Chương trình 755 tại Dak Lak: Khó về đích đúng hạn

Theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, Chương trình 755 sẽ hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và hộ nghèo ở các xã đặc biệt khó khăn theo tiêu chí hộ nghèo được quy định tại Quyết định số 09/2011/QĐ-TTg, ngày 30-1-2011 của Thủ tướng Chính phủ, về việc ban hành chuẩn hộ nghèo, hộ cận nghèo áp dụng cho giai đoạn 2011-2015, sinh sống bằng nghề nông, lâm nghiệp chưa có hoặc chưa đủ đất ở, đất sản xuất theo quy định tại địa phương, có khó khăn về nước sinh hoạt… Về hỗ trợ đất sản xuất, những nơi còn quỹ đất thì được hỗ trợ trực tiếp bằng tiền và được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) để tạo quỹ đất, mức hỗ trợ bình quân 30 triệu đồng/hộ, trong đó Ngân sách Trung ương (NSTW) hỗ trợ 15 triệu và được vay không quá 15 triệu đồng/hộ, thời gian vay 5 năm với mức lãi suất 1,2%/năm. Những nơi không còn quỹ đất sẽ được hỗ trợ chuyển đổi nghề (NSTW hỗ trợ tối đa không quá 4 triệu đồng/lao động); mua sắm dụng cụ, máy móc làm dịch vụ sản xuất nông nghiệp hoặc để làm các nghề khác (NSTW hỗ trợ 5 triệu đồng/hộ và được vay vốn tín dụng tối đa không quá 15 triệu đồng/hộ, thời gian vay 5 năm, lãi suất 1,2%/năm); hỗ trợ xuất khẩu lao động; giao khoán bảo vệ rừng và trồng rừng.

Người dân lấy nước sinh hoạt từ một điểm cấp nước tập trung tại xã Cư Kbang (Ea Súp).

Để triển khai Chương trình 755, ngày 9-10-2014, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2371/QĐ-UBND, quy định mục tiêu đến năm 2015 phấn đấu giải quyết trên 70% số hộ nghèo chưa có đất ở và thiếu đất sản xuất; cơ bản giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt hợp vệ sinh cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và hộ nghèo ở các xã, thôn, buôn đặc biệt khó khăn. Tổng nhu cầu vốn của chương trình là 743,687 tỷ đồng, trong đó, nguồn vốn Trung ương đầu tư 579,374 tỷ đồng, còn lại 164,313 tỷ đồng là vốn đối ứng của địa phương. Tuy nhiên, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Y Ring Adrơng cho biết, để thực hiện chương trình này, năm 2014, NSTW đã phân bổ cho tỉnh 8 tỷ đồng (đã sử dụng hết vào việc trả nợ các công trình cấp nước tập trung thuộc Chương trình 1592); đầu năm 2015 đến nay, NSTW tiếp tục bổ sung 17 tỷ đồng nữa. Như vậy, tổng vốn NSTW phân bổ cho tỉnh là 25 tỷ đồng/579,374 tỷ đồng. Trong khi đó, nguồn vốn đối ứng từ ngân sách tỉnh chủ yếu được thực hiện dựa trên quỹ đất của từng địa phương, nhưng do khó khăn về quỹ đất nên vốn đối ứng đến nay vẫn chưa thực hiện được. Vốn Trung ương “chuyển” về chậm, vốn đối ứng của địa phương không có đã kéo theo việc giải ngân vốn vay từ NHCSXH cũng gặp khó khăn. Theo Giám đốc NHCSXH tỉnh Nguyễn Tử Ân, theo quy định, ngoài vốn NSTW và đối ứng của địa phương, NHCSXH bảo đảm huy động 50% trong tổng nguồn vốn vay. Thực hiện chủ trương trên, đơn vị đã chuẩn bị đầy đủ năng lực vốn, nhưng đến nay số lượng giải ngân không nhiều do Chương trình 755 không đối ứng được với nguồn vốn của NHCSXH.

Với sự hỗ trợ, ưu đãi rất lớn, Chương trình 755 rõ ràng sẽ giúp người nghèo ở các địa phương gặp khó khăn có cơ hội thay đổi cuộc sống. Mặc dù nguồn vốn và cơ chế thực hiện khuyến khích lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia và các chương trình, chính sách khác, nhưng hầu hết các chương trình mục tiêu quốc gia cũng đang gặp khó khăn về vốn hoặc đã hết thời gian thực hiện nên những khó khăn trên đang khiến Chương trình 755 trên địa bàn tỉnh khó có thể hoàn thành đúng hạn. Ông Y Ring Adrơng cho rằng, thời gian còn lại quá ít để có thể đạt được những mục tiêu đề ra, do vậy bên cạnh việc gia hạn thời gian thực hiện, Ban Dân tộc tỉnh đề xuất cần có những thay đổi về phương án đầu tư trong hoàn cảnh quỹ đất sản xuất của các địa phương khó đáp ứng được nhu cầu mà chương trình đề ra.

Giang Nam