Hoạt động xuất khẩu lao động: Nhiều khó khăn cần tháo gỡ

Với chủ trương đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu lao động (XKLĐ) trên địa bàn, những năm gần đây, tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều cơ chế, chính sách đẩy mạnh hoạt động này. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân, thời gian qua số lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài chưa đạt kết quả mong muốn...

Chững thị trường XKLĐ

Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 10 doanh nghiệp được Sở Lao động - Thương binh và Xã hội giới thiệu về các địa phương trên địa bàn toàn tỉnh để phối hợp tư vấn, tuyển lao động. Trong 6 tháng đầu năm 2015, các doanh nghiệp có chức năng XKLĐ đã tư vấn cho 770 lượt người có nhu cầu đi XKLĐ. Riêng Trung tâm Dịch vụ việc làm đã tư vấn cho 150 lượt người và giới thiệu 90 người có nguyện vọng đi làm việc ở nước ngoài cho các doanh nghiệp. Toàn tỉnh có khoảng 250 lao động đã xuất cảnh; ngoài ra, có gần 20 lao động đang chờ bay, gần 30 lao động đang chờ visa. Tuy nhiên, so với kế hoạch đề ra của năm 2015 là đưa 700 lao động đi làm việc tại nước ngoài thì những con số này vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn – mới chỉ đạt 35,71% kế hoạch năm.

Học sinh Trường Cao đẳng nghề Thanh niên dân tộc Tây Nguyên thực hành may sản phẩm nâng cao. Ảnh: Hoàng Gia

Theo đánh giá của giới chuyên môn tại Hội nghị chuyên đề về hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng do Sở Lao động – Thương binh và Xã hội vừa tổ chức vào cuối tháng 7 vừa qua, có nhiều nguyên nhân khiến thị trường LĐXK bị chững lại. Có thể kể đến như: Việc khám sức khỏe cho người lao động còn chưa đảm bảo chất lượng; việc chuyển form khám sức khỏe cho người lao động còn phức tạp, rườm rà. Có trường hợp người lao động đợi làm hộ chiếu quá muộn nên bỏ, không đăng ký đi XKLĐ nữa. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Lao động – Thương binh và Xã hội với Ngân hàng Chính sách xã hội trong việc phân bổ vốn, đối tượng cho vay, thực hiện cho vay và thu hồi nợ dẫn đến tình trạng hết vốn cho vay XKLĐ, nợ xấu, hoặc vốn đã giải ngân nhưng các doanh nghiệp không đưa được người lao động xuất cảnh. Cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin về người lao động giữa các cơ quan quản lý nhà nước, giữa các doanh nghiệp còn nhiều hạn chế. Một số địa phương vẫn chưa thực sự quan tâm đến hoạt động XKLĐ, e ngại người lao động gặp rủi ro nên chưa đẩy mạnh việc tuyên truyền hoặc có tuyên truyền nhưng còn mang tính hình thức...

Lãnh đạo Chi nhánh miền Trung - Tây Nguyên Công ty Cổ phần phát triển nguồn nhân lực Hoàng Long (bìa trái) tìm hiểu về điều kiện làm việc của lao động Việt Nam tại Malaysia.

Bên cạnh đó, đối với doanh nghiệp có chức năng XKLĐ cũng còn gặp nhiều khó khăn: Địa bàn rộng, người lao động hạn chế về trình độ, năng lực, yếu về tay nghề nên doanh nghiệp gặp khó khăn trong tư vấn, tuyển chọn. Một số doanh nghiệp chưa chủ động đổi mới phương thức, nội dung, thời lượng đào tạo ngoại ngữ trong giao tiếp, bồi dưỡng kiến thức cần thiết về phong tục tập quán, pháp luật của các nước sở tại cũng như việc nâng cao nhận thức về nghĩa vụ, trách nhiệm với gia đình, cộng đồng trước khi đi XKLĐ. Mặt khác, tâm lý của người lao động vẫn muốn tham gia các thị trường có mức thu nhập cao như Hàn Quốc, Nhật Bản… trong khi đó về trình độ tay nghề, kinh phí để trang trải các chi phí ban đầu không đáp ứng được. Đặc biệt trong thời gian qua tỷ giá đồng Ringgit của Malaysia (thị trường XKLĐ chính của tỉnh trong những năm qua) hiện quy đổi ra tiền Việt Nam không cao, ảnh hưởng đến người lao động đang làm thủ tục chuẩn bị XKLĐ sang Malaysia...

Nỗ lực tháo gỡ khó khăn

Tại Hội nghị chuyên đề về hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, nhiều ý kiến đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn một cách cụ thể, thiết thực như: Đối với các sở, ban ngành và đơn vị liên quan cần tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người lao động trong việc làm hộ chiếu, phiếu lý lịch tư pháp và khám sức khỏe cho người lao động, thực hiện việc cho vay đúng quy trình, thủ tục, đúng đối tượng; chủ động trong việc điều tiết nguồn vốn cho vay, tạo điều kiện thuận lợi nhất để người lao động được giải ngân sớm, kịp tiến độ xuất cảnh... Đối với doanh nghiệp, không nên chạy theo số lượng, tuyển lao động một cách ồ ạt, mời gọi, tư vấn “tô hồng” các đơn hàng và thị trường đi XKLĐ; chỉ tuyển người lao động thực sự có nhu cầu và đủ các điều kiện; khi thực hiện tư vấn phải tư vấn “2 chiều” (cả thuận lợi và khó khăn), đặc biệt là mức lương và công việc cụ thể, điều kiện làm việc của người lao động ở nước ngoài nhằm hạn chế tối đa tình trạng người lao động phải về nước trước hạn; phối hợp với các Trung tâm Dạy nghề của địa phương để tư vấn, tuyển lao động đã qua đào tạo nghề, tránh lãng phí nguồn lao động có tay nghề và có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài nhưng không có thông tin về XKLĐ...

Từ những giải pháp tháo gỡ khó khăn được đưa ra tại Hội nghị chuyên đề, các sở, ngành, đơn vị liên quan cũng như các doanh nghiệp có chức năng XKLĐ đã tích cực triển khai nhiều hoạt động. Trong đó tập trung tăng cường công tác thông tin tuyên truyền các chủ trương, chính sách về XKLĐ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; liên kết, giới thiệu các doanh nghiệp có uy tín xuống địa phương để tư vấn, tuyển dụng lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; tổ chức hội thảo, gặp gỡ giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa người lao động có nhu cầu đi XKLĐ với những người đã đi XKLĐ trở về; thường xuyên tiến hành các cuộc khảo sát, kiểm tra, giám sát tình hình tư vấn, tuyển lao động của các doanh nghiệp; tăng cường hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Lao động – Thương binh và Xã hội với Ngân hàng Chính sách xã hội trong việc phân bổ vốn, đối tượng cho vay...

Lan Anh – Bích Phương