Nan giải nợ đọng xây dựng cơ bản

Năm 2015, kinh tế trong nước đã có chuyển biến tích cực, dần thoát khỏi ảnh hưởng từ suy thoái kinh tế toàn cầu những năm trước. Tuy nhiên, nguồn vốn dành cho đầu tư thường ít hơn nhiều so với nhu cầu khiến tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản (XDCB) từ vốn ngân sách Nhà nước (NSNN) hiện nay đã trở nên phổ biến...

Giải ngân chậm

Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT), tổng vốn XDCB thuộc NSNN được giao đầu năm 2015 của tỉnh là trên 2.132 tỷ đồng (vốn ngân sách địa phương trên 1.008 tỷ đồng, Trung ương hỗ trợ 543,8 tỷ đồng, trái phiếu Chính phủ 391,1 tỷ đồng, chương trình mục tiêu quốc gia 188,8 tỷ đồng), trong đó, vốn đầu tư phát triển trên 2.034 tỷ đồng. Sau đó, ngân sách đã cấp bổ sung kế hoạch XDCB thêm gần 629 tỷ đồng, nâng tổng vốn năm 2015 lên trên 2.761 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển trên 2.663 tỷ đồng. Vốn "ghi" là như vậy, nhưng đến nay, đối với các nguồn vốn thuộc ngân sách cấp tỉnh quản lý gần 2.167 tỷ đồng, trong đó thực hiện các dự án trên 1.779 tỷ đồng, nhưng mới chỉ giải ngân được 676,6 tỷ đồng, đạt 38,02%. Trong đó, nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương đã giải ngân 175,022 tỷ đồng (76%), nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ đã giải ngân 206,333 tỷ đồng (38%), nguồn vốn trái phiếu Chính phủ đã giải ngân 94,043 tỷ đồng (24, 04%), nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia đã giải ngân 18,691 tỷ đồng (71,9%). Tại hội nghị sơ kết công tác thu – chi NSNN 7 tháng đầu năm 2015, Giám đốc Sở KH-ĐT Đinh Xuân Hà cho biết, giải ngân chậm là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng nợ XDCB. Toàn tỉnh hiện còn nợ 869,6 tỷ đồng của 264 dự án XDCB. Trong đó, nguồn vốn ngân sách Trung ương có 41 dự án với số vốn còn nợ khối lượng chưa bố trí trên 105,8 tỷ đồng; nguồn vốn ngân sách địa phương có 112 dự án với số vốn còn nợ khối lượng chưa bố trí là 436,4 tỷ đồng; nguồn vốn trái phiếu Chính phủ có 6 dự án với số vốn còn nợ khối lượng chưa bố trí là 95 tỷ đồng; vốn vay tín dụng có 59 dự án với số nợ  124,9 tỷ đồng; nguồn xổ số 106 tỷ đồng với 46 dự án.

Thi công công trình giao thông tại huyện Ea Súp.

Chỉ có thể tập trung trả nợ

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng giải ngân thấp, trong đó có nguyên nhân cơ chế chính sách liên quan đến lĩnh vực quản lý đầu tư và xây dựng thời gian qua có nhiều thay đổi và có hiệu lực thi hành từ năm 2015 như Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu...; dẫn đến những dự án, công trình triển khai trong năm 2015 đã phần nào bị ảnh hưởng đến tiến độ, giải ngân, do phải thực hiện điều chỉnh kế hoạch đấu thầu, hợp đồng... Theo ông Đinh Xuân Hà, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh không có dự án mở mới (trừ những dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới) mà nguồn vốn chủ yếu được sử dụng để trả nợ đọng XDCB. Mặc dù đã giải ngân được 711,4 tỷ đồng trong tổng số 1.581 tỷ đồng nợ đọng XDCB (45%), nhưng đến nay vẫn còn 63% công trình, dự án vẫn còn vướng nợ. Đáng chú ý là hiện có 182 công trình, dự án đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, nhưng vẫn chưa được giải ngân với số tiền lên đến trên 500 tỷ đồng. Để giảm “gánh nặng” nợ đọng XDCB, trong khi chờ các nguồn vốn kể trên giải ngân, Đắk Lắk đã vay 300 tỷ đồng, thời gian tới sẽ tiếp tục vay thêm 300 tỷ đồng nữa từ nguồn tồn dư Kho bạc Nhà nước và Quỹ tín dụng ưu đãi nhằm tập trung ưu tiên để trả nợ XDCB.

Nợ XDCB dẫn đến nhiều hệ lụy như khiến các nhà thầu không có vốn để thực hiện tái sản xuất, dẫn đến tình trạng nhà thầu chiếm dụng vốn của doanh nghiệp cung cấp vật tư, chiếm dụng tiền lương của người lao động, chiếm dụng vốn của các tổ chức tín dụng, nợ thuế... Ông Đinh Xuân Hà cho biết, về phương án trả nợ XDCB, dù rất nỗ lực, nhưng dựa trên cơ sở các nguồn vốn kế hoạch trung hạn 2016-2020, tỉnh sẽ trả nợ xong trong giai đoạn 2016-2018...

Giang Nam