

Tuần tra bảo vệ rừng ở VQG Yok Đôn.

Ông Nguyễn Hữu Thiện, Giám đốc VQG Yok Đôn cho biết: chủ trương giao rừng cho cộng đồng thôn, buôn là nhằm chia sẻ lợi ích tại một số khu rừng đặc dụng theo hướng chuyển từ hình thức Nhà nước kiểm soát hoàn toàn sang nhiều hình thức cùng quản lý, bảo vệ, trong đó các cộng đồng địa phương chia sẻ trách nhiệm quản lý và lợi ích thu được với cơ quan Nhà nước. Với thực trạng đội ngũ quản lý, bảo vệ rừng đang còn thiếu thì việc giao khoán cho cộng đồng các thôn, buôn đã tăng cường thêm nhân sự tham gia quản lý và bảo vệ rừng, nhờ vậy, các vụ vi phạm lâm luật trên địa phận của Vườn giảm hẳn. Việc giao rừng cho các hộ dân quản lý, bảo vệ cũng tạo được sợi dây ràng buộc giữa lợi ích và trách nhiệm của người dân bởi nếu bảo vệ rừng tốt cũng đồng nghĩa với việc họ có thêm nguồn thu nhập. Đồng thời việc kiểm lâm cùng với người dân đi tuần tra cũng đã tạo được mối quan hệ khăng khít để cùng nhau chung tay bảo vệ rừng.

Cũng qua việc giao khoán quản lý bảo vệ rừng cho cộng đồng thôn, buôn đã tạo sự phối hợp giữa đội ngũ quản lý Vườn và người nhận khoán. Kiểm lâm của các trạm sẽ giám sát chặt chẽ việc tuần tra bảo vệ rừng giao khoán bằng việc theo dõi, quản lý số lượng người ở các thôn, buôn đi tuần tra ra vào rừng mỗi ngày. Cuối năm, Lãnh đạo Vườn, chính quyền địa phương và đại diện thôn, buôn sẽ tiến hành kiểm kê lại tất cả các diện tích rừng giao khoán để xem có bị xâm hại hay không. Buôn nào để mất rừng sẽ bị trừ vào tiền công, và số tiền này sẽ dùng để thưởng cho các buôn làm tốt công tác quản lý và bảo vệ rừng.

Vạn Tiếp